Charles Dickens
La post'las'it'a'j paper'o'j
de la Klub'o Pikvika
Ĉapitr'o'j 1–7
Traduk'is el la angl'a
William Auld
Ĉi tiu libr'o est'as el'ŝut'it'a el la
Kiosk'o de Sezon'o'j
http://esperant'o.org/Ond'o/Libr'o'j/Libr'o'j.php
Antaŭ'parol'o
Bill (la nom'o William est'is uz'at'a nur en dokument'o'j kaj sur titol'paĝ'o'j en libr'o'j) Auld, kun kiu ni aktiv'e korespond'is ek'de la mez'o de la 1980aj jar'o'j, komenc'is kun'labor'i kun ni'a el'don'ej'o preskaŭ tuj post la unu'a publik'a prezent'iĝ'o de Sezon'o'j (en la Viena UK, 1992). Dum 1993–2001 ni ĉiu'jar'e el'don'is unu libr'o'n de Auld, inkluziv'e de la tri libr'o'j de La Mastr'o de la Ring'o'j de Tolkien. En'tut'e, naŭ libr'o'j dum naŭ jar'o'j.
La elekt'o de Bill por la dek'a est'is pli'a mond'literatur'a ĉef'verk'o – La post'las'it'a'j paper'o'j de la Klub'o Pikvika de Charles Dickens, kio dev'us kron'i li'a'n literatur'a'n karier'o'n. Ni komenc'is ricev'i la traduk'o'n, kiu'n li send'ad'is el Skot'land'o po'ĉapitr'e. Post redakt'ad'o, korekt'ad'o kaj prov'leg'ad'o, ĉiu nov'a ĉapitr'o est'is re'send'at'a al la traduk'int'o por definitiv'a aprob'o, kaj daŭr'is pri'parol'o de konkret'a'j traduk'problem'o'j.
Bedaŭr'ind'e, la san'stat'o de Bill mal'progres'is. Li sukces'is traduk'i kaj tajp'i nur sep ĉapitr'o'j'n kaj verk'i kelk'a'j'n not'o'j'n. La ceter'o rest'is ne'traduk'it'a. Fiask'is la prov'o form'i team'o'n, kiu daŭr'ig'us la traduk'o'n laŭ la stil'o de la skot'a traduk'majstr'o.
Ni pov'us rest'i la du unik'a'j person'o'j, kiu'j hav'us la privilegi'o'n ĝu'i Pikvikon en Esperant'o. Sed ni decid'is divid'i ĉi tiu'n ĝu'o'n kun ĉiu'j, kiu'j ŝat'as leg'i beletr'a'j'n tekst'o'j'n en Esperant'o.
Hodiaŭ, je la du'cent'a nask'iĝ'dat're'ven'o de Dickens, ni donac'as al la esperant'ist'a leg'ant'ar'o la Auldan traduk'o'n de Pikviko en elektron'ik'a form'o. Ni esper'as, ke – dank'e al Bill Auld – vi kun interes'o kaj plezur'o kun'vojaĝ'os kun la ĉarm'a sinjor'o Pikviko kaj ties amik'o'j.
Agrabl'a'n vojaĝ'o'n!
Halina Gorecka
Aleksander Korĵenkov
Kaliningrado
La 7an de februar'o 2012
Ĉapitr'o I
La pikvikanoj
La unu'a lum'radi'o ilumin'ant'a la mal'hel'o'n kaj blind'ig'e bril'ig'ant'a tiu'n obskur'o'n, en kiu la pli fru'a histori'o de la sen'mort'a Pikviko ŝajn'as volv'it'a, deriv'iĝ'as de tra'leg'o de la sekv'ont'a en'skrib'o en la Protokol'o de la Klub'o Pikvika, kiu'n la redaktor'o de ĉi tiu'j paper'o'j kun plej grand'a plezur'o el'met'as antaŭ la leg'ant'ar'o'n, kiel pruv'o'n pri la zorg'a atent'o, sen'lac'a diligent'o, kaj fajn'a elekt'em'o, laŭ kiu'j est'is plen'um'it'a li'a serĉ'ad'o inter la mult'spec'a'j dokument'o'j konfid'it'a'j al li.
“La 12an de maj'o 1827. Sinjor'o Jozefo Smigerso, E.V.P.M.K.P., prezid'is. La jen'a'j rezoluci'o'j est'is unu'anim'e akcept'it'a'j:
“Ke tiu ĉi Asoci'o aŭd'is kun sent'o'j de sen'devi'a kontent'o kaj sen'rezerv'a aprob'o leg'ad'o'n de paper'o komunik'it'a de sinjor'o Samuelo Pikviko, Ĝ.P.M.K.P., sub la titol'o ‘Rezon'ad'o pri la Font'o de la Hampstedaj Lag'et'o'j, kun kelk'a observ'ad'o rilat'e al la Teori'o pri Gasteroste'o'j’; kaj ke tiu ĉi Asoci'o jen'e esprim'as plej varm'a'n dank'o'n al la dir'it'a sinjor'o Samuelo Pikviko, Ĝ.P.M.K.P., pro tio.
“Ke kvankam tiu ĉi Asoci'o profund'e konsci'as pri la avantaĝ'o'j nepr'e al'don'iĝ'ant'a'j al la progres'o de la scienc'o pro la verk'o ĵus alud'it'a — ne mal'pli ol pro la sen'lac'a'j esplor'o'j far sinjor'o Samuelo Pikviko, Ĝ.P.M.K.P., en Hornseo, Altpordego, Brikstono kaj Kambervelo — ĝi ne pov'as ne spert'i vigl'a'n sent'o'n pri la ne'kalkul'ebl'a'j gajn'o'j, kiu'j ne'evit'ebl'e rezult'iĝ'us, se la rezon'ad'o'n de tiu kler'a vir'o est'us port'it'a'j al kamp'o pli vast'a, pro pli'larĝ'ig'o de li'a'j vojaĝ'o'j kaj sekv'a pli'grand'ig'o de li'a sfer'o de observ'ad'o, por la nov'a'j kon'o'j kaj dis'kon'ig'ad'o de kler'aĵ'o'j.
“Ke, pro la ĵus menci'it'a kaŭz'o, tiu ĉi Asoci'o serioz'e konsider'is propon'o'n, lanĉ'it'a'n de la menci'it'a sinjor'o Samuelo Pikviko, Ĝ.P.M.K.P., kaj de tri ali'a'j pikvikanoj sub'e nom'it'a'j, ke est'u form'it'a nov'a fili'o de Unu'iĝ'int'a'j Pikvikanoj, sub la titol'o la Korespond'a Societ'o de la Klub'o Pikvika.
“Ke la dir'it'a propon'o ricev'is la konsent'o'n kaj aprob'o'n de tiu ĉi Asoci'o.
“Ke la Korespond'a Societ'o de la Klub'o Pikvika tial est'as form'it'a, kaj ke sinjor'o Samuelo Pikviko, Ĝ.P.M.K.P., sinjor'o Tresio Tupmano, M.K.P., sinjor'o Aŭgust'o Snodgraso, M.K.P., kaj sinjor'o Natanielo Vinklo, M.K.P., est'as per tio ĉi nom'um'it'a'j kaj difin'it'a'j kiel membr'o'j de tiu sam'a; kaj ke ili est'u petit'a'j send'i de temp'o al temp'o aŭtent'a'j'n pri'skrib'o'j'n pri si'a'j vojaĝ'o'j kaj esplor'o'j, pri si'a observ'ad'o de karakter'o'j kaj mor'o'j, kaj pri la tut'o de si'a'j aventur'o'j, kun'e kun ĉiu'j rakont'o'j kaj paper'o'j lev'iĝ'ont'a'j pro la lok'a'j pejzaĝ'o'j aŭ renkont'iĝ'o'j, al la Klub'o Pikvika, lok'it'a en Londono.
“Ke tiu ĉi Asoci'o kor'e agnosk'as la princip'o'n, ke ĉiu membr'o de la Korespond'a Societ'o respond'ec'u pri la propr'a'j vojaĝ'el'spez'o'j, kaj ke ĝi konstat'as neniu'n ajn obstakl'o'n al tio, ke la membr'o'j de la menci'it'a societ'o daŭr'ig'u si'a'j'n esplor'o'j'n tiel long'e kiel plaĉ'os al ili laŭ la sam'a'j kondiĉ'o'j.
“Ke la membr'o'j de la menci'it'a Korespond'a Societ'o est'u, kaj est'as, inform'it'a'j, ke ili'a propon'o pag'i la afrank'o'n de si'a'j leter'o'j kaj la transport'o'n de si'a'j pak'aĵ'o'j, est'as pri'pens'it'a de tiu ĉi Asoci'o, kaj ke tiu ĉi Asoci'o taks'as tia'n propon'o'n ind'a je la grandioz'a'j mens'o'j, el kiu'j ĝi de'ven'is, kaj ke per tio ĉi ĝi sign'as si'a'n perfekt'a'n konsent'o'n pri tio”.
Hazard'a observ'ant'o, al'don'as la sekretari'o al kies not'o'j ni ŝuld'as la sekv'ont'a'n pri'skrib'o'n, hazard'a observ'ant'o ebl'e rimark'us neni'o'n ekster'ordinar'a'n pri la kalv'a kap'o kaj rond'a'j okul'vitr'o'j, kiu'j atent'e direkt'iĝ'is al li'a (de la sekretari'o) vizaĝ'o dum la leg'ad'o de la supr'a'j rezoluci'o'j; sed al tiu'j, kiu'j sci'is, ke la gigant'a cerb'o de Pikviko funkci'as mal'antaŭ tiu frunt'o, kaj ke la rid'et'a'j okul'o'j de Pikviko ek'bril'as mal'antaŭ tiu'j okul'vitr'o'j, la spektakl'o ver'e est'is interes'a. Tie sid'is la hom'o, kiu spur'is ĝis la font'o mem la grav'a'j'n lag'et'o'j'n de Hampstedo kaj perturb'is la scienc'a'n mond'o'n per si'a Teori'o pri Gasteroste'o'j, tiel trankvil'e kaj sen'emoci'e kiel la profund'a akv'o de la unu'a dum frost'a tag'o, aŭ kiel unu'op'a specimen'o de la ali'a plej fund'e de fajenc'a bokal'o. Kaj kiom pli interes'a est'iĝ'is la spektakl'o, kiam plen'e vigl'iĝ'ant'e kaj verv'iĝ'ant'e pro simultan'a vok'o por “Pikviko” eksplod'int'a el li'a'j adept'o'j, tiu glor'a hom'o mal'rapid'e sur'grimp'is la brak'seĝ'o'n, sur kiu li antaŭ'e sid'is, kaj al'parol'is tiu'n klub'o'n, kiu'n li mem fond'is. Kia'n stud'aĵ'o'n por pentr'art'ist'o prezent'is tiu ekscit'a vid'aĵ'o! La elokvent'a Pikviko, kun unu man'o graci'e kaŝ'it'a sub la bask'o, kaj la ali'a gest'ant'a en la aer'o, por help'i li'a'n ard'a'n deklam'ad'o'n; li'a alt'ig'it'a pozici'o rivel'is tiu'j'n strikt'a'n pantalon'o'n kaj gamaŝ'o'j'n, kiu'j, se ili vest'us ali'ul'o'n, pov'us rest'i ne'rimark'it'a'j, sed kiu'j, kiam Pikviko vest'is ili'n — se ni rajt'as tiel esprim'i — inspir'is sen'dev'ig'a'n impon'iĝ'o'n kaj respekt'o'n, ĉirkaŭ'it'a de la hom'o'j, kiu'j si'n propon'is por part'o'pren'i la glor'o'j'n de li'a'j el'trov'o'j. Dekstr'e sid'is sinjor'o Tresio Tupmano — la tro impres'ebl'a Tupmano, kiu al la saĝ'o kaj spert'o de la aĝ'o pli matur'a al'don'is la entuziasm'o'n kaj ard'o'n de knab'o, pro la plej interes'a kaj pardon'ind'a el ĉiu'j hom'a'j mal'fort'aĵ'o'j — la am'o. Temp'o kaj nutr'ad'o pli'larĝ'ig'is tiu'n figur'o'n iam romantik'a'n; la nigr'a silk'a veŝt'o iĝ'is ĉiam pli vast'a; col'o'n post col'o la or'a horloĝ'a ĉen'et'o sub ĝi mal'aper'is el la vid'kamp'o de Tupmano; kaj iom post iom la ampleks'a menton'o invad'is la teren'o'n de la blank'a kravat'o: sed la anim'o de Tupmano spert'is neniu'n ŝanĝ'iĝ'o'n — admir'o al la bel'a seks'o daŭr'e est'is li'a reg'ant'a pasi'o. Mal'dekstr'e de si'a glor'a ĉef'o sid'is la poezi'em'a Snodgraso, kaj post li la sport'em'a Vinklo, la unu'a poet'ec'e volv'it'a en la mister'a blu'a frak'o kun hund'haŭt'a kol'um'o, kaj la du'a al'don'ant'a katiz'o'n al nov'a verd'a ĉas'redingot'o, plejd'a kol'tuk'o, kaj strikt'a lan'pantalon'o.
La orator'aĵ'o de sinjor'o Pikviko ĉiu'okaz'e, kun'e kun la debat'o pri ĝi, est'as en'skrib'it'a en la Protokol'o de la Klub'o. Ambaŭ fort'e simil'as la diskut'o'j'n de ali'a'j fam'a'j asoci'o'j, kaj tial ke est'as ĉiam interes'e spur'i simil'ec'o'j'n inter la procedur'o'j de grandioz'ul'o'j, ni trans'skrib'as la raport'o'n al tiu'j ĉi paĝ'o'j.
“Sinjor'o Pikviko koment'is (dir'is la sekretari'o), ke fam'o est'as tre kar'a al la kor'o'j de ĉiu'j hom'o'j. Poezi'a fam'o est'is kar'a al la kor'o de li'a amik'o Snodgraso, fam'o pri sukces'o'j est'is egal'e kar'a al li'a amik'o Tupmano, kaj la dezir'o merit'i fam'o'n en la sport'o'j kamp'a'j, aer'a'j kaj akv'a'j est'is ĉef'aĵ'o en la brust'o de li'a amik'o Vinklo. Li (sinjor'o Pikviko) ne vol'is mal'agnosk'i, ke li est'as influ'it'a de hom'a'j pasi'o'j, kaj hom'a'j sent'o'j (hura'o'j) — ebl'e de hom'a'j mal'fort'o'j — (laŭt'a'j kri'o'j ‘Ne!’), sed tio'n ĉi li vol'is dir'i, ke se iam fajr'o de propr'a grav'ec'o ek'brul'is en li'a sin'o, la dezir'o prefer'e profit'i al la hom'a ras'o efik'e esting'is ĝi'n. La laŭd'o de l’ hom'ar'o est'is li'a balanc'il'o, filantropi'o est'is li'a asekur'a ofic'ej'o (frenez'a'j hura'o'j). Li spert'is iom da fier'o, kiam li prezent'is al la mond'o si'a'n Gasteroste'a'n Teori'o'n; ĝi ebl'e est'as fam'a, aŭ ebl'e ne. (Kri'o'j ‘Ĝi fam'as’ kaj mult'a'j hura'o'j.) Li akcept'is la asert'o'n de tiu honor'ind'a pikvikano, kies voĉ'o'n li ĵus aŭd'is — ĝi fam'is, sed se la fam'o pri tiu traktat'o etend'iĝ'us ĝis la plej for'a'j lim'o'j de la kon'at'a mond'o, la fier'o laŭ kiu li medit'us pri la aŭtor'ec'o de tiu verk'o est'us bagatel'a kompar'e kun la fier'o, laŭ kiu li ĉirkaŭ'rigard'us dum tiu ĉi, la plej fier'a moment'o de li'a ekzist'ad'o (hura'o'j). Sed li est'as individu'o humil'a (‘Ne, ne!’). Tamen li ne pov'is ne sent'i, ke ili elekt'is li'n por serv'ad'o eg'e honor'ind'a kaj iom danĝer'a. Vojaĝ'ad'o est'is en stat'o mal'trankvil'a, kaj la mens'o'j de la koĉer'o'j est'is perturb'it'a'j. Ili ĉirkaŭ'rigard'u kaj medit'u pri la event'o'j, kiu'j okaz'ad'as en la ĉirkaŭ'aĵ'o. Diliĝenc'o'j renvers'iĝ'as ĉiu'direkt'e, ĉeval'o'j for'kur'as, boat'o'j dron'as, kaj kaldron'eg'o'j eksplod'as. (Hura'o'j… Voĉ'o: ‘Ne!’) Ne! (Hura'o'j.) Tiu honor'ind'a pikvikano, kiu kri'is ‘Ne’ tiel laŭt'e, prezent'u si'n kaj mal'agnosk'u, se li pov'as. (Hura'o'j.) Kiu kri'is ‘Ne’? (Entuziasm'a'j hura'o'j.) Ĉu tem'is pri iu vant'a kaj sen'iluzi'ig'it'a vir'o — li ne dir'us mercer'ist'o (laŭt'a'j hura'o'j) — kiu, ĵaluz'a pro la laŭd'o'j kiu'j est'is — ebl'e sen'merit'e — al'juĝ'it'a'j al li'a'j (de sinjor'o Pikviko) esplor'o'j, kaj sufer'ant'a je la mal'aprob'o amas'ig'it'a sur la propr'a'j'n febl'a'j'n klopod'o'j'n rival'i, nun util'ig'is tiu'n fi'a'n kaj kalumni'a'n manier'o'n de…
“Sinjor'o Blotono (el Aldpordo) pet'is la parol'o'n. Ĉu la honor'ind'a pikvikano alud'is al li? (Kri'o'j ‘Ord'o'n!’, ‘Prezid'ant'o!’, ‘Jes!’, ‘Ne!’, ‘Daŭr'ig'u!’, ‘Ĉes'u’ k.t.p.)
“Sinjor'o Pikviko ne konsent'is sub'met'iĝ'i al bru'ad'o. Li jes alud'is al la honor'ind'a sinjor'o. (Grand'a ekscit'iĝ'o.)
“Sinjor'o Blotono do vol'is nur dir'i, ke li re'puŝ'as la fals'a'n kaj kalumni'a'n akuz'o'n far la honor'ind'a sinjor'o kun profund'a mal'estim'o. (Grand'a'j hura'o'j.) La honor'ind'a sinjor'o est'as ĉarlatan'o. (Enorm'a konfuz'iĝ'o, kaj laŭt'a'j kri'o'j ‘Prezid'ant'o!’ kaj ‘Ord'o'n!’)
“Sinjor'o Snodgraso pet'is la parol'o'n. Li apel'is al la prezid'ant'o. (Aŭd'u.) Li vol'is sci'i, ĉu est'os permes'it'e, ke daŭr'u tiu ĉi hont'ind'a konkur'ad'o inter la du membr'o'j de tiu klub'o. (Aŭd'u, aŭd'u.)
“La prezid'ant'o est'is tut'e cert'a, ke la honor'ind'a pikvikano re'tir'os la esprim'o'n, kiu'n li ĵus uz'is.
“Sinjor'o Blotono, kun plej'ebl'a respekt'o al la prezid'ant'o, est'is tut'e cert'a, ke tio'n li ne far'os.
“La prezid'ant'o sent'is nepr'a'n dev'o'n demand'i al la honor'ind'a sinjor'o, ĉu li uz'is la esprim'o'n ĵus el'las'it'a'n laŭ ordinar'a senc'o.
“Sinjor'o Blotono ne hezit'is dir'i, ke ne. Li uz'is tiu'n vort'o'n laŭ ĝi'a pikvikana senc'o. (Aŭd'u. Aŭd'u.) Li dev'is agnosk'i, ke person'e li vart'is plej alt'a'n respekt'o'n kaj estim'o'n al la honor'ind'a sinjor'o; li simpl'e taks'is li'n ĉarlatan'o laŭ la pikvikana vid'punkt'o. (Aŭd'u, aŭd'u.)
“Sinjor'o Pikviko sent'is si'n tre kontent'ig'it'a pro la just'a, ver'am'a kaj plen'a klar'ig'o de si'a honor'ind'a amik'o. Li pet'is, ke oni tuj kompren'u, ke li'a'j propr'a'j koment'o'j laŭ'intenc'e nur konform'is al la pikvikana signif'o. (Hura'o'j.)”
Ĉi tie fin'iĝ'as la en'skrib'o, kiel sen'dub'e ankaŭ la debat'o, ating'int'e tia'n tre kontent'ig'a'n kaj inteligent'a'n punkt'o'n. Ni ne hav'as oficial'a'n registr'o'n de la fakt'o'j, kiu'j'n trov'os la leg'ant'o not'it'a'j en la ven'ont'a ĉapitr'o, sed ili est'as zorg'e kun'met'it'a'j el leter'o'j kaj ali'a'j manuskript'a'j aŭtoritat'o'j, tiom ne'dub'ebl'e mal'fals'a'j, kiom prav'ig'as ili'a'n rakont'ad'o'n en form'o sen'inter'romp'a.
Ĉapitr'o 2
La vojaĝ'o de la unu'a tag'o kaj la aventur'o'j de la unu'a vesper'o, kun ties sekv'o'j
Tiu akurat'a ĝeneral'a serv'ist'o, la sun'o, ĵus lev'iĝ'is, kaj komenc'is fajr'ig'i alumet'o'n maten'e de la dek-tri'a de maj'o mil ok'cent du'dek sep, kiam sinjor'o Samuelo Pikviko ek'bril'is kiel ali'a sun'o post si'a dorm'ad'o, ĵet'mal'ferm'is si'a'n dorm'o'ĉambr'a'n fenestr'o'n kaj el'rigard'is al la sub'a mond'o. Gosvelostrato est'is antaŭ li'a'j pied'o'j, Gosvelostrato est'is dekstr'e de li ĝis la vid'kamp'a lim'o, Gosvelostrato etend'iĝ'is mal'dekstr'e, kaj la kontraŭ'a flank'o de Gosvelostrato est'is trans la voj'o. “Tia'j”, pens'is sinjor'o Pikviko”, est'as la mal'larĝ'a'j vid'punkt'o'j de tiu'j filozof'o'j kiu'j, kontent'ig'it'a'j per ekzamen'ad'o de tio, kio kuŝ'as antaŭ ili, ne rigard'as al la ver'o'j, kiu'j kaŝ'iĝ'as post'e. Tiel sam'e mi pov'us kontent'iĝ'i gap'ant'e ĉiam al Gosvelostrato, sen eĉ unu klopod'o penetr'i ĝis la kaŝ'it'a'j land'o'j, kiu'j ĉiu'flank'e ĉirkaŭ'as ĝi'n”. Kaj esprim'int'e tiu'n bel'a'n rimark'o'n, sinjor'o Pikviko komenc'is met'i si'n en si'a'j'n vest'aĵ'o'j'n, kaj si'a'j'n vest'aĵ'o'j'n en valiz'o'n. Grandioz'ul'o'j mal'oft'e tre si'n'don'em'e aranĝ'as si'a'j'n vest'o'j'n; la funkci'ad'o de sin'raz'ad'o, si'n'vest'ad'o kaj kaf'o'trink'ad'o est'as baldaŭ plen'um'it'a; kaj post ali'a hor'o sinjor'o Pikviko, kun la valiz'o en la man'o, teleskop'a lorn'o en la surtut'a poŝ'o, kaj not'kajer'o en la veŝt'o, pret'a por ricev'i el'trov'aĵ'o'j'n end'a'j'n je pri'not'ad'o, al'ven'is al la diliĝenc'a staci'o en la Sankt'a Marten'o-la-Grand'a.
“Fiakr'o'n!” dir'is sinjor'o Pikviko.
“Jen por vi, sinjor'o”, kri'is strang'a hom'ar'specimen'o en surtut'o sak'aĵ'a kaj antaŭ'tuk'o samŝtofa, kiu kun latun'a etiked'o kaj numer'o ĉirkaŭ la kol'o aspekt'is kvazaŭ li est'us katalog'it'a en iu kolekt'o da rar'aĵ'o'j. Tiu est'is la staci'a serv'ist'o. “Jen por vi, sinjor'o. Nun jam, l’ unu'a fiakr'ist'o!” Kaj kiam la unu'a fiakr'ist'o est'is al'vok'it'a el la trink'ej'o, kie li fum'is si'a'n unu'a'n pip'o'n, sinjor'o Pikviko kaj li'a valiz'o est'is ĵet'it'a'j en la vetur'il'o'n.
“Al la Or'a Kruc'iĝ'o”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Valor'as nur unu ŝiling'o'n, Toĉjo”, kri'is la fiakr'ist'o, mal'kontent'e, por inform'i si'a'n amik'o'n, la staci'a'n serv'ist'o'n, dum la fiakr'o ek'ir'is.
“Kiom aĝ'as tiu ĉeval'o, amik'o mi'a?” demand'is sinjor'o Pikviko, frot'ant'e si'a'n naz'o'n per la ŝiling'o, rezerv'it'a por la vetur'pag'o.
“Kvardekdujara”, respond'is la fiakr'ist'o, gvat'e rigard'ant'e li'n.
“Kio!” el'puŝ'is sinjor'o Pikviko, met'ant'e man'o'n al si'a not'kajer'o. La fiakr'ist'o ripet'is si'a'n antaŭ'a'n dir'aĵ'o'n. Sinjor'o Pikviko rigard'is tre atent'e la vizaĝ'o'n de la hom'o, sed li'a'j trajt'o'j ne mov'iĝ'is, do li tuj not'is la fakt'o'n.
“Kaj kiom long'e vi ĉiu'foj'e rest'ig'as ĝi'n inter la timon'o'j?” demand'is sinjor'o Pikviko, serĉ'ant'e pli'a'j'n inform'o'j'n.
“Du aŭ tri semajn'o'j'n”, respond'is la vir'o.
“Ĉu semajn'o'j'n!” dir'is sinjor'o Pikviko mir'ig'it'e kaj de'nov'e el'ig'is la not'kajer'o'n.
“Ĝi loĝ'as en Pentonvilo, kiam ĝi est'as hejm'e”, koment'is la fiakr'ist'o sen'emoci'e, “sed ni mal'oft'e hejm'e'n'ig'as ĝi'n, pro ĝi'a mal'fort'a punkt'o”.
“Ĉu pro ĝi'a mal'fort'a punkt'o!” re'dir'is la perpleks'a sinjor'o Pikviko.
“Ĝi ĉiam fal'as ter'e'n, kiam oni el'las'as ĝi'n el inter la timon'o'j”, daŭr'ig'is la fiakr'ist'o, “sed kiam ĝi est'as inter ili, ni lig'as ĝi'n tre strikt'e supre-sub'e, kun ankaŭ tre mal'long'a'j gvid'rimen'o'j, tiel ke ĝi fakt'e ne pov'as fal'i, kaj ni sur'met'is par'o'n da eg'e grand'a'j rad'o'j, do kiam ĝi efektiv'e mov'iĝ'as, ili post'kur'as ĝi'n, kaj ĝi est'as dev'ig'at'a plu'ir'i — ĝi ne pov'as mal'help'i tio'n”.
Sinjor'o Pikviko registr'is ĉiu'n vort'o'n el tiu dir'aĵ'o en si'a not'kajer'o, kun la intenc'o komunik'i ĝi'n al la klub'o, kiel el'star'a'n ekzempl'o'n de la viv'ten'ad'o en ĉeval'o'j ĉe cirkonstanc'o'j mal'favor'a'j. La en'skrib'ad'o apenaŭ fin'iĝ'is, kiam ili ven'is al la Or'a Kruc'iĝ'o. La fiakr'ist'o salt'is sub'e'n, kaj sinjor'o Pikviko el'ir'is. Sinjor'o Tupmano, sinjor'o Snodgraso kaj sinjor'o Vinklo, kiu'j mal'trankvil'e atend'is la al'ven'o'n de si'a glor'a estr'o, dens'e bon'ven'ig'is li'n.
“Jen la vetur'pag'o”, dir'is sinjor'o Pikviko, etend'ant'e la ŝiling'o'n al la fiakr'ist'o.
Kiom surpriz'iĝ'is la kler'ul'o, kiam tiu ne'kompren'ebl'a person'o ĵet'is la mon'o'n sur la pavim'o'j'n kaj pet'is per metafor'a'j esprim'o'j la plezur'o'n inter'bat'iĝ'i kun li (sinjor'o Pikviko) por la mon'sum'o!
“Vi est'as frenez'a”, dir'is sinjor'o Snodgraso.
“Aŭ ebri'a”, dir'is sinjor'o Vinklo.
“Aŭ ambaŭ kun'e”, dir'is sinjor'o Tupmano.
“Ek al!” dir'is la fiakr'ist'o, daŭr'e pugn'o'gest'ant'e kvazaŭ risort'a meĥanism'o. “Ek al! La tut'a kvar'op'o”.
“Jen sprit'aĵ'o!” kri'is ses'op'o da fiakr'ist'o'j. “Ek'labor'u Sam”, — kaj ili tre gaj'e amas'iĝ'is ĉirkaŭ la parti'o.
“Kial la kverel'o, Sam?” demand'is iu sinjor'o kun nigr'a'j kalikot'a'j manik'o'j.
“Kverel'o, ĉu?” respond'is la fiakr'ist'o, “por kio li vol'is mi'a'n numer'o'n?”
“Mi ne vol'is vi'a'n numer'o'n”, dir'is la mir'ig'it'a sinjor'o Pikviko.
“Kial do vi not'is ĝi'n?” demand'is la fiakr'ist'o.
“Mi ne ĝi'n not'is”, dir'is sinjor'o Pikviko indign'e.
“Ĉu iu vol'us kred'i”, daŭr'ig'is la fiakr'ist'o, apelaci'e al la hom'amas'o, “ĉu iu vol'us kred'i, ke inform'ist'o vetur'us en ies fiakr'o, ne nur not'ant'e ties numer'o'n, sed krom'e ĉiu'n vort'o'n, kiu'n li el'parol'as”. (Lum'o ek'flagr'is al sinjor'o Pikviko — tem'is pri la not'kajer'o.)
“Ĉu ver'e tamen?” demand'is ali'a fiakr'ist'o.
“Jes, tio'n li far'is”, respond'is la unu'a, — “kaj instig'int'e mi'n atak'i li'n, al'vok'is tri atest'ant'o'j'n por pruv'i la atak'o'n. Sed mi regal'os li'n, eĉ se mi pro tio en'karcer'iĝ'os por ses monat'o'j. Ek al!”
La fiakr'ist'o ĵet'is si'a'n ĉapel'o'n sur la ter'o'n, kun mal'prudent'a sen'zorg'o pri si'a privat'a propr'aĵ'o, kaj for'frap'is la okul'vitr'o'j'n de sinjor'o Pikviko, kaj sekv'is tiu'n atak'o'n per bat'o al la naz'o de sinjor'o Pikviko, kaj ali'a al la brust'o de sinjor'o Pikviko, kaj la tri'a al la okul'o de sinjor'o Snodgraso, kaj la kvar'a por iom vari'ig'i la afer'o'n, al la veŝt'o de sinjor'o Tupmano, kaj post'e salt'is sur la voj'o'n, kaj post'e re'e'n sur la trotuar'o'n, kaj fin'e frap'e el'ig'is la tut'a'n proviz'o'n da spir'o el la korp'o de sinjor'o Vinklo; kaj ĉio ĉi dum ses'o da sekund'o'j.
“Kie est'as polic'ist'o?” dir'is sinjor'o Snodgraso.
“Akv'um'u ili'n sub la pump'il'o”, propon'is vend'ist'o de varm'a'j pasteĉ'o'j.
“Vi sufer'os pro tio ĉi”, anhel'is sinjor'o Pikviko.
“Inform'ist'o'j!” kri'is la hom'amas'o.
“Ek al”, kri'is la fiakr'ist'o, kiu sen'ĉes'e pugn'o'gest'is la tut'a'n temp'o'n.
Ĝis nun la hom'amas'o est'is pasiv'e spekt'ant'a la scen'o'n, sed kiam dis'vast'iĝ'is la sci'ig'o, ke la pikvikanoj est'as inform'ist'o'j, ili komenc'is varb'i sufiĉ'e vigl'e por la taŭg'ec'o de real'ig'o de la propon'o de la vend'ist'o de varm'a'j pasteĉ'o'j; kaj ne antaŭ'vid'ebl'as, kia'j'n ag'o'j'n person'e agres'em'a'j'n ili ebl'e kulp'us, se ne ĉes'ig'us la inter'bat'iĝ'o'n ne'atend'it'a en'miks'iĝ'o de nov'a ven'int'o.
“Kio est'as la amuz'aĵ'o?” dir'is iom alt'a mal'dik'a jun'ul'o en verd'a surtut'o, kiu subit'e al'ven'is el la diliĝenc'a kort'o.
“Inform'ist'o'j!” kri'is de'nov'e la hom'amas'o.
“Ni ne est'as”, muĝ'is sinjor'o Pikviko, laŭ ton'o, kiu al'port'is konvink'o'n al la sen'parti'a aŭskult'ant'o.
“Ĉu ver'e ne – ĉu ver'e?” dir'is la jun'ul'o, demand'e al sinjor'o Pikviko, kaj tra'pas'ant'e la hom'amas'o'n per la sen'mank'a metod'o de kubut'ad'o al la vizaĝ'o'j de ties individu'a'j membr'o'j.
Tiu kler'ul'o per kelk'a'j hast'a'j vort'o'j klar'ig'is la real'a'n afer'stat'o'n.
“Ven'u do”, dir'is la verd'surtut'ul'o, tren'ant'e post si sinjor'o'n Pikviko per plen'a fort'o kaj parol'ant'e la tut'a'n voj'o'n. “Jen, numer'o 924, akcept'u vi'a'n vetur'pag'o'n, kaj for'ir'u – respekt'ind'a sinjor'o – kon'as li'n bon'e – for la sen'senc'aĵ'o'j'n – ĉi tie'n, sinjor'o – kie est'as vi'a'j amik'o'j? – tut'a erar'o, mi konstat'as – ne ĝen'u vi'n – akcident'o'j nepr'e okaz'as – eĉ en plej regul'a'j famili'o'j – neniam rezign'u – mank'as favor'o – halt'ig'u li'n – ŝtop'u tio'n en li'a'n pip'o'n – ŝat'as la gust'o'n – damn'ind'a'j fripon'o'j”.
Kaj kun long'a si'n'sekv'o de simil'e sen'koher'a'j fraz'o'j, el'dir'it'a'j laŭ ekster'ordinar'a vort'ŝut'ad'o, la ne'kon'at'o konduk'is en la atend'ej'o'n por vojaĝ'ont'o'j, kie'n dens'e li'n sekv'is sinjor'o Pikviko kaj ties disĉipl'o'j.
“Ĉi tie'n, kelner'o!” kri'is la ne'kon'at'o, eg'e fort'e tint'ant'e per sonor'il'o, “glas'o'j'n al ĉiu'j – brand'o kun akv'o, varm'eg'a kaj fort'a, kaj dolĉ'a, kaj abund'a – okul'o ĉu damaĝ'it'a, sinjor'o? Kelner'o! Krud'a'n bifstek'o'n por la okul'o de la sinjor'o – neni'o pli bon'a ol krud'a bifstek'o al kontuz'o, sinjor'o – mal'varm'a lantern'o'fost'o tre bon'a, sed lantern'o'fost'o mal'oportun'a – damn'e strang'aspekt'as star'i du'on'hor'o'n sur la sen'ŝirm'a strat'o kun la okul'o al la lantern'o'fost'o – he – tre bon'e – ha, ha!”
La ne'kon'at'o, ne ĉes'int'e por en'spir'i, glut'is sen'inter'romp'e plen'a'n du'on'pajnt'o'n da fum'ant'a brand'o kun akv'o, kaj ĵet'is si'n sur seĝ'o'n tiel sen'ĝen'e, kvazaŭ okaz'us neni'o ne'kutim'a.
Dum li'a'j tri kun'ul'o'j vigl'e okup'iĝ'is propon'ant'e si'a'j'n dank'o'j'n al la nov'a kon'at'o, sinjor'o Pikviko est'is liber'a ekzamen'i ties kostum'o'n kaj aspekt'o'n.
Li est'is mez'alt'a, sed la mal'dik'ec'o de la korp'o kaj la long'ec'o de la krur'o'j aspekt'ig'is li'n mult'e pli alt'a. La verd'a surtut'o est'int'is mod'a formal'a vest'aĵ'o en la epok'o de frak'o'j, sed tiu'temp'e ĝi evident'e ornam'is vir'o'n mult'e mal'pli alt'a'n ol la fremd'ul'o, ĉar la makul'it'a'j kaj velk'int'a'j manik'o'j apenaŭ ating'is la man'radik'o'j'n. Ĝi est'is buton'um'it'a dens'e ĝis la kol'o, je fort'a risk'o fend'i la dors'o'n; kaj mal'nov'a skarp'o, sen eĉ spur'o de ĉemiz'a kol'um'o, ornam'is li'a'n kol'o'n. Li'a magr'a nigr'a pantalon'o vid'ig'is ie-tie tiu'j'n bril'et'ant'a'j'n makul'o'j'n, kiu'j atest'as pri long'a serv'ad'o, kaj est'is rimen'it'a'j tre strikt'e super par'o da flik'it'a'j kaj ripar'it'a'j ŝu'o'j, kvazaŭ por kaŝ'i la mal'pur'a'j'n blank'a'j'n ŝtrump'et'o'j'n, kiu'j klar'e vid'ebl'is malgraŭ tio. Li'a'j long'a'j nigr'a'j har'o'j eskap'is neglekt-ond'e el sub ambaŭ flank'o'j de li'a mal'nov'a pinĉ'vert'a ĉapel'o; kaj ek'aper'o'j de li'a'j nud'a'j man'radik'o'j est'is observ'ebl'a'j inter la supr'aĵ'o de li'a'j gant'o'j kaj la man'um'o'j de li'a'j surtut'a'j manik'o'j. Li'a vizaĝ'o est'is mal'gras'a kaj marasm'a, sed ne'pri'skrib'ebl'a mien'o de gaj'a impertinent'o kaj perfekt'a si'n'reg'o tra'ond'is li'a'n tut'a'n person'ec'o'n.
Tia est'is la individu'o, al kiu sinjor'o Pikviko rigard'is tra si'a'j okul'vitr'o'j (kiu'j'n li feliĉ'e re'akir'is), kaj al kiu li, kiam li'a'j amik'o'j jam el'ĉerp'is si'n, komenc'is re'don'i per zorg'e elekt'it'a'j esprim'o'j si'a'j'n plej varm'a'j'n dank'o'j'n pro la last'a'temp'a help'o.
“Ne'grav'e”, dir'is la fremd'ul'o, tranĉ'ant'e tre abrupt'e la al'parol'o'n, “dir'is sufiĉ'e – jam ne plu, lert'ul'o tiu fiakr'ist'o – bon'e uz'is si'a'j'n kvin'op'o'j'n, sed se mi est'us vi'a amik'o en la verd'a surtut'o – est'u mi damn'it'a – pugn'us li'a'n kap'o'n – Di'o, jes ja – pork'a flustr'o – ankaŭ la pasteĉ'ist'o'n – sen'blag'e”.
Tiu'n koher'a'n parol'o'n inter'romp'is al'ven'o de la fiakr'ist'o de la Roĉestera diliĝenc'o, kiu anonc'is, ke “La Komodor'o” est'is ĝust'e ek'ir'ont'a.
“Komodor'o!” dir'is la fremd'ul'o ek'star'iĝ'ant'e, “mi'a diliĝenc'o – sid'lok'o antaŭ'mend'it'a – unu ekster'e – las'os vi'n pag'i la brand'o'n kun akv'o – mank'as mon'er'o'j krom kvin'pund'a bilet'o – mis'kvalit'a arĝent'o – Birminghamaj buton'o'j – ne taŭg'as – ne util'as – he?” kaj li sku'is si'a'n kap'o'n tre spert'ul'e.
Nu, okaz'is tiel, ke ankaŭ sinjor'o Pikviko kaj li'a'j tri kun'ul'o'j jam decid'is, ke Roĉestero est'u ili'a unu'a halt'ej'o; kaj sci'ig'int'e al si'a nov'e trov'it'a kon'at'o, ke ili vojaĝ'os al tiu sam'a urb'o, ili inter'konsent'is okup'i la supr'a'j'n sid'lok'o'j'n je la mal'antaŭ'o de la diliĝenc'o, kie ili pov'os ĉiu'j sid'i kun'e.
“Supr'e'n”, dir'is la fremd'ul'o, pel'ant'e sinjor'o'n Pikviko sur la tegment'o'n per tiom da tro'rapid'ec'o, kiom lez'is la dign'o'n de la si'n'ten'o de tiu sinjor'o tre signif'e.
“Ĉu valiz'o'j, sinjor'o?” demand'is la vetur'ig'ist'o.
“Ĉu mi? – Brun'paper'a pak'aĵ'o jen'as, nur tio – ceter'a propr'aĵ'o ir'is kanal'e – pak'skatol'o'j, najl'it'a'j – dom'ec'e grand'a'j – pez'a'j, pez'a'j, damn'ind'e pez'a'j”, respond'is la fremd'ul'o, ŝov'ant'e en si'a'n poŝ'o'n laŭ'ebl'e mult'o'n da brun'paper'a pak'aĵ'o, kiu montr'is plej suspekt'ind'a'j'n indik'o'j'n, ke ĝi en'hav'is unu ĉemiz'o'n kaj poŝ'tuk'o'n.
“Kap'o'j'n, kap'o'j'n – gard'u la kap'o'j'n!” kri'is la parol'em'a fremd'ul'o, kiam ili el'ir'is sub la mal'alt'a'n ark'aĵ'o'n, kiu tiu'temp'e form'is la en'ir'ej'o'n de la diliĝenc'a kort'o. “Terur'a lok'o – danĝer'a task'o – last'a'temp'e – kvin infan'o'j – patr'in'o – alt'ul'in'o manĝ'is sandviĉ'o'j'n – forges'is pri l’ ark'aĵ'o – kraŝ – bat – infan'o'j ĉirkaŭ'rigard'as – patr'in'a kap'o for – sandviĉ'o en la man'o – neni'u buŝ'o por manĝ'i ĝi'n – kap'o de l’ famili'o for – ŝok'e, ŝok'e! Ĉu rigard'as Vajthalon, sinjor'o? – bel'a lok'o – fenestr'et'o – for alies kap'o'n tie, ĉu ne, sinjor'o? – ankaŭ li ne sufiĉ'e gard'atent'is – ĉu ne, sinjor'o?”
“Mi medit'as”, dir'is sinjor'o Pikviko, “pri la strang'a ŝanĝ'iĝ'em'o de la hom'a'j afer'o'j”.
“Ha! mi kompren'as – unu tag'o'n tra palac'a pord'o, el'fenestr'e'n la post'a'n. Ĉu filozof'o, sinjor'o?
“Observ'ant'o de la hom'a natur'o, sinjor'o”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Ha, ankaŭ mi. Ankaŭ pli'mult'a'j hom'o'j, kiam neni'o okup'as ili'n kaj mal'mult'o akir'ebl'as. Ĉu poet'o, sinjor'o?”
“Mi'a amik'o sinjor'o Snodgraso fort'e poezi'em'as”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Ankaŭ mi”, dir'is la fremd'ul'o. “Epos'o – dek mil vers'o'j – revoluci'o juli'a – verk'is ĝi'n sur'lok'e – Mars'o dum'tag'e, Apolon'o dum'nokt'e – ĉan'i l’ arm'il'o'n, pinĉ'i la lir'o'n”.
“Vi do ĉe'est'is tiu'n glor'a'n scen'ej'o'n, ĉu, sinjor'o?” dir'is sinjor'o Snodgraso.
“Ĉe'est'is, nepr'e, paf'is musked'e – traf'is poet'e – en'kur'is vin'butik'o'n – skrib'is ĝi'n – re'ir'is – sibl'o, krak – ali'a ide'o – vin'butik'e'n de'nov'e – plum'o kaj ink'o – re'ir'is – tranĉ-bat – nobl'a okaz'o, sinjor'o. Ĉu sport'ist'o, sinjor'o?” — li abrupt'e turn'is si'n al sinjor'o Vinklo.
“Iom'et'e, sinjor'o”, respond'is tiu sinjor'o.
“Bel'a okup'iĝ'o, sinjor'o – bel'a okup'iĝ'o. – Ĉu hund'o'j, sinjor'o?
“Ne ĝust'e nun”, dir'is sinjor'o Vinklo.
“Ha! Vi dev'us ten'i hund'o'j'n – brav'a'j best'o'j – sagac'a'j kre'it'aĵ'o'j – propr'a ĉas'hund'o iam – hund'o Montr'o – surpriz'a instinkt'o – ir'is paf'ad'i iu'n tag'o'n – en'ir'ant'e en'ferm'ej'o'n – fajf'is – hund'o halt'is – de'nov'e fajf'is – Montr'o – sen'rezult'e, tut'e sen'mov'a – vok'is ĝi'n – Montr'o, Montr'o – rifuz'is mov'iĝ'i – hund'o kvazaŭ tra'pik'it'a – fiks'e rigard'is tabul'o'n – supr'e'n'rigard'is al ĝi, vid'is sur'skrib'aĵ'o'n – «Al ĉas'gard'ist'o est'as ordon'it'e paf'i ĉiu'j'n hund'o'j'n trov'it'a'j'n en tiu ĉi en'ferm'ej'o» – rifuz'is preter'pas'i ĝi'n – mir'ind'a hund'o – valor'a hund'o tiu – tre”.
“Tiu okaz'o est'as ekster'ordinar'a”, dir'is sinjor'o Pikviko. “Ĉu vi permes'as, ke mi not'u ĝi'n?”
“Volont'e, sinjor'o, volont'e — cent pli'a'j'n anekdot'o'j'n pri la sam'a best'o. “Brav'a jun'ul'in'o (al sinjor'o Tresio Tupmano, kiu regal'is per divers'a'j malpikvikecaj okul'um'o'j jun'ul'in'o'n apud'voj'a'n)”.
“Tre!” dir'is sinjor'o Tupmano.
“Angl'a'j jun'ul'in'o'j ne tiel brav'as kiel hispan'in'o'j – nobl'a'j kre'aĵ'o'j – gagat'nigr'a'j har'o'j – nigr'a'j okul'o'j – bel'a'j figur'o'j – dolĉ'ul'in'o'j – bel'a'j”.
“Ĉu vi loĝ'is en Hispan'uj'o, sinjor'o?” dir'is sinjor'o Tresio Tupmano.
“Loĝ'ad'is tie – long'e'temp'e”.
“Ĉu kun mult'a'j sukces'o'j, sinjor'o?” demand'is sinjor'o Tupmano.
“Ĉu sukces'o'j! Mil'o'j da. Do'n Bolaro Fizgigo – nobel'o – sol'fil'in'o – Donna Kristin'a – brav'a kre'aĵ'o – am'is mi'n frenez'e – ĵaluz'a patr'o – nobl'anim'a fil'in'o – bel'a angl'o – Donna Kristin'a mal'esper'is – cianid'a acid'o – stomak'pump'il'o en mi'a valiz'o – operaci'o plen'um'it'a – mal'jun'a Bolaro ekstaz'a – konsent'as ge'edz'iĝ'o'n – kun'ig'as man'o'j'n kaj larm'torent'as – romantik'a histori'o – tre!”
“Ĉu la sinjor'in'o est'as nun en Angl'uj'o, sinjor'o?” demand'is sinjor'o Tupmano, kiu'n la pri'skrib'o pri ŝi'a'j ĉarm'aĵ'o'j potenc'e impres'is.
“Mort'is, sinjor'o – mort'is”, dir'is la fremd'ul'o, met'ant'e al si'a dekstr'a okul'o la magr'a'n rest'aĵ'o'n de tre mal'nov'a batist'a poŝ'tuk'o. — Neniam re'fort'iĝ'is post la stomak'a pump'il'o – sub'fos'is korp'o'stat'o'n – viktim'iĝ'is”.
“Kaj ŝi'a patr'o?” demand'is la poezi'em'a Snodgraso.
“Pent'em'o kaj mizer'o”, respond'is la fremd'ul'o. “Subit'a mal'aper'o – klaĉ'o de l’ tut'a urb'o – serĉ'ad'o ĉie – sen'sukces'e – publik'a fontan'o sur la grand'a plac'o ĉes'is liver'i akv'o'n – pas'is semajn'o'j – daŭr'e ne funkci'as – labor'ist'o'j dung'it'a'j por pur'ig'i ĝi'n – akv'o for'ig'it'a – bo'patr'o trov'it'a ŝtop'it'a kap'antaŭ'e en la ĉef'tub'o, kun plen'a konfes'o en dekstr'a bot'o – el'tir'is li'n, kaj la fontan'o de'nov'e liver'is akv'o'n, tiel vigl'e kiel pli fru'e”.
“Ĉu vi permes'as al mi not'skrib'i tiu'n et'a'n romantik'a'n histori'o'n, sinjor'o?” dir'is sinjor'o Snodgraso, eg'e emoci'it'a.
“Volont'e, sinjor'o, volont'e – kvin'dek pli'a'j, se vi em'as aŭd'i ili'n – strang'a viv'o la mi'a – iom kurioz'a histori'o – ne ekster'ordinar'a, tamen unik'a”.
Tia'manier'e, kun okaz'a glas'o da el'o, kiel spec'o de parentez'o, kiam la diliĝenc'o ŝanĝ'is ĉeval'o'j'n, la fremd'ul'o daŭr'ig'is, ĝis ili al'ven'is la Roĉesteran pont'o'n, ĝis kiam la not'kajer'o'j de sinjor'o Pikviko kaj sinjor'o Snodgraso est'is tut'e plen'ig'it'a'j de li'a'j elekt'it'a'j aventur'o'j.
“Grandioz'a ruin'aĵ'o”, dir'is sinjor'o Aŭgust'o Snodgraso kun la tut'a poezi'a fervor'o, kiu karakteriz'is li'n, kiam ili ek'vid'is la bel'a'n mal'nov'a'n kastel'o'n.
“Kia bel'a stud'aĵ'o por antikv'em'ul'o!” est'is la vort'o'j fal'int'a'j el la buŝ'o de sinjor'o Pikviko, kiam li al'met'is si'a'n teleskop'o'n al si'a okul'o.
“Ha! Brav'a lok'o”, dir'is la fremd'ul'o, “glor'plen'a konstru'aĵ'o – brovumantaj mur'o'j – ŝancel'iĝ'ant'a'j ark'aĵ'o'j – mal'hel'a'j niĉ'o'j – dis'er'iĝ'ant'a'j ŝtup'ar'o'j – ankaŭ mal'nov'a katedral'o – grand'eg'a odor'o – pied'o'j de pilgrim'ant'o'j triv'is la antikv'a'j'n ŝtup'o'j'n – saksaj pord'et'o'j – konfes'ej'o'j kvazaŭ mon'pren'ul'a'j giĉet'o'j en teatr'o'j – strang'a'j ul'o'j tiu'j monaĥ'o'j – pap'o'j, kaj lord-trezor'ist'o'j, kaj ĉi'a'j mal'jun'ul'o'j, kun ruĝ'a'j vizaĝ'eg'o'j, kaj romp'it'a'j naz'o'j, aper'as ĉiu'tag'e – ankaŭ ĉam'kolor'a'j brust'o'vest'o'j – alumet'a'j paf'il'o'j – sarkofag'o – bel'a lok'o – ankaŭ antikv'a'j legend'o'j – strang'a'j histori'o'j: bon'eg'e”, la fremd'ul'o daŭr'e monolog'is ĝis ili ven'is al la tavern'o Vir'bov'o sur la ĉef'strat'o, kie la diliĝenc'o halt'is.
“Ĉu vi rest'os ĉi tie, sinjor'o?” demand'is sinjor'o Natanielo Vinklo.
“Ĉi tie – ne mi – sed vi prefer'e – bon'a gast'ej'o – agrabl'a'j lit'o'j – la plej proksim'a est'as ĉe Vrajto, mult'e'kost'a – tre mult'e'kost'a – du'on'kron'o sur la kalkul'o'n se vi rigard'as la kelner'o'n – pag'ig'as vi'n pli se vi vesper'manĝ'as ĉe amik'o ol se vi vesper'manĝ'as en la kaf'o'ĉambr'o – kurioz'ul'o'j – tre”.
Sinjor'o Vinklo turn'is si'n al sinjor'o Pikviko kaj murmur'is kelk'a'j'n vort'o'j'n; flustr'o pas'is de sinjor'o Pikviko al sinjor'o Snodgraso, de sinjor'o Snodgraso al sinjor'o Tupmano, kaj konsent'a'j kap'klin'o'j est'is inter'ŝanĝ'it'a'j. Sinjor'o Pikviko al'parol'is la fremd'ul'o'n:
“Vi far'is al ni tre grav'a'n serv'o'n hodiaŭ maten'e, sinjor'o. Ĉu vi permes'os, ke ni propon'u et'a'n indik'o'n pri ni'a dank'em'o, pet'ant'e la favor'o'n de vi'a societ'o ĉe vesper'manĝ'o?”
“Grand'a plezur'o – ne arog'as dekret'i, sed krad'rost'it'a kok'in'aĵ'o kaj fung'o'j – bon'eg'a afer'o! – je kiom'a hor'o?”
“Mi pri'pens'u”, respond'is sinjor'o Pikviko, konsult'ant'e si'a'n poŝ'horloĝ'o'n, “nun est'as preskaŭ la tri'a. Ĉu ni dir'u je la kvin'a?”
“Bon'eg'e taŭg'as por mi”, dir'is la fremd'ul'o, “je la kvin'a akurat'e – ĝis tiam – gard'u vi'n”.
Lev'int'e la pinĉ'it'a'n ĉapel'o'n ĝis kelk'a'j col'o'j de sur la kap'o, kaj sen'zorg'e re'met'int'e ĝi'n tre unu'flank'e, la fremd'ul'o, kun du'on'o de la brun'paper'a pak'aĵ'o etend'iĝ'ant'a el la poŝ'o, marŝ'is vigl'e tra la kort'o kaj turn'iĝ'is sur la ĉef'strat'o'n.
“Evident'e vojaĝ'int'o en mult'a'j land'o'j, kaj atent'a observ'ant'o de hom'o'j kaj afer'o'j”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Mi ŝat'us vid'i li'a'n poem'o'n”, dir'is sinjor'o Snodgraso.
“Mi tre volont'e vid'us tiu'n hund'o'n”, dir'is sinjor'o Vinklo.
Sinjor'o Tupmano dir'is neni'o'n, sed li pens'is pri Donna Kristin'a, la stomak'a pump'il'o, kaj la fontan'o; kaj li'a'j okul'o'j larm'o'plen'is.
Lu'int'e privat'a'n salon'o'n, inspekt'int'e dorm'o'ĉambr'o'j'n kaj mend'int'e vesper'manĝ'o'n, la kun'ul'ar'o el'promen'is por rigard'i la urb'o'n kaj apud'a'n najbar'aĵ'o'n.
Ni ne trov'as post atent'a tra'leg'ad'o de la not'o'j de sinjor'o Pikviko pri la kvar urb'o'j, Straŭdo, Roĉestero, Ĉathamo kaj Bromptono, ke li'a'j impres'o'j rilat'e ties aspekt'o'n grav'e diferenc'as de tiu'j ali'a'j vojaĝ'int'o'j, kiu'j tra'ir'is la sam'a'n teren'o'n. Li'a ĝeneral'a pri'skrib'o est'as facil'e resum'ebl'a.
“La ĉef'a'j produkt'aĵ'o'j de tiu'j urb'o'j”, skrib'is sinjor'o Pikviko, “ŝajn'e est'as soldat'o'j, mar'ist'o'j, jud'o'j, kalk'o, salikok'et'o'j, oficir'o'j kaj haven'labor'ist'o'j. La ĉef'a'j proviz'aĵ'o'j el'met'it'a'j por vend'o sur la publik'a'j strat'o'j est'as mar'aĵ'o'j, migdal'a karamel'o, pom'o'j, plat'fiŝ'o'j kaj ostr'o'j. La strat'o'j prezent'as vigl'a'n kaj ag'em'a'n aspekt'o'n, ĉef'e rezult'e de la festen'o de la soldat'o'j. Ver'e ĝoj'ig'as mens'o'j'n filantrop'a'j'n, vid'i ĉi brav'ul'o'j'n ŝancel'ir'i sub influ'o de super'flu'ant'a'j entuziasm'o kaj alkohol'aĵ'o; tiom pli kiam mi memor'as, ke sekv'ad'o de ili kaj sprit'ad'o kun ili hav'ig'as mal'mult'e'kost'a'n kaj sen'kulp'a'n distr'aĵ'o'n al la knab'a populaci'o. Neni'o (al'don'is sinjor'o Pikviko) pov'as super'i li'a'n bon'humor'o'n. Ĝust'e en la tag'o antaŭ ni'a al'ven'o unu el ili est'is plej fort'e ofend'it'a en la dom'o de trink'ej'estr'o. La kelner'in'o pozitiv'e rifuz'is verŝ'i por li pli da trink'aĵ'o; pro kio li (nur lud'em'e) el'ing'ig'is si'a'n bajonet'o'n kaj vund'is la ŝultr'o'n de la jun'ul'in'o. Kaj tamen tiu brav'ul'o la unu'a ir'is al tiu dom'o la post'a'n maten'o'n kaj esprim'is si'a'n pret'ec'o'n preter'atent'i la afer'o'n kaj forges'i la okaz'aĵ'o'n.
“La konsum'ad'o de tabak'o en tiu'j urb'o'j (daŭr'ig'is sinjor'o Pikviko) nepr'e est'as tre grand'a: kaj la odor'o, kiu plen'ig'as la strat'o'j'n, dev'as est'i eg'e frand'ind'a por tiu'j, kiu'j ekstrem'e ŝat'as fum'ad'o'n. Supr'aĵ'ec'a vojaĝ'ant'o ebl'e anatem'us la mal'pur'ec'o'n, kiu est'as ili'a ĉef'a karakteriz'o. Sed al tiu'j, kiu'j rigard'as tio'n indik'o de trafik'o kaj komerc'a prosper'o, ĝi est'as ver'e kontent'ig'a”.
Akurat'e je la kvin'a hor'o ven'is la fremd'ul'o, kaj baldaŭ post'e la vesper'manĝ'o.
Li jam sen'ig'is si'n de la brun'paper'a pak'aĵ'o, sed neniom ŝanĝ'is si'a'j'n vest'aĵ'o'j'n, kaj li est'is, se tio est'is ebl'a, pli ol antaŭ'e parol'em'a.
“Kio est'as tio?” li demand'is, kiam la kelner'o for'ig'is unu el la kovr'il'o'j.
“Sole'o'j, sinjor'o”.
“Sole'o'j – ha! – bon'eg'a'j fiŝ'o'j – ĉiu'j ven'as el Londono – diliĝenc'a'j propriet'ul'o'j aranĝ'as politik'a'j'n vesper'manĝ'o'j'n – transport'ad'o de sole'o'j – dek'o'j da korb'o'j – ruz'a'j person'o'j – glas'o'n da vin'o, sinjor'o?”
“Kun plezur'o”, dir'is sinjor'o Pikviko; kaj la fremd'ul'o trink'is vin'o'n, unu'e kun li, post'e kun sinjor'o Snodgraso, kaj post'e kun sinjor'o Tupmano, kaj post'e kun sinjor'o Vinklo, kaj post'e kun la tut'a societ'o, preskaŭ tiel rapid'e kiel li parol'is.
“Diabl'a tohuvabohu'o sur la ŝtup'ar'o, kelner'o”, dir'is la fremd'ul'o. “Benk'o'j supr'e'n'ir'as – ĉarpent'ist'o'j sub'e'n'ir'as – lamp'o'j, glas'o'j, harp'o'j. Kio prepar'iĝ'as?”
“Bal'o, sinjor'o”, dir'is la kelner'o.
“Privat'a, ĉu?”
“Ne, sinjor'o, ne privat'a, sinjor'o. Bal'o por financ'i bon'farad'o'n, sinjor'o”.
“Ĉu mult'a'j ĉarm'ul'in'o'j est'as en tiu ĉi urb'o, ĉu vi sci'as, sinjor'o?” demand'is sinjor'o Tupmano kun grand'a interes'o.
“Bril'a'j – bon'eg'a'j. Kent'o, sinjor'o – ĉiu kon'as Kent'o'n – pom'o'j, ĉeriz'o'j, lupol'o'j kaj vir'in'o'j. Ĉu glas'o'n da vin'o, sinjor'o?”
“Kun grand'a plezur'o”, respond'is sinjor'o Tupmano.
La fremd'ul'o verŝ'is kaj mal'verŝ'is.
“Mi tre ŝat'us part'o'pren'i,” dir'is sinjor'o Tupmano, re'ven'ant'e al la tem'o de la bal'o, “tre ŝat'us”.
“Bilet'o'j ĉe la bar'o, sinjor'o”, en'met'is la kelner'o, “po du'on'gine'o, sinjor'o”.
Sinjor'o Tupmano de'nov'e esprim'is serioz'a'n dezir'o'n ĉe'est'i la festen'o'n, sed vid'int'e neniu'n respond'o'n en la mal'hel'a'j okul'o'j de sinjor'o Snodgraso, nek en la distr'it'a rigard'o de sinjor'o Pikviko, li si'n don'is kun grand'a interes'o al la port'vin'o kaj desert'o, kiu'j est'is ĵus sur'tabl'ig'it'a'j. La kelner'o for'ir'is, kaj la societ'o est'is las'it'a por ĝu'i la komfort'a'j'n du hor'o'j'n post'vesper'manĝ'a'j'n.
“Pardon'pet'e, sinjor'o”, dir'is la fremd'ul'o, “botel'o stagn'as – ĉirkaŭ'pas'ig'u ĝi'n – voj'o de la sun'o – tra la buton'tru'o – neniom da post'las'aĵ'o”, kaj li mal'plen'ig'is si'a'n glas'o'n, kiu'n li plen'ig'is antaŭ proksim'um'e du minut'o'j, kaj en'verŝ'is ali'a'n, kun mien'o de hom'o kutim'iĝ'int'a pri ĝi.
La vin'o est'is pas'ig'it'a, kaj nov'a proviz'o est'is mend'it'a. La vizit'ant'o parol'is, la pikvikanoj aŭskult'is. Sinjor'o Tupmano ĉiu'moment'e pli em'is part'o'pren'i la bal'o'n. La vizaĝ'o de sinjor'o Pikviko ard'is je mien'o de universal'a filantropi'o, kaj sinjor'o Vinklo kaj sinjor'o Snodgraso profund'e en'dorm'iĝ'is.
“Oni komenc'as tie supr'e”, dir'is la fremd'ul'o, “aŭd'as la soci'o'n – violon'o'j agord'iĝ'as – nun la harp'o – jen komenc'at'e”.
La divers'a'j son'o'j, kiu'j trov'is por si voj'o'n mal'supr'e'n anonc'is la komenc'iĝ'o'n de la unu'a kvadril'o.
“Kiom mi ŝat'us part'o'pren'i”, dir'is sinjor'o Tupmano, de'nov'e.
“Ankaŭ mi”, dir'is la fremd'ul'o, “damn'ind'a valiz'ar'o – pez'a'j pram'o'j – neni'o vest'ind'a – strang'e, ĉu ne?”
Nu, ĝeneral'a bon'vol'em'o est'is unu el la ĉef'a'j karakteriz'o'j de la Pikvika teori'o, kaj neni'u pli rimark'ind'is pro la fervor'a manier'o akcept'i tia'n nobl'a'n princip'o'n ol sinjor'o Tresio Tupmano. La nombr'o de la ekzempl'o'j, registr'it'a'j en la protokol'o'j de la societ'o, kiam tiu bon'eg'ul'o direkt'is ricev'ont'o'j'n de bon'farad'o al la dom'o'j de ali'a'j an'o'j por uz'it'a'j vest'aĵ'o'j aŭ mon'help'o, est'is preskaŭ ne'kred'ebl'a.
“Mi plezur'e prunt'e'don'us al vi ind'a'n vest'aĵ'o'n tiu'cel'e”, dir'is sinjor'o Tresio Tupmano, “sed vi est'as iom svelt'a, kaj mi est'as…”
“Iom dik'a – matur'iĝ'int'a Bakĥo – tranĉ'is la foli'o'j'n – des'ur'barel'iĝ'is, kaj prefer'is krud'a'n lan'aĵ'o'n, ĉu ne? – ne du'obl'e distil'it'a, sed du'obl'e mis'stilit'a – ha! ha! Pas'ig'u la vin'o'n”.
Ĉu sinjor'o Tupmano iom indign'is pri la brusk'a ton'o, laŭ kiu li est'is petit'a pas'ig'i la vin'o'n, kiu'n la fremd'ul'o tiel rapid'e for'ig'is; aŭ ĉu li tre prav'e skandal'iĝ'is ĉar la influ'a an'o de la Klub'o Pikvika est'is hont'ind'e kompar'it'a al debareliĝinta Bakĥo, est'as fakt'o ankoraŭ ne tut'e cert'ig'it'a. Li pas'ig'is la vin'o'n, tus'is du'foj'e, kaj tre sever'e rigard'is dum kelk'a'j sekund'o'j la fremd'ul'o'n, sed ĉar tiu individu'o tamen ŝajn'is tut'e si'n'reg'a kaj tut'e trankvil'a sub la bor'a rigard'o, li iom post iom mal'streĉ'iĝ'is kaj re'ven'is al la tem'o de la bal'o.
“Mi est'is dir'ont'a, sinjor'o”, li dir'is, “ke kvankam mi'a'j vest'aĵ'o'j est'as tro grand'a'j, la komplet'o de mi'a amik'o sinjor'o Vinklo ebl'e est'us laŭ vi'a mezur'o”.
La fremd'ul'o mezur'is sinjor'o'n Vinklo per si'a okul'o, kaj tiu organ'o bril'et'is kontent'e, kiam li dir'is:
“Tut'e laŭ la mezur'o”.
Sinjor'o Tupmano ĉirkaŭ'rigard'is. La vin'o, kiu jam dorm'ig'e influ'is sinjor'o'n Snodgraso kaj sinjor'o'n Vinklo, ŝtel'iĝ'is en la sent'um'o'j'n de sinjor'o Pikviko. Tiu sinjor'o iom post iom tra'pas'is la divers'a'j'n etap'o'j'n, kiu'j antaŭ'as la letargi'o'n post'vesper'manĝ'a'n kaj ties sekv'o'j'n. Li jam spert'is la kutim'a'j'n trans'ir'o'j'n de la alt'a festen'em'o ĝis la profund'o'j de la mizer'o, kaj el la profund'o'j de la mizer'o ĝis la alt'a festen'em'o. Kiel gas'lantern'o sur la strat'o, kun vent'o en la tub'o, li vid'ig'is moment'e ne'natur'a'n bril'o'n; post'e mal'alt'iĝ'is tiom, kiom apenaŭ vid'ebl'is: post mal'long'a paŭz'o li ek'flam'is de'nov'e por moment'e lum'ig'i, post'e flagr'is per ne'cert'a ŝancel'iĝ'a spec'o de lum'o, post'e komplet'e esting'iĝ'is. Li'a kap'o klin'iĝ'is al'sin'e; kaj sen'ĉes'a ronk'ad'o kun okaz'a part'a singult'o est'is la sol'a'j aŭd'ebl'a'j indik'o'j pri la ĉe'est'o de la grandioz'ul'o.
La tent'o ĉe'est'i la bal'o'n kaj form'i si'a'j'n unu'a'j'n impres'o'j'n pri la bel'o de la Kent'a'j jun'ul'in'o'j, fort'e posed'is sinjor'o'n Tupmano. La tent'o kun'pren'i kun si la fremd'ul'o'n simil'e fort'is. Li tut'e ne kon'is la lok'o'n kaj ties loĝ'ant'o'j'n, kaj la fremd'ul'o ŝajn'is posed'i tiel grand'a'n kon'o'n pri ambaŭ kiel se li loĝ'us tie ek'de si'a infan'aĝ'o. Sinjor'o Vinklo dorm'is, kaj sinjor'o Tupmano sufiĉ'e spert'is pri tia'j afer'o'j por sci'i, ke tuj post la vek'iĝ'o li, laŭ la kutim'a progres'o de la natur'o, rul'iĝ'os pez'e al si'a lit'o.
“Plen'ig'u la glas'o'n, kaj pas'ig'u la vin'o'n”, dir'is la ne'lac'ig'ebl'a gast'o.
Sinjor'o Tupmano far'is laŭ'pet'e, kaj la al'don'it'a stimul'o de tiu last'a glas'o determin'is li'a'n intenc'o'n.
“La dorm'o'ĉambr'o de Vinklo est'as intern'e de la mi'a”, dir'is sinjor'o Tupmano, “mi ne pov'us kompren'ig'i al li, kio'n mi vol'as, se mi vek'us li'n nun, sed mi sci'as, ke li hav'as frak'o'n, en unu vojaĝ'sak'o, kaj se vi ebl'e vest'us ĝi'n al la bal'o, kaj de'met'us ĝi'n post ni'a re'ven'o, mi pov'us re'met'i ĝi'n, tut'e ne ĝen'int'e li'n pri la afer'o”.
“Bon'eg'e”, dir'is la fremd'ul'o, “bril'a plan'o – damn'e strang'a situaci'o – dek kvar frak'o'j en la pak'skatol'o'j kaj dev'ig'it'a vest'i alies – tre bon'a sprit'aĵ'o tiu – tre”.
“Ni dev'as aĉet'i ni'a'j'n bilet'o'j'n”, dir'is sinjor'o Tupmano.
“Ne valor'as du'on'ig'i gine'o'n”, dir'is la fremd'ul'o, “ni vet'u pri kiu pag'os por ambaŭ – mi nom'as, vi flug'ig'as la mon'er'o'n – unu'a'foj'e – dam'o – dam'o – sorĉ'a dam'o”, kaj sur'plank'iĝ'is la suveren'o, kun la Drak'o (ĝentil'e nom'it'a dam'o) supr'e.
Sinjor'o Tupmano sonor'ig'is, aĉet'is la bilet'o'j'n kaj mend'is dorm'o'ĉambr'a'j'n kandel'ing'o'j'n. Post plu'a kvar'on'hor'o la fremd'ul'o est'is komplet'e vest'it'a en kostum'o de sinjor'o Natanielo Vinklo.
“Tio est'as nov'a frak'o”, dir'is sinjor'o Tupmano, dum la fremd'ul'o rigard'is si'n tre kontent'e en long'a spegul'o, “la unu'a tajl'it'a kun ni'a'j klub'a'j buton'o'j”, kaj li atent'ig'is si'a'n kun'ul'o'n pri la grand'a or'um'it'a buton'o, kiu montr'is bust'o'n de sinjor'o Pikviko mez'e, kaj la liter'o'j K.P. ambaŭ'flank'e.
“K.P.”, dir'is la fremd'ul'o, “strang'a el'met'aĵ'o – simil'aĵ'o de l’ old'ul'o kaj K.P. – Kio est'as K.P. – Kurioz'a Pelerin'o, ĉu?”
Sinjor'o Tupmano, kun fort'iĝ'ant'a indign'iĝ'o kaj grand'a grav'ec'o, klar'ig'is la mistik'a'n blazon'o'n.
“Iom mal'long'a ĉe la tali'o, ĉu ne?” dir'is la fremd'ul'o, tord'iĝ'ant'e por ek'vid'i en la spegul'o la tali'a'j'n buton'o'j'n, kiu'j est'is du'on'supr'e sur la dors'o. “Kvazaŭ jak'o de poŝt'ist'o – strang'a'j jak'o'j tiu'j – tajl'at'a'j laŭ'kontrakt'e – sen mezur'ad'o – mister'a'j dis'don'o'j de la Sort'o – ĉiu'j mal'long'ul'o'j ricev'as jak'o'j'n long'a'j'n – ĉiu'j long'ul'o'j mal'long'a'j'n”.
Tiel daŭr'ig'ant'e la nov'a kun'ul'o de sinjor'o Tupmano ĝust'ig'is si'a'n vest'aĵ'o'n, aŭ prefer'e la vest'aĵ'o'n de sinjor'o Vinklo, kaj akompan'at'e de sinjor'o Tupmano supr'e'n'ir'is la ŝtup'ar'o'n konduk'ant'a'n al la bal'ĉambr'o.
“Vi'a'j'n nom'o'j'n, sinjor'o?” dir'is la pord'ist'o.
Sinjor'o Tresio Tupmano ĝust'e ek'paŝ'is antaŭ'e'n por sci'ig'i si'a'j'n titol'o'j'n, kiam la fremd'ul'o tio'n mal'help'is.
“Tut'e sen nom'o'j”, kaj post'e li flustr'is al sinjor'o Tupmano, “nom'o'j ne konven'as – ne kon'at'a'j – tre bon'a'j nom'o'j si'a'spec'e, sed ne grandioz'a'j – bon'eg'a'j nom'o'j por mal'grand'a fest'o, sed neniel impres'as ĉe publik'a'j kun'ven'o'j – inkognit'e taŭg'as – Sinjor'o'j el Londono – disting'it'a'j ali'land'an'o'j – io ajn”.
La pord'o est'is ĵet'e mal'ferm'it'a, kaj sinjor'o Tresio Tupmano kaj la fremd'ul'o en'ir'is la bal'ĉambr'o'n.
Tiu est'is ĉambr'o long'a kun karmezin'e kovr'it'a'j benk'o'j kaj vaks'a'j kandel'o'j en vitr'a'j lustr'o'j. La muzik'ist'o'j est'is sekur'e en'karcer'ig'it'a'j en alt'e lok'it'a nest'ej'o, kaj kvadril'o'j'n sistem'e tra'paŝ'is du-tri ge'danc'ant'ar'o'j. Du kart'o'tabl'o'j est'is okup'it'a'j en la apud'a kart'lud'a ĉambr'o, kaj du par'o'j da mal'jun'ul'in'o'j kaj ekvivalent'a nombr'o da gras'a'j sinjor'o'j vist'is ĉe ili.
La kvadril'o fin'iĝ'is, la danc'int'o'j promen'is tra la ĉambr'o, kaj sinjor'o Tupmano kaj li'a kun'ul'o star'ig'is si'n en angul'o por observ'i la ĉe'est'ant'o'j'n.
“Atend'u moment'o'n”, dir'is la fremd'ul'o, “gaj'o baldaŭ – korife'o'j ankoraŭ ne ven'is – stang'a lok'o – dok'ej'estr'o'j alt'rang'a'j ne kon'as dok'ej'estr'o'j'n mal'pli alt'rang'a'j'n – dok'ej'estr'o'j mal'pli alt'rang'a'j ne kon'as et'nobel'ar'o'n – et'nobel'ar'o ne kon'as komerc'ist'o'j'n – komisi'it'o neniu'n kon'as”.
“Kiu est'as tiu knab'et'o kun hel'a'j har'o'j kaj roz'kolor'a'j okul'o'j, en mask'o'bal'a kostum'o?” demand'is sinjor'o Tupmano.
“Ĉit, mi pet'as – roz'kolor'a'j okul'o'j – mask'o'bal'a kostum'o – knab'et'o – galimati'o – standard'ist'o de l’ 97a infanteri'a regiment'o – honor'ind'a Vilmoto Galinag'o – grandioz'a famili'o – Galinag'o'j – tre”.
“Kavalir'o Tomas'o Klubulo, kavalir'edz'in'o Klubulo kaj la fraŭl'in'o'j Klubulo!” kri'is la pord'ist'o per voĉ'o [stentor'a].
Grand'a'n sensaci'o'n tra la ĉambr'o kaŭz'is la en'ven'o de la alt'a sinjor'o en blu'a frak'o kaj hel'a'j buton'o'j, sinjor'in'eg'o en blu'a saten'aĵ'o, kaj du jun'ul'in'o'j simil'ampleks'a'j en laŭ'mod'a'j rob'o'j sam'kolor'a'j.
“Komisi'it'o – ĉef'o de la Dok'ej'o – grandioz'ul'o – rimark'ind'e grandioz'a ul'o”, flustr'is la fremd'ul'o en l’ orel'o'n de sinjor'o Tupmano, dum la bon'far'a komitat'o gvid'is kavalir'o'n Tomas'o Klubulo al la ĉe'flok'o en la ĉambr'o. La honor'ind'a Vilmoto Galinag'o kaj ali'a'j disting'ind'a'j sinjor'o'j al'prem'iĝ'is por omaĝ'i al la fraŭl'in'o'j Klubulo, kaj kavalir'o Tomas'o Klubulo star'is rekt'eg'e kaj majest'e rigard'is trans si'a'n nigr'a'n kol'tuk'o'n al la ĉe'est'ant'a societ'o.
“Sinjor'o Smitio, sinjor'in'o Smitio kaj la fraŭl'in'o'j Smitio”, est'is la post'a anonc'o.
“Kio est'as sinjor'o Smitio?” demand'is sinjor'o Tresio Tupmano.
“Io en la dok'ej'o”, respond'is la fremd'ul'o.
Sinjor'o Smitio klin'iĝ'is respekt'em'e antaŭ kavalir'o Tomas'o Klubulo, kaj kavalir'o Tomas'o Klubulo agnosk'is la salut'o'n per konsci'a degn'o. Kavalir'edz'in'o Klubulo teleskop'e rigard'is sinjor'in'o'n Smitio kaj la famili'o'n per si'a lorn'et'o, kaj sinjor'in'o Smitio si'a'vic'e rigard'is sinjor'in'o'n Iu-ali'a, kies edz'o tut'e ne est'is en la Dok'ej'o.
“Kolonel'o Buldero, kolonel'edz'in'o Buldero kaj fraŭl'in'o Buldero”, est'is la post'a'j al'ven'int'o'j.
“Garnizonestro”, dir'is la fremd'ul'o, respond'e al demand'a rigard'o de sinjor'o Tupmano.
Fraŭl'in'o'n Buldero varm'e salut'is la fraŭl'in'o'j Klubulo, la salut'o inter kolonel'edz'in'o Buldero kaj kavalir'edz'in'o Klubulo est'is kiel ebl'e plej amik'ec'a, kolonel'o Buldero kaj kavalir'o Tomas'o Klubulo inter'ŝanĝ'is flar'tabak'o'n kaj aspekt'e tre simil'is par'o'n da Aleksandroj Selkirkoj — “De l’ vid'aĵ’ ili est'as monark'o'j”.
Dum la lok'a aristokrati'o — Bulderoj, Klubuloj kaj Galinag'o'j — tiel konserv'is si'a'n dign'o'n ĉe la super'a ekstrem'o de la ĉambr'o, la ali'a'j soci'a'j klas'o'j imit'is ties ekzempl'o'n ĉe ali'a'j ĝi'a'j part'o'j. La mal'pli aristokrat'a'j oficir'o'j de la 97a regiment'o dediĉ'is si'n al la famili'o'j de la mal'pli grav'a'j funkci'ul'o'j de la dok'ej'o. La advokat'edz'in'o'j kaj la edz'in'o de la vin'komerc'ist'o ĉef'is en ali'a rang'o (la edz'in'o de l’ bier'far'ant'o rajt'is vizit'i la Bulderojn), kaj sinjor'in'o Tomlinsono, la poŝt'estr'in'o, ŝajn'is laŭ komun'a inter'konsent'o ĉef'o de la komerc'a parti'o.
Unu el la plej popular'a'j person'o'j en si'a propr'a rond'o est'is et'a gras'a vir'o kun ring'o da hirt'a'j har'o'j ĉirkaŭ la kap'o kaj ampleks'a kalv'a eben'aĵ'o supr'e — doktor'o Ŝovulo, ĥirurg'o de la 97a. La doktor'o inter'ŝanĝ'is flar'tabak'o'n kun ĉiu'j, babil'is kun ĉiu'j, rid'is, danc'is, invent'is ŝerc'o'j'n, lud'is vist'o'n, far'is ĉio'n kaj trov'iĝ'is ĉie. Al tiu'j okup'iĝ'o'j, kvankam mult'nombr'a'j, la et'a doktor'o al'don'is okup'iĝ'o'n pli grav'a'n ol la ceter'a'j — li ne'lac'ig'ebl'e direkt'is la plej sen'inter'romp'a'n kaj dediĉ'it'a'n atent'o'n al mal'jun'a vidv'in'et'o, kies riĉ'a kostum'o kaj amas'o da ornam'aĵ'o deklar'is ŝi'n plej dezir'ind'a al'don'aĵ'o al lim'ig'it'a'j en'spez'o'j.
Al la doktor'o kaj al la vidv'in'o la okul'o'j de sinjor'o Tupmano kaj de li'a kun'ul'o fiks'iĝ'is dum kelk'a temp'o, kaj la fremd'ul'o ek'parol'is:
“Mult'e da mon'o – old'ul'in'o – puf'a doktor'o – ide'o ne mal'bon'a – ĝu'ig'a plezur'o”, son'is la ne'kompren'ebl'a'j fraz'o'j, kiu'j el'ir'is tra li'a'j lip'o'j. Sinjor'o Tupmano sci'vol'e rigard'is li'a'n vizaĝ'o'n.
“Mi danc'os kun la vidv'in'o”, dir'is la fremd'ul'o.
“Kiu ŝi est'as?” demand'is sinjor'o Tupmano.
“Ne sci'as – neniam vid'is ŝi'n dum la viv'o – anstataŭ'i la doktor'o'n – ek al”.
Kaj la fremd'ul'o tuj trans'ir'is la ĉambr'o'n kaj, apog'ant'e si'n al kamen'bret'o, komenc'is rigard'ad'i per mien'o de respekt'em'a kaj melankoli'a admir'o al la gras'a vizaĝ'o de la old'ul'in'o. Sinjor'o Tupmano spekt'is, mut'e mir'ig'it'e. La fremd'ul'o progres'is rapid'e; la et'a doktor'o danc'is kun ali'a dam'o; la vidv'in'o fal'ig'is si'a'n vent'um'il'o'n, la fremd'ul'o lev'is kaj prezent'is ĝi'n, — rid'et'o — riverenc'o — dam'a klin'iĝ'o — kelk'a'j vort'o'j inter'parol'a'j. La fremd'ul'o sen'hezit'e al'ir'is kaj re'ven'is kun la ceremoni'estr'o, et'a prezent'a pantomim'o, kaj la fremd'ul'o kun sinjor'in'o Buĝero pren'is lok'o'n en kvadril'o.
La surpriz'o'n de sinjor'o Tupmano pro tiu mal'subtil'a kondut'o, kvankam grand'a'n, sen'mezur'e super'is la mir'eg'o de la doktor'o. La fremd'ul'o est'is jun'a, kaj la vidv'in'o flat'iĝ'is. La atent'o'n de la doktor'o la vidv'in'o mal'atent'is, kaj la indign'iĝ'o de la doktor'o est'is ignor'at'a de li'a sen'perturb'a rival'o. Doktor'o Ŝovulo est'is sen'pov'ig'it'a. Ke li, doktor'o Ŝovulo de la 97a, est'u tuj esting'it'a de vir'o, kiu'n neni'u vid'is pli fru'e, kaj kiu'n eĉ nun neni'u kon'is! Doktor'o Ŝovulo, doktor'o Ŝovulo de la 97a rifuz'it'a! Ne'ebl'e! Tio ne pov'us est'i! Jes, tiel est'is, jen ili. Kio! Prezent'as si'a'n amik'o'n! Ĉu li kred'u la okul'o'j'n! Li rigard'is de'nov'e, kaj dev'is dolor'e agnosk'i la ver'ec'o'n de si'a'j vid'il'o'j, sinjor'in'o Buĝero danc'as kun sinjor'o Tresio Tupmano, ne est'is erar'ebl'ec'o. Jen antaŭ li la vidv'in'o, korp'e salt'ant'a, ie-tie, kun ne'kutim'a vigl'ec'o, kaj sinjor'o Tresio Tupmano ĉirkaŭ'hop'ant'a, kun vizaĝ'o esprim'ant'a la plej koncentr'it'a'n solen'ec'o'n, danc'ant'a (kiel sufiĉ'e mult'a'j danc'as) kvazaŭ kvadril'o est'us neni'o amuz'a sed sever'a dolor'o al la sent'o'j, kies renkont'iĝ'o postul'as sen'ced'a'n firm'ec'o'n de la anim'o.
Silent'e kaj pacienc'e la doktor'o toler'is ĉio'n ĉi, kaj ĉiu'j'n trans'don'o'j'n de negus'o, kaj serĉ'ad'o'n de glas'o'j, kaj sin'paf'ad'o'n por biskvit'o'j, kaj flirt'ad'o'n, kiu'j sekv'is; sed kelk'a'j'n sekund'o'j'n post kiam la fremd'ul'o mal'aper'is por konduk'i sinjor'in'o'n Buĝero al ŝi'a vetur'il'o, li rapid'e si'n paf'is el la ĉambr'o kun efervesk'o de ĉiu er'o de si'a sub'prem'it'a indign'o, el ĉiu'j part'o'j de si'a vizaĝ'o, en pasi'a ŝvit'ad'o.
La fremd'ul'o est'is re'ven'ant'a, kaj apud li est'is sinjor'o Tupmano. Li parol'is mal'laŭt'e kaj rid'is. La et'a doktor'o ard'is sen'viv'ig'i li'n. Li ekzalt'is. Li triumf'is.
“Sinjor'o!” dir'is la doktor'o per tim'ig'a voĉ'o, el'pren'ant'e kart'et'o'n kaj re'tir'iĝ'ant'e en angul'o'n de la koridor'o, “mi'a nom'o est'as Ŝovulo, doktor'o Ŝovulo, sinjor'o, el la 97a regiment'o, kazern'o Ĉathama, jen mi'a kart'o, sinjor'o, mi'a kart'o”. Li vol'is al'don'i pli, sed li'a indign'o sufok'is li'n.
“Ha!” respond'is la fremd'ul'o sen'perturb'e. “Ŝovulo – kor'e dank'as – tre ĝentil'e – aktual'e ne mal'san'a, Ŝovulo – sed kiam jes – mi frap'os ĉe vi'a pord'o”.
“Vi — vi est'as evit'ul'o, sinjor'o!” anhel'is la furioz'a doktor'o. — “Poltron'a… kovard'a… mensog'ul'o… ia… ia… ĉu neni'o persvad'os vi'n don'i al mi vi'a'n kart'o'n, sinjor'o?”
“Ha, mi kompren'as”, dir'is la fremd'ul'o, du'on'e flank'e'n, “negus'o tro fort'as ĉi tie – mal'avar'a trink'ej'estr'o – tre mal'saĝ'e – tre – limonad'o prefer'ind'as – varm'eg'a'j ĉambr'o'j – mal'jun'a'j sinjor'o'j – sufer'os pro tio maten'e – kruel'e – kruel'e”, kaj li plu'ir'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n.
“Vi loĝ'as en tiu ĉi dom'o, sinjor'o”, dir'is la indign'a et'ul'o, “vi est'as nun ebri'a, sinjor'o, sed vi aŭd'os pri mi maten'e, sinjor'o. Mi el'trov'os vi'n, sinjor'o, mi el'trov'os vi'n”.
“Prefer'e trov'i mi'n el ol trov'i mi'n en”, respond'is la sen'perturb'a fremd'ul'o.
Doktor'o Ŝovulo aspekt'is ne'dir'ebl'e feroc'a, dum li fiks'is sur'kap'e'n si'a'n ĉapel'o'n per indign'a frap'o, kaj la fremd'ul'o kun sinjor'o Tupmano supr'e'n'ir'is al la dorm'o'ĉambr'o de tiu last'a por re'met'i la prunt'it'a'n plum'ar'o'n de la sen'konsci'a Vinklo.
Tiu sinjor'o profund'e dorm'is, la re'met'ad'o baldaŭ plen'um'iĝ'is. La fremd'ul'o est'is ekstrem'e gaj'a, kaj sinjor'o Tupmano, est'ant'e sufiĉ'e konfuz'it'a pro vin'o, negus'o, lum'o'j kaj dam'o'j, taks'is la tut'a'n afer'o'n kiel frand'ind'a'n sprit'aĵ'o'n. Li'a nov'a amik'o for'ir'is, kaj spert'int'e iom'et'e da mal'facil'o por trov'i la tru'o'n de si'a nokt'o'ĉap'o origin'e intenc'it'a por akcept'o de li'a kap'o, kaj fin'e renvers'int'e si'a'n kandel'ing'o'n dum la lukt'ad'o por sur'met'i ĝi'n, sinjor'o Tresio Tupmano sukces'is en'lit'iĝ'i per seri'o da komplik'a'j manovr'o'j, kaj baldaŭ post'e en'dorm'iĝ'is.
La sep'a hor'o apenaŭ ĉes'is sonor'i je la post'a maten'o kiam la ampleks'a mens'o de sinjor'o Pikviko vek'iĝ'is el la sen'konsci'a stat'o, en kiu'n plonĝ'is ĝi'n la dorm'o, pro laŭt'a frap'ad'o sur li'a ĉambr'a pord'o.
“Kiu est'as?” dir'is sinjor'o Pikviko, abrupt'e sid'iĝ'ant'e.
“Cir'ist'o, sinjor'o”.
“Kio'n vi vol'as?”
“Bon'vol'u, sinjor'o, ĉu vi pov'as dir'i, kiu sinjor'o en vi'a parti'o port'as hel'blu'a'n frak'o'n kun or'um'it'a buton'o sur kiu leg'iĝ'as K.P.?”
“Ĝi est'as for'don'it'a por bros'ad'o”, pens'is sinjor'o Pikviko, “kaj la hom'o forges'is al kiu ĝi aparten'as”.
“Sinjor'o Vinklo”, li dir'is, “du'a najbar'a ĉambr'o, dekstr'e”.
“Dank'o'n, sinjor'o”, dir'is la cir'ist'o kaj for'ir'is.
“Kio est'as?” kri'is sinjor'o Tupmano, kiam laŭt'a frap'ad'o sur li'a pord'o vek'is li'n el li'a sen'konsci'a ripoz'o.
“Ĉu mi pov'as parol'i al sinjor'o Vinklo, sinjor'o?” respond'is la cir'ist'o de ekster'e.
“Vinklo! Vinklo!” kri'is sinjor'o Tupmano, vok'ant'e al la intern'a ĉambr'o.
“Kio?” respond'is mal'laŭt'a voĉ'o el sub la lit'tol'aĵ'o.
“Oni vol'as vi'n… iu ĉe la pord'o…” — kaj streĉ'int'e si'n por prononc'i tiom, sinjor'o Tresio Tupmano ĉirkaŭ'turn'iĝ'is kaj de'nov'e en'dorm'iĝ'is profund'e.
“Vol'as!” dir'is sinjor'o Vinklo, hast'e salt'int'e el la lit'o kaj sur'met'ant'e kelk'a'j'n pec'o'j'n da vest'aĵ'o: “vol'as! Tiom distanc'e de la ĉef'urb'o… Kiu en'tut'e pov'as vol'i mi'n?”
“Sinjor'o en la kaf'o'ĉambr'o, sinjor'o”, respond'is la cir'ist'o, kiam sinjor'o Vinklo mal'ferm'is la pord'o'n kaj front'is li'n, “la sinjor'o dir'as, ke li re'ten'os vi'n nur ne'long'e, sinjor'o, sed li ne pov'as akcept'i rifuz'o'n”.
“Tre strang'e!” dir'is sinjor'o Vinklo, “mi tuj sub'e'n'ir'os”.
Li rapid'e volv'is si'n en vojaĝ'ŝal'o kaj tualet'a rob'o kaj ir'is sub'e'n. Mal'jun'ul'in'o kaj par'o da kelner'o'j pur'ig'ad'is la kaf'o'ĉambr'o'n, kaj oficir'o en ne'formal'a uniform'o el'rigard'is tra la fenestr'o. Li turn'is si'n kiam sinjor'o Vinklo en'ven'is, kaj rigid'e kap'salut'is. Ordon'int'e ke la serv'ist'o'j for'ir'u, kaj tre zorg'e ferm'int'e la pord'o'n, li dir'is:
“Sinjor'o Vinklo, supoz'ebl'e, ĉu?”
“Mi'a nom'o ja est'as Vinklo, sinjor'o”.
“Vi ne surpriz'iĝ'os, sinjor'o, kiam mi inform'as vi'n, ke mi ven'is hodiaŭ maten'e komplez'e al mi'a amik'o, doktor'o Ŝovulo de la 97a regiment'o”.
“Ĉu doktor'o Ŝovulo?” dir'is sinjor'o Vinklo.
“Doktor'o Ŝovulo. Li pet'is mi'n esprim'i li'a'n opini'o'n, ke vi'a kondut'o pas'int'vesper'e est'is tia, kia'n neni'u sinjor'o pov'us toler'i, kaj (li al'don'is) kia'n neni'u sinjor'o uz'us rilat'e ali'a'n”.
La mir'eg'o de sinjor'o Vinklo est'is tro real'a, kaj tro evident'a, por evit'i la observ'ad'o'n de la amik'o de doktor'o Ŝovulo, sekv'e li daŭr'ig'is:
“Mi'a amik'o, doktor'o Ŝovulo, pet'is mi'n al'don'i, ke li firm'e konvink'iĝ'is, ke vi est'is ebri'a dum part'o de la vesper'o, kaj ebl'e ne konsci'is pri la ampleks'o de la ofend'o, kiu'n vi kulp'is. Li komisi'is mi'n dir'i, ke se tio'n vi pretend'us kiel sen'kulp'ig'o'n de vi'a kondut'o, li konsent'us akcept'i skrib'it'a'n pardon'pet'o'n skrib'ot'a'n de vi laŭ mi'a dikt'ad'o”.
“Ĉu skrib'it'a'n pardon'pet'o'n!” ripet'is sinjor'o Vinklo, per la plej'ebl'e emfaz'a ton'o de mir'eg'o.
“Kompren'ebl'e vi sci'as la alternativ'o'n”, respond'is la vizit'ant'o, sen'perturb'e.
“Ĉu tiu ĉi mesaĝ'o est'is don'it'a al vi laŭ'nom'e?” demand'is sinjor'o Vinklo, kies intelekt'o est'is sen'esper'e konfuz'it'a pro tiu ekster'ordinar'a konversaci'o.
“Mi mem ne ĉe'est'is”, respond'is la vizit'ant'o, “kaj sekv'e de vi'a firm'a rifuz'o trans'don'i vi'a'n nom'kart'o'n al doktor'o Ŝovulo, tiu sinjor'o pet'is mi'n ident'ig'i la port'int'o'n de tre ne'kutim'a frak'o — hel'blu'a frak'o kun or'um'it'a buton'o montr'ant'a bust'o'n kaj la liter'o'j'n K.P.”
Sinjor'o Vinklo ver'e ŝancel'iĝ'is pro mir'o, kiam li aŭd'is si'a'n propr'a'n kostum'o'n tiel preciz'e pri'skrib'it'a. La amik'o de doktor'o Ŝovulo daŭr'ig'is:
“Pro la enket'o, kiu'n mi entrepren'is ĵus ĉe la bar'o mi konvink'iĝ'is, ke la posed'ant'o de la dir'it'a frak'o al'ven'is ĉi tie'n kun tri sinjor'o'j hieraŭ post'tag'mez'e. Mi tuj send'is serv'ist'o'n al la sinjor'o pri'skrib'it'a kiel la ĉef'o de la parti'o, kaj li tuj referenc'is mi'n al vi”.
Se la ĉef'tur'o de la kastel'o Roĉestera subit'e for'marŝ'us de si'a fundament'o kaj star'ig'us si'n antaŭ la fenestr'o de la kaf'o'ĉambr'o, la surpriz'o de sinjor'o Vinklo est'us bagatel'a kompar'e kun la profund'a mir'eg'o kun kiu li aŭd'is tiu'n al'parol'o'n. Li'a unu'a impres'o est'is, ke li'a frak'o est'is ŝtel'it'a.
“Ĉu vi permes'os, ke mi de'ten'u vi'n moment'e?” li dir'is.
“Cert'e”, respond'is la ne'bon'ven'a vizit'ant'o.
Sinjor'o Vinklo kur'is hast'e supr'e'n, kaj per trem'a man'o mal'ferm'is la valiz'o'n. Trov'iĝ'is la frak'o en si'a kutim'a lok'o, sed ĝi montr'is proksim'e inspekt'at'e, evident'a'j'n sign'o'j'n de antaŭ'nokt'a port'ad'o.
“Dev'as est'i ver'a”, dir'is sinjor'o Vinklo, las'ant'e fal'i el si'a'j man'o'j la frak'o'n. “Mi trink'is tro da vin'o post la vesper'manĝ'o, kaj tre svag'e memor'as promen'ad'o'n tra la strat'o'j kaj cigar'fum'ad'o'n post'e. La fakt'o est'as, ke mi tre ebri'iĝ'is… Mi ver'ŝajn'e vest'is mi'a'n frak'o'n… ir'is i'e'n… kaj ofend'is iu'n… mi tio'n ne plu dub'as, kaj tiu ĉi mesaĝ'o est'as la terur'a sekv'o”.
Dir'int'e tio'n, sinjor'o Vinklo retro'ir'is direkt'e al la kaf'o'ĉambr'o, morn'e kaj tim'ig'e decid'int'e akcept'i la defi'o'n de la milit'em'a doktor'o Ŝovulo kaj toler'i la plej'ebl'e mal'bon'a'j'n sekv'o'j'n, kiu'j ebl'e okaz'us.
Al tiu decid'o instig'is sinjor'o'n Vinklo divers'a'j motiv'o'j; el kiu'j la ĉef'a est'is li'a reputaci'o en la klub'o. Oni ĉiam estim'is li'n kiel alt'a'n aŭtoritat'o'n rilat'e al ĉiu'j afer'o'j distr'a'j kaj man'lert'a'j, ĉu atak'a'j, defend'a'j aŭ neŭtral'a'j, kaj se, je tiu ĉi tut'unu'a okaz'o de prov'iĝ'o, li for'kaŭr'us de la pruv'o sub l’ okul'o de si'a ĉef'o, li'a'j fam'o kaj reputaci'o est'us por ĉiam perd'it'a'j. Ceter'e, li memor'is aŭd'i oft'a'n supoz'o'n ĉe la inic'it'o'j tiu'rilat'e, ke laŭ sub'kompren'it'a aranĝ'o inter la sekundant'o'j la pistol'o'j mal'oft'e est'is ŝarĝ'it'a'j je kugl'o'j, kaj krom'e li pri'pens'is, ke se li pet'us sinjor'o'n Snodgraso rol'i kiel li'a sekundant'o kaj bild'ig'us al li la danĝer'o'n ard'a'fraz'e, tiu sinjor'o ebl'e komunik'us la inform'o'n al sinjor'o Pikviko, kiu cert'e inform'us sen'prokrast'e la lok'a'j'n aŭtoritat'o'j'n kaj tiel mal'help'us la mort'ig'o'n aŭ vund'iĝ'o'n de si'a kun'ul'o.
Tia'j est'is li'a'j pens'o'j, kiam li re'ven'is al la kaf'o'ĉambr'o kaj sci'ig'is si'a'n intenc'o'n akcept'i la defi'o'n de la doktor'o.
“Ĉu vi prezent'os mi'n al amik'o por aranĝ'i la hor'o'n kaj lok'o'n de la renkont'iĝ'o?” dir'is la oficir'o.
“Tut'e ne neces'as”, respond'is sinjor'o Vinklo, “difin'u ili'n al mi, kaj mi pov'os varb'i la ĉe'est'o'n de amik'o post'e”.
“Ĉu ni dir'u: je sun'sub'ir'o hodiaŭ vesper'e?” demand'is la oficir'o laŭ voĉ'ton'o mal'zorg'a.
“Tre bon'e”, respond'is sinjor'o Vinklo, pens'ant'e en si'a kor'o, ke est'is tre mal'bon'e.
“Vi kon'as Fortik'aĵ'o'n Pit'o, ĉu?”
“Jes, mi vid'is ĝi'n hieraŭ”.
“Se vi bon'vol'os turn'iĝ'i sur la kamp'o'n, kiu rand'as la fos'aĵ'o'n, laŭ'ir'os la voj'et'o'n mal'dekstr'e'n, tiam vi ating'os angul'o'n de la fortik'aĵ'o kaj daŭr'ig'os rekt'e antaŭ'e'n, ĝis vi vid'os mi'n, mi antaŭ'ir'os vi'n ĝis sol'ec'a lok'o, kie la afer'o pov'os est'i aranĝ'it'a sen tim'o pri inter'romp'o”.
“Tim'o pri inter'romp'o!” pens'is sinjor'o Vinklo.
“Neni'o ali'a aranĝ'end'a, mi opini'as”, dir'is la oficir'o.
“Mi ne konsci'as pri io ali'a”, respond'is sinjor'o Vinklo. “Ĝis re'vid'o!”
“Ĝis re'vid'o!” kaj la oficir'o fajf'is gaj'a'n ari'o'n for'ir'ant'e.
La maten'manĝ'o tiu'maten'e for'pas'is pez'e. Sinjor'o Tupmano est'is en neni'u stat'o por el'lit'iĝ'i post la ne'kutim'a diboĉ'o de la antaŭ'a vesper'o; sinjor'o Snodgraso ŝajn'is reg'at'a de poet'ec'a deprim'o de l’ anim'o; kaj eĉ sinjor'o Pikviko vid'ig'is ne'kutim'a'n em'o'n al silent'o kaj sod'akv'o. Sinjor'o Vinklo avid'e atend'is ebl'a'n okaz'o'n: tiu ne long'e mank'is. Sinjor'o Snodgraso propon'is vizit'i la kastel'o'n, kaj ĉar sinjor'o Vinklo est'is la sol'a parti'an'o, kiu em'is promen'i, ili el'ir'is kun'e.
“Snodgraso”, dir'is sinjor'o Vinklo, kiam ili for'las'is la publik'a'n voj'o'n, “Snodgraso, kar'a hom'o, ĉu mi pov'as fid'i pri vi'a diskret'o?” Dir'ant'e tio'n li plej pi'e kaj mal'fals'e esper'is, ke tio'n li ne pov'os.
“Mi pov'as”, respond'is sinjor'o Snodgraso. “Aŭd'u mi'n ĵur'i…”
“Ne, ne”, inter'romp'is Vinklo tim'ig'it'a pro la ebl'ec'o, ke li'a kun'ul'o ne'konsci'e lig'os si'n ne don'i inform'o'j'n. “Ne ĵur'u, ne ĵur'u, tio tut'e ne neces'as”.
Sinjor'o Snodgraso fal'ig'is la man'o'n, kiu'n li konform'e al poezi'a spirit'o lev'is al la nub'o'j dum la antaŭ'a asert'o, kaj vid'ig'is mien'o'n de atent'o.
“Mi dezir'as vi'a'n help'o'n, kar'a hom'o, pri afer'o honor'a”, dir'is sinjor'o Vinklo.
“Tio'n vi ricev'os”, respond'is sinjor'o Snodgraso kapt'ant'e la man'o'n de si'a amik'o.
“Kun iu doktor'o… Doktor'o Ŝovulo de la naŭ'dek-sep'a regiment'o”, dir'is sinjor'o Vinklo, dezir'ant'e plej'ebl'e grav'ig'i la afer'o'n, “afer'o kun oficir'o, akompan'at'a de ali'a oficir'o, je sun'sub'ir'o hodiaŭ vesper'e, sur sol'ec'a kamp'o post Fortik'aĵ'o Pit'o”.
“Mi kun'est'os”, dir'is sinjor'o Snodgraso.
Li est'is surpriz'it'a, sed neniel konstern'it'a. Est'as ekster'ordinar'e, kiom sen'perturb'a pov'as est'i en tia'j cirkonstanc'o'j iu ajn, kiu ne est'as la ĉef'rol'ant'o. Sinjor'o Vinklo est'is forges'int'a tio'n. Li taks'is la sent'o'j'n de si'a amik'o laŭ la propr'a'j.
“La sekv'o'j ebl'e est'os terur'a'j”, dir'is sinjor'o Vinklo.
“Mi esper'as, ke ne”, dir'is sinjor'o Snodgraso.
“La doktor'o, mi kred'as, est'as tre kapabl'a paf'ant'o”, dir'is sinjor'o Vinklo.
“Plej'oft'e tia'j est'as la arme'an'o'j”, koment'is sinjor'o Snodgraso trankvil'e, “sed ankaŭ vi est'as tia, ĉu ne?”
Sinjor'o Vinklo respond'is jes'e kaj konstat'ant'e, ke li ne sufiĉ'e alarm'is si'a'n kun'ul'o'n, li ŝanĝ'is la star'punkt'o'n.
“Snodgraso”, li dir'is per la voĉ'o emoci'e trem'ant'a, “se mi fal'os, vi trov'os en pak'aĵ'o, kiu'n mi en'man'ig'os al vi, leter'o'n al mi'a… al mi'a patr'o”.
Ankaŭ tiu atak'o mal'sukces'is. Sinjor'o Snodgraso est'is tuŝ'it'a, sed li konsent'is liver'i la leter'o'n tiel serv'o'pret'e, kvazaŭ li est'us oficial'a poŝt'ist'o.
“Se mi fal'os”, dir'is sinjor'o Vinklo, “aŭ se la doktor'o fal'os, vi, mi'a kar'a amik'o, est'os juĝ'it'a kiel help'ant'o antaŭ la far'o. Ĉu mi implik'u mi'a'n amik'o'n en ekzil'o'n… ebl'e dum'viv'a'n!”
Sinjor'o Snodgraso je tio iom'et'e kun'tir'iĝ'is, sed li'a hero'ec'o est'is ne'venk'ebl'a.
“Pro amik'ec'o”, li fervor'e prononc'is, “mi risk'us ĉi'a'j'n danĝer'o'j'n”.
Kiom sinjor'o Vinklo mal'ben'is la dediĉ'it'a'n amik'ec'o'n de si'a amik'o, dum ili plu marŝ'ad'is silent'e, unu apud la ali'a, dum kelk'a'j minut'o'j, ĉiu tremp'it'a en la propr'a medit'ad'o! La maten'o for'pas'ad'is, li iĝ'is sen'esper'a.
“Snodgraso”, li dir'is subit'e halt'ant'e, “nepr'e ne permes'u, ke en tiu ĉi afer'o mi est'u mal'help'at'a… Nepr'e ne inform'u la lok'a'j'n instanc'o'j'n… nepr'e ne akir'u la help'o'n de plur'a'j pac'gard'ist'o'j por arest'i mi'n aŭ doktor'o'n Ŝovulo de la naŭ'dek-sep'a regiment'o, aktual'e loĝ'ig'it'a en la kazern'o Ĉathama, kaj tiel mal'help'i tiu'n ĉi duel'o'n… Mi dir'as: nepr'e ne”.
Sinjor'o Snodgraso kapt'is varm'e la man'o'n de si'a amik'o, dum li entuziasm'e respond'is:
“Neniel kaj neniam!”
Trem'et'o tra'pas'is la korp'o'n de sinjor'o Vinklo, kiam fort'e inund'is li'n konvink'iĝ'o, ke li neni'o'n pov'as esper'i pro ek'tim'o de si'a amik'o, kaj ke li'a destin'o est'os far'iĝ'i viv'ant'a cel'tabul'o.
Kiam la stat'o de la afer'o est'is formal'e klar'ig'it'a al sinjor'o Snodgraso, kaj uj'o kun par'o da pistol'o'j duel'a'j, kun kontent'ig'a stok'o da pulvor'o, kugl'o'j kaj prajm'o'j, est'is lu'it'a de fabrik'ant'o en Roĉestero, la du amik'o'j re'ir'is al si'a hotel'o, kie sinjor'o Vinklo medit'u pri la ven'ont'a lukt'o, kaj sinjor'o Snodgraso aranĝ'u la batal'arm'il'o'j'n kaj ord'ig'u ili'n por tuj'a util'ig'o.
La vesper'o est'is mal'hel'a kaj pez'a, kiam ili de'nov'e el'ir'is al si'a ne'konven'a komisi'o. Sinjor'o Vinklo est'is volv'it'a en mantel'eg'o por evit'i observ'ad'o'n, kaj sinjor'o Snodgraso port'is sub si'a mantel'o la detru'a'j'n instrument'o'j'n.
“Ĉu vi hav'as ĉio'n?” dir'is sinjor'o Vinklo per mal'trankvil'a voĉ'o.
“Ĉio'n”, respond'is sinjor'o Snodgraso, “sufiĉ'e da munici'o, se hazard'e la paf'o'j ne traf'os. En la uj'o est'as kvar'on'funt'o da pulvor'o, kaj en mi'a poŝ'o est'as du ĵurnal'o'j por la ŝarg'ad'o'j”.
Tio est'is ekzempl'o'j de amik'ec'o pro kiu'j ajn'a hom'o atend'ebl'e sent'u fort'a'n dank'em'o'n. Oni dev'as supoz'i, ke la dank'em'o de sinjor'o Vinklo est'is tro fort'a por esprim'iĝ'i, ĉar li dir'is neni'o'n, sed daŭr'e marŝ'ad'is… iom mal'hast'e.
“Ni bon'eg'e akurat'as”, dir'is sinjor'o Snodgraso, dum ili trans'grimp'is la bar'il'o'n de la unu'a kamp'o, “la sun'o ĝust'e sub'e'n'ir'as”.
Sinjor'o Vinklo rigard'is al la sub'ir'ant'a glob'o, kaj dolor'e pri'pens'is la probabl'ec'o'n, ke li mem “sub'e'n'ir'os” post ne'long'e.
“Jen la oficir'o”, ek'kri'is sinjor'o Vinklo post kelk'minut'a promen'ad'o.
“Kie?” demand'is sinjor'o Snodgraso.
“Tie… la sinjor'o en la blu'a mantel'o”.
Sinjor'o Snodgraso rigard'is en la direkt'o indik'it'a de l’ montr'o'fingr'o de si'a amik'o kaj rimark'is figur'o'n, dens'e volv'it'a'n, laŭ la pri'skrib'o. La oficir'o vid'ig'is, ke li konsci'as pri ili'a ĉe'est'o, per et'a man'gest'o, kaj la du amik'o'j sekv'is li'n iom post'e, kiam li for'marŝ'is.
La vesper'o ĉiu'moment'e pli mal'hel'iĝ'is, kaj melankoli'a vent'o bru'et'is tra la sen'hom'a'j kamp'o'j, kvazaŭ mal'proksim'a gigant'o fajf'ant'a al si'a dom'hund'o. La mal'ĝoj'o de la scen'o sombr'e efik'is la sent'o'j'n de sinjor'o Vinklo. Li tik'eg'is, kiam ili preter'ir'is la tranĉe'angul'o'n, kiu aspekt'is kvazaŭ kolos'a tomb'o.
La oficir'o subit'e for'turn'iĝ'is de la voj'et'o kaj, trans'grimp'int'e palis'ar'o'n kaj heĝ'o'n, en'ir'is izol'ec'a'n kamp'o'n. Du sinjor'o'j tie atend'is; unu est'is gras'a sinjor'et'o kun nigr'a'j har'o'j, kaj la ali'a — korpulent'ul'o en pasament'a surtut'o — sid'is perfekt'e trankvil'anim'e sur fald'seĝ'o.
“La ali'a part'o'pren'ant'o, kaj ĥirurg'o, supoz'ebl'e”, dir'is sinjor'o Snodgraso. “Glut'u gut'o'n da brand'o”.
Sinjor'o Vinklo kapt'is la vimen'botel'o'n, propon'it'a'n de la amik'o, kaj en'sorb'is long'a'n glut'o'n el la stimul'a trink'aĵ'o.
“Mi'a amik'o, sinjor'o, sinjor'o Snodgraso”, dir'is sinjor'o Vinklo, kiam la oficir'o proksim'iĝ'is. La amik'o de doktor'o Ŝovulo riverenc'is kaj aper'ig'is uj'o'n simil'a'n al tiu port'at'a de sinjor'o Snodgraso.
“Neni'o pli dir'end'as, sinjor'o, laŭ mi'a opini'o”, li mal'varm'e koment'is, mal'ferm'ant'e la uj'o'n, “pardon'pet'o est'as firm'e rifuz'it'a”.
“Neni'o, sinjor'o”, dir'is sinjor'o Snodgraso, kiu mem komenc'is sent'i si'n iom ĝen'at'a.
“Ĉu vi vol'as marŝ'i antaŭ'e'n?” dir'is la oficir'o.
“Volont'e”, respond'is sinjor'o Snodgraso. La teren'o est'is mezur'it'a, kaj la prepar'labor'o'j est'is plen'um'it'a'j.
“Vi trov'os ĉi tiu'j'n pli bon'a'j ol vi'a'j propr'a'j”, dir'is la kontraŭ'ul'a sekundant'o, en'man'ig'ant'e si'a'j'n pistol'o'j'n. “Vi vid'is mi'n ŝarg'i ili'n. Ĉu vi kontraŭ'as ties uz'ad'o'n?”
“Nepr'e ne”, respond'is sinjor'o Snodgraso.
Tiu propon'o liber'ig'is li'n de konsider'ind'a embaras'iĝ'o, ĉar li'a'j antaŭ'a'j koncept'o'j pri pistol'ŝarg'ad'o est'is iom svag'a'j kaj ne'difin'it'a'j.
“Do ni rajt'as lok'i ni'a'j'n vir'o'j'n, mi opini'as”, daŭr'ig'is la oficir'o tiel indiferent'e, kvazaŭ la ĉef'rol'ant'o'j est'us ŝak'pec'o'j, kaj la sekundant'o'j est'us lud'ant'o'j.
“Mi opini'as, ke jes”, respond'is sinjor'o Snodgraso, kiu konsent'us pri ajn'a propon'o, tial ke li sci'is neni'o'n pri tia afer'o. La oficir'o trans'ir'is al doktor'o Ŝovulo, kaj sinjor'o Snodgraso al'ir'is sinjor'o'n Vinklo.
“Ĉio est'as pret'a”, li dir'is, propon'ant'e la pistol'o'n. “Don'u al mi vi'a'n mantel'o'n”.
“Vi hav'as la pak'aĵ'o'n, kar'a hom'o”, dir'is la kompat'ind'a Vinklo.
“En ord'o”, dir'is sinjor'o Snodgraso. “Star'u firm'e kaj vund'u li'n”.
Ven'is en la kap'o'n de sinjor'o Vinklo, ke tio tre simil'is la konsil'o'n, kiu'n don'as la apud'star'ant'o'j al la plej et'a knab'o en strat'a inter'bat'iĝ'o, nom'e: “Atak'u kaj venk'u” — admir'ind'a rekomend'o, se oni en'tut'e sci'us, kiel tio'n plen'um'i. Li de'met'is si'a'n mantel'o'n, tamen, sen'parol'e — ĝi ĉiam postul'is long'a'n mal'lig'ad'o'n, tiu mantel'o — kaj akcept'is la pistol'o'n. La sekundant'o'j re'tir'iĝ'is, la sinjor'o sur la fald'seĝ'o far'is sam'e, kaj la batal'ont'o'j proksim'iĝ'is unu al la ali'a.
Sinjor'o Vinklo ĉiam est'is el'star'e hom'am'ec'a. Konjekt'ebl'e ĝust'e li'a mal'dezir'o intenc'e far'i domaĝ'o'n al hom'frat'o kaŭz'is, ke li ferm'is si'a'j'n okul'o'j'n, kiam li ating'is la fatal'a'n lok'o'n; kaj ke la ferm'it'ec'o de li'a'j okul'o'j mal'help'is al li observ'i la tre ekster'ordinar'a'n kaj ne'klar'ig'ebl'a'n si'n'ten'o'n de doktor'o Ŝovulo. Tiu sinjor'o tik'eg'is, gap'is, re'tir'iĝ'is, frot'is si'a'j'n okul'o'j'n, de'nov'e gap'is kaj fin'e kri'is:
“Ĉes'u, ĉes'u!”
“Kio'n signif'as tio?” dir'is doktor'o Ŝovulo, kiam li'a amik'o kaj sinjor'o Snodgraso al'kur'is. “Ne est'as tiu vir'o”.
“Ĉu ne tiu vir'o?” dir'is la sekundant'o de doktor'o Ŝovulo.
“Ĉu ne tiu vir'o?” dir'is sinjor'o Snodgraso.
“Ne tiu vir'o!” dir'is la sinjor'o kun la fald'seĝ'o en la man'o.
“Nepr'e ne”, respond'is la et'a doktor'o. “Tiu ne est'as la person'o, kiu ofend'is mi'n hieraŭ'a nokt'e”.
“Tre ekster'ordinar'e!” kri'is la oficir'o.
“Tre”, dir'is la sinjor'o kun la fald'seĝ'o. “Rest'as la demand'o, ĉu tiu sinjor'o, est'ant'e sur la teren'o, ne est'u konsider'at'a, princip'e, kiel la individu'o ofend'int'a ni'a'n amik'o'n, doktor'o'n Ŝovulo, hieraŭ nokt'e, ĉu li aŭ ne li est'as fakt'e la sam'a individu'o”, kaj el'ig'int'e tiu'n sugest'o'n, laŭ mien'o tre saĝ'a kaj mister'a, la vir'o kun la fald'seĝ'o en'snuf'is amas'o'n da flar'tabak'o, kaj profund'e ĉirkaŭ'rigard'is kun la mien'o de aŭtoritat'o pri tia'j afer'o'j.
Jam sinjor'o Vinklo mal'ferm'is si'a'j'n okul'o'j'n kaj ankaŭ si'a'j'n orel'o'j'n, kiam li aŭd'is si'a'n kontraŭ'ul'o'n vok'i por ĉes'ig'o de la batal'o, kaj rimark'int'e per ties post'a parol'ad'o, ke trov'iĝ'as sen'dub'e iu erar'o en la afer'o, li tuj antaŭ'vid'is la pli favor'a'n reputaci'o'n, kiu'n li ne'evit'ebl'e akir'us kaŝ'ant'e la ver'a'n motiv'o'n de si'a defi'akcept'o; sekv'e li paŝ'is brav'e antaŭ'e'n kaj dir'is:
“Mi ne est'as tiu vir'o. Mi tio'n sci'as”.
“Do tio”, dir'is la vir'o kun la fald'seĝ'o, “est'as ofend'o al doktor'o Ŝovulo, kaj sufiĉ'a kial'o por tuj'a daŭr'ig'o”.
“Silent'u, mi pet'as, Pejno”, dir'is la sekundant'o de la doktor'o. “Kial vi ne inform'is mi'n pri tio hodiaŭ maten'e, sinjor'o?”
“Ĝust'e tiel… ĝust'e tiel”, dir'is la vir'o kun la fald'seĝ'o indign'e.
“Mi tre pet'as, ke vi mut'iĝ'u, Pejno”, dir'is la ali'a. “Ĉu mi rajt'as ripet'i mi'a'n demand'o'n, sinjor'o?”
“Ĉar, sinjor'o”, respond'is sinjor'o Vinklo, kiu jam dispon'is temp'o'n por pri'pens'i si'a'n respond'o'n, “ĉar, sinjor'o, vi pri'skrib'is ebri'a'n kaj ne'ĝentleman'a'n person'o'n, kiu port'is frak'o'n, kiu'n mi hav'as la honor'o'n ne nur port'i, sed ankaŭ invent'i kaj propon'i ĝi'n, sinjor'o, por la uniform'o de la Klub'o Pikvika en Londono. La honor'o'n de tiu uniform'o mi sent'as mi'n dev'ig'at'a defend'i, kaj mi sekv'e, sen'enket'e, akcept'is la defi'o'n, kiu'n vi propon'is al mi”.
“Mi'a kar'a sinjor'o”, dir'is la bon'humor'a et'a doktor'o, al'ven'ant'e kun la etend'it'a man'o, “mi honor'as vi'a'n brav'ul'ec'o'n. Permes'u al mi dir'i, sinjor'o, ke mi tre admir'as vi'a'n kondut'o'n, kaj ekstrem'e bedaŭr'as, ke mi kaŭz'is al vi la ĝen'o'n de tiu ĉi renkont'iĝ'o, sen'cel'e”.
“Mi pet'as, ke vi ne pri'parol'u tio'n, sinjor'o”, dir'is sinjor'o Vinklo.
“Mi fier'os pri vi'a kon'at'ec'o, sinjor'o”, dir'is la et'a doktor'o.
“Hav'ig'os al mi la plej grand'a'n plezur'o'n kon'at'iĝ'i kun vi, sinjor'o”, respond'is sinjor'o Vinklo.
La doktor'o kaj sinjor'o Vinklo man'prem'is, kaj post'e sinjor'o Vinklo kaj leŭtenant'o Tapeltono (la sekundant'o de la doktor'o), kaj post'e sinjor'o Vinklo kaj la vir'o kun la fald'seĝ'o, kaj fin'e sinjor'o Vinklo kaj sinjor'o Snodgraso; tiu last'a sinjor'o est'is en grand'a admir'o pro la nobl'a kondut'o de si'a hero'a amik'o.
“Ŝajn'as al mi, ke ni rajt'as ferm'i la kun'sid'o'n”, dir'is leŭtenant'o Tapeltono.
“Volont'e”, al'don'is la doktor'o.
“Krom”, inter'met'is la vir'o kun la fald'seĝ'o, “krom se sinjor'o Vinklo sent'as si'n ofend'it'a pro la defi'o; tiu'okaz'e, mi sub'met'as, li rajt'as kontent'ig'o'n”.
Sinjor'o Vinklo, tre mal'ego'ism'e, esprim'is si'a'n jam komplet'a'n kontent'o'n.
“Aŭ ebl'e”, dir'is la vir'o kun la fald'seĝ'o, “la sekundant'o de la sinjor'o ebl'e sent'os si'n ofend'it'a pro kelk'a'j koment'o'j el'las'it'a'j de mi en pli fru'a etap'o de tiu ĉi renkont'iĝ'o: se jes, mi tre plezur'e kontent'ig'os li'n sen'prokrast'e”.
Sinjor'o Snodgraso hast'e pri'skrib'is si'n tre'eg'e dank'em'a pro la bel'a propon'o de la last'a parol'int'o, kiu'n li rifuz'as nur pro si'a komplet'a kontent'o pri la tut'a okaz'int'aĵ'o. La du sekundant'o'j aranĝ'is la uj'o'j'n, kaj la tut'a parti'o for'las'is la teren'o'n mult'e pli vigl'e ol dum la al'ven'o.
“Ĉu vi long'e rest'os ĉi tie?” demand'is doktor'o Ŝovulo al sinjor'o Vinklo, dum ili kun'e marŝ'ad'is plej amik'ec'e.
“Mi opini'as, ke ni for'ir'os post'morgaŭ”, est'is la respond'o.
“Mi esper'as, ke mi hav'os la plezur'o'n renkont'i vi'n kaj vi'a'n amik'o'n ĉe mi'a loĝ'ej'o, kaj pas'ig'os kun vi agrabl'a'n vesper'o'n, post tiu ĝen'a mis'kompren'o, — dir'is la et'a doktor'o. “Ĉu vi est'os liber'a'j hodiaŭ vesper'e?”
“Ĉi tie akompan'as ni'n kelk'a'j amik'o'j”, respond'is sinjor'o Vinklo, “kaj mi ne vol'us for'las'i ili'n hodiaŭ vesper'e. Ebl'e vi kaj vi'a amik'o al'iĝ'u al ni en la Vir'bov'o?”
“Kun grand'a plezur'o”, dir'is la et'a doktor'o, “ĉu la dek'a hor'o est'os tro mal'fru'a por du'on'hor'a vizit'o?”
“Ho, cert'e ne”, dir'is sinjor'o Vinklo. “Mi tre ĝoj'e prezent'os vi'n al mi'a'j amik'o'j, sinjor'o Pikviko kaj sinjor'o Tupmano”.
“Tio tre plezur'ig'os mi'n, mi est'as cert'a”, respond'is doktor'o Ŝovulo, ne suspekt'ant'e, kiu est'as sinjor'o Tupmano.
“Vi cert'e ven'os, ĉu?” dir'is sinjor'o Snodgraso.
“Ho, nepr'e”.
Jam ili al'ven'is la voj'o'n. Kor'a'j adiaŭ'o'j est'is inter'ŝanĝ'it'a'j, kaj la parti'o dis'iĝ'is. Doktor'o Ŝovulo kaj li'a'j amik'o'j re'ir'is al la kazern'o, kaj sinjor'o Vinklo, akompan'at'e de si'a amik'o sinjor'o Snodgraso, re'ir'is al si'a hotel'o.
Ĉapitr'o 3
Nov'a kon'at'o. La rakont'o de la vag'ul'o. Mal'agrabl'a inter'romp'o kaj renkont'iĝ'o mal'plaĉ'a
Sinjor'o Pikviko est'is spert'int'a iom da mal'trankvil'o pro la ne'kutim'a for'est'o de si'a'j du amik'o'j, kiu'n ties mister'a kondut'o dum la tut'a maten'o neniel tendenc'is mal'fort'iĝ'i. Kun pli ol ordinar'a plezur'o, sekv'e, li lev'iĝ'is por salut'i ili'n, kiam ili re'ven'is de'nov'e; kaj kun interes'o pli ol ordinar'a li demand'is pri la okaz'int'aĵ'o'j ili'n dis'ig'int'a'j de li'a kun'est'o. Respond'e al li'a'j demand'o'j tiu'rilat'a'j, sinjor'o Snodgraso est'is ĝust'e propon'ont'a histori'a'n rakont'o'n pri la cirkonstanc'o'j last'a'temp'e pri'skrib'it'a'j, kiam li'n subit'e silent'ig'is konstat'o, ke ĉe'est'as ne nur sinjor'o Tupmano kaj ili'a diliĝenc'a kun'ul'o hieraŭ'a, sed ankaŭ ali'a ne'kon'at'o simil'e strang'aspekt'a. Tiu est'is vir'o aspekt'e zorg'triv'it'a, kies flav'pal'a vizaĝ'o kaj profund'e en'fal'int'a'j okul'o'j est'is eĉ pli rimark'ind'a'j ol la natur'o kre'is ili'n, pro la rekt'a'j nigr'a'j har'o'j pend'ant'a'j implik'it'e mal'ord'e super du'on'o de li'a vizaĝ'o. Li'a'j okul'o'j est'is preskaŭ ne'natur'e bril'a'j kaj penetr'a'j; li'a'j vang'ost'o'j est'is alt'a'j kaj el'star'a'j; kaj li'a'j makzel'o'j est'is tiel long'a'j kaj mal'gras'a'j, ke observ'ant'o supoz'us, ke li moment'e en'tir'as la vizaĝ'karn'o'n per ia muskol'a kun'tir'iĝ'o, se li'a du'on'apert'a buŝ'o kaj sen'mov'a esprim'o ne anonc'us, ke tio est'as li'a normal'a aspekt'o. Ĉirkaŭ si'a kol'o li port'is verd'a'n ŝal'o'n, kies grand'a'j ekstrem'o'j dis'met'iĝ'is sur li'a brust'o kaj okaz'e vid'iĝ'is sub la el'uz'it'a'j buton'tru'o'j de li'a mal'nov'a veŝt'o. Li'a supr'a vest'aĵ'o est'is long'a nigr'a surtut'o; kaj sub'e li port'is larĝ'a'n griz'brun'a'n pantalon'o'n, kaj grand'a'j'n bot'o'j'n rapid'e kaduk'iĝ'ant'a'j'n.
Al tiu ĉi krud'aspekt'a person'o direkt'iĝ'is la okul'o'j de sinjor'o Vinklo, kaj al li sinjor'o Pikviko gest'is per la man'o, dir'ant'e:
“Jen amik'o de ni'a amik'o. Ni trov'is hodiaŭ maten'e, ke ni'a amik'o hav'as lig'o'n kun la teatr'o ĉi-lok'e, kvankam li ne em'as, ke tio ĝeneral'e kon'iĝ'u, kaj tiu ĉi sinjor'o est'as an'o de la sam'a profesi'o. Li est'is komplez'ont'a ni'n per et'a anekdot'o lig'it'a al tio, kiam vi en'ven'is”.
“Mult'e da anekdot'o”, dir'is la verd'frak'it'a fremd'ul'o hieraŭ'a, al'ven'ant'e al sinjor'o Vinklo kaj parol'ant'e laŭ ton'o mal'laŭt'a kaj konfidenc'a. “Strang'a hom'o — plen'um'as la mis'ul'a'j'n rol'o'j'n — ne'bon'a aktor'o — kurioz'ul'o — ĉi'a'j'n mizer'o'j'n — Mal'gaj'a Jemĉjo ni nom'as li'n inter'aktor'e”.
Sinjor'o Vinklo kaj sinjor'o Snodgraso ĝentil'e salut'is la sinjor'o'n elegant'e titol'it'a'n “Mal'gaj'a Jemĉjo”; kaj mend'int'e brand'o'n kun akv'o imit'e al la ceter'a'j ĉe'est'ant'o'j sid'iĝ'is ĉe la tabl'o.
“Nu, sinjor'o”, dir'is sinjor'o Pikviko, “ĉu vi vol'as komplez'i ni'n per daŭr'ig'o de tio, kio'n vi est'is rakont'ont'a?”
La mal'gaj'ul'o el'poŝ'ig'is mal'pur'a'n paper'volv'aĵ'o'n, kaj turn'int'e si'n al sinjor'o Snodgraso, kiu ĵus apert'is si'a'n not'kajer'o'n, dir'is per voĉ'o kav'a perfekt'e konven'a laŭ li'a ekster'a aspekt'o:
“Ĉu vi est'as la poet'o?”
“Mi… mi iom'et'e okup'iĝ'as tia'manier'e”, respond'is sinjor'o Snodgraso, iom konstern'it'a pro la subit'ec'o de la demand'o.
“Ha! La poezi'o influ'as la viv'o'n kiel lum'o'j kaj muzik'o la scen'ej'o'n; sen'ig'u la unu'a'n de ĝi'a'j fals'a'j ornam'aĵ'o'j, kaj la ali'a'n de ĝi'a'j iluzi'o'j, kaj kio rest'os en ambaŭ tra'viv'ind'a aŭ pri'zorg'ind'a?”
“Ja ver'e, sinjor'o”, respond'is sinjor'o Snodgraso.
“Sid'i antaŭ la plank'lum'o'j”, daŭr'ig'is la mal'gaj'ul'o, “est'as kvazaŭ sid'i ĉe grandioz'a kort'eg'a spektakl'o admir'ant'e la silk'a'j'n rob'o'j'n de la bunt'a hom'amas'o — sid'i mal'antaŭ ili signif'as est'i la kre'ant'o'j de tiu bunt'aĵ'o, ne'pri'zorg'at'a'j kaj ne'kon'at'a'j, for'las'it'a'j al pere'o aŭ tra'viv'o laŭ la vol'o de la sort'o”.
“Nepr'e”, dir'is sinjor'o Snodgraso, ĉar la en'fal'int'a'j okul'o'j de la mal'gaj'ul'o direkt'iĝ'is al li, kaj li sent'is neces'e i'o'n dir'i.
“Daŭr'ig'u, Jemĉjo”, dir'is la Hispan'uj'e vojaĝ'int'o, “kiel la nigr'okul'a Suzana — tut'e sur la mont'et'ar'o — neniom da grak'ad'o — el'parol'u — vigl'iĝ'u”.
“Ĉu vi vol'as plen'ig'i ali'a'n glas'o'n antaŭ ol komenc'i, sinjor'o?” dir'is sinjor'o Pikviko.
La mal'gaj'ul'o kapt'is la alud'o'n, kaj miks'int'e glas'o'n da brand'o kun akv'o kaj mal'rapid'e glut'int'e ties du'on'o'n, mal'volv'is la paper'rul'aĵ'o'n kaj komenc'is part'e laŭt'leg'i kaj part'e rakont'i, jen'a'n okaz'aĵ'o'n, kiu'n ni trov'as registr'it'a en la Protokol'o de la klub'o sub la titol'o “La Rakont'o de la Vag'ul'o”.
La Rakont'o De La Vag'ul'o
“Neni'o mir'ind'a trov'iĝ'as en tio, kio'n mi rakont'os”, dir'is la mal'gaj'ul'o, “en'est'as neni'o eĉ mal'oft'a. Mank'o'j kaj mal'san'o tro oft'as en mult'a'j viv'tavol'o'j por merit'i pli da atent'o ol oni kutim'e direkt'as al la plej ĉiu'tag'a'j sort'o'bat'o'j de la hom'a natur'o. Mi kun'met'is ĉi tiu'j'n kelk'a'j'n not'o'j'n pro tio, ke la pri'trakt'it'o est'is al mi bon'e kon'at'a dum mult'a'j jar'o'j. Mi spur'is li'a'n sub'e'n'ir'ad'o'n, paŝ'o'n post paŝ'o, ĝis fin'e li al'ven'is tiu'n ekstrem'a'n mizer'o'n, el kiu li neniam plu supr'e'n'ir'is.
“La vir'o, pri kiu mi parol'as, est'is pantomim'aĉ'a aktor'o, kaj, kiel mult'a'j li'a'j sam'klas'an'o'j, sen'ĉes'a drink'em'ul'o. Dum pli bon'a epok'o, antaŭ ol li febl'iĝ'is pro diboĉ'ad'o kaj magr'iĝ'is pro mal'san'o'j, li ricev'is bon'a'n salajr'o'n, kiu'n, se li est'us zorg'a kaj prudent'a, li ebl'e daŭr'e ricev'us dum kelk'a'j jar'o'j — ne mult'a'j, ĉar tia'j vir'o'j aŭ mort'as fru'e, aŭ pro tro'a ŝarĝ'ad'o de la korp'a'j energi'o'j perd'as antaŭ'temp'e tiu'j'n fizik'a'j'n kapabl'o'j'n, de kiu'j sol'a'j ili pov'as de'pend'i por la viv'ten'ad'o. Li'a detru'a mal'virt'o tamen venk'is li'n tiel rapid'e, ke oni trov'is ne'ebl'e dung'i li'n por la situaci'o'j, en kiu'j li efektiv'e util'is teatr'e. Tavern'o'j log'is li'n ne'rezist'ebl'e. Neglekt'it'a'j mal'san'o'j kaj sen'esper'a mal'riĉ'ec'o tiel cert'e est'us li'a sort'o kiel la mort'o mem, se li insist'us pri la sam'a viv'manier'o; tamen li ja insist'is, kaj la rezult'o'n oni pov'as diven'i. Engaĝ'o'n li ne pov'is akir'i, kaj mank'is al li pan'o.
“Ĉiu, kiu en'tut'e sci'as pri teatr'a'j afer'o'j, sci'as kia hord'o da ŝim'a'j mal'riĉ'ul'o'j frekvent'as la scen'ej'o'n de grand'a'j teatr'o'j — ne regul'e engaĝ'it'a'j aktor'o'j, sed balet'ul'o'j, statist'o'j, akrobat'o'j, kaj simil'a'j, kiu'j'n oni dung'as dum la daŭr'o de pantomim'o aŭ Pask'a prezent'aĵ'o, kaj post'e mal'dung'as ĝis la prezent'o de iu mult'person'a spektakl'o kre'os nov'a'n postul'o'n por ili'a serv'ad'o. Al tia spec'o da viv'o la vir'o est'is dev'ig'it'a si'n don'i, kaj prezent'ad'o ĉiu'vesper'e en iu mal'nobl'a teatr'a trink'ej'o sam'temp'e hav'ig'is al li kelk'a'j'n pli'a'j'n mon'er'o'j'n ĉiu'semajn'e kaj ebl'ig'is al li ĝu'i si'a'n mal'nov'a'n em'o'n. Eĉ tiu rimed'o baldaŭ mal'sukces'is; li'a'j mal'regul'aĵ'o'j est'is tro grand'a'j por permes'i, ke li akir'u la mizer'a'n en'spez'o'n kiu'n li ebl'e tia'manier'e hav'ig'us, kaj li fakt'e redukt'iĝ'is ĝis stat'o proksim'a al mal'sat'mort'o, nur okaz'e akir'ant'e bagatel'a'n sum'o'n per prunt'e'pren'o de iu antaŭ'a kun'ul'o aŭ per ricev'o de task'o en tiu aŭ ali'a el la vulgar'a'j minor'a'j teatr'o'j, kaj kiam li efektiv'e per'labor'is iom, tio el'spez'iĝ'is kiel antaŭ'e.
“Ĉirkaŭ tiu'temp'e, kiam li jam ekzist'ad'is laŭ ne'kon'ebl'a manier'o dum pli ol jar'o, mi est'is mal'long'e engaĝ'it'a en unu el la teatr'o'j en la Surea flank'o de la river'o, kaj tie mi vid'is tiu'n hom'o'n, kiu'n jam de kelk'a temp'o mi ne vid'is, ĉar mi vojaĝ'is en la provinc'o, kaj li ŝtel'vag'is en la voj'et'o'j kaj tra'ir'ej'o'j de Londono. Mi ĵus vest'is mi'n por for'las'i la ej'o'n, kaj trans'ir'is la scen'ej'o'n sur'voj'e ekster'e'n, kiam li frap'et'is mi'a'n ŝultr'o'n. Neniam mi forges'os la hid'a'n vid'aĵ'o'n kiu front'is mi'a'j'n okul'o'j'n, kiam mi turn'iĝ'is. Li est'is vest'it'a por pantomim'o, en la absurd'o de klaŭn'a kostum'o. La fantom'a'j figur'o'j en la Danc'o de Mort'o, la plej tim'ig'a'j form'o'j iam portret'it'a'j sur'tol'e de la plej talent'a art'ist'o, neniam prezent'is aspekt'o'n du'on'e tiom abomen'a'n. Li'a ŝvel'int'a korp'o kaj ŝrump'int'a'j krur'o'j — ties mis'form'ec'o cent'obl'e emfaz'it'a per la fantazi'a'j vest'aĵ'o'j — la vitr'ec'a'j okul'o'j, tim'ig'e kontrast'a'j al la dens'a blank'a ŝmink'aĵ'o per kiu la vizaĝ'o est'is ŝmir'it'a; la grotesk'e ornam'it'a kap'o, paraliz'e trem'ant'a, kaj la long'a'j mal'gras'a'j man'o'j kovr'it'a'j de blank'a kalk'o — ĉio hav'ig'is al li hid'a'n kaj ne'natur'a'n aspekt'o'n, pri kiu neni'u pri'skrib'o kapabl'us trans'don'i adekvat'a'n koncept'o'n, kaj pro kio ĝis hodiaŭ mi trem'eg'as je la pens'o. Li'a voĉ'o est'is kav'a kaj trem'a kiam li gvid'is mi'n flank'e'n kaj per stumbl'a'j vort'o'j rakont'is long'a'n katalog'o'n de mal'san'o'j kaj sen'ec'o'j, fin'ant'e kiel kutim'e per urĝ'a pet'o pri prunt'e'don'o de bagatel'a mon'sum'o. Mi en'man'ig'is al li kelk'a'j'n ŝiling'o'j'n, kaj kiam mi for'turn'iĝ'is, mi aŭd'is la rid'eksplod'o'n, kiu sekv'is li'a'n unu'a'n akrobat'aĵ'o'n sur la scen'ej'o.
“Iu'n post'a'n vesper'o'n knab'o en'man'ig'is al mi mal'pur'a'n paper'pec'o'n, sur kiu est'is skrib'aĉ'it'a'j kelk'a'j vort'o'j krajon'e, sci'ig'ant'a'j ke tiu hom'o grav'e mal'san'as, kaj pet'eg'ant'a'j, ke post la prezent'o mi vizit'u li'n ĉe li'a loĝ'ej'o sur iu strat'o, kies nom'o'n mi nun forges'is, ne tre mal'proksim'a de la teatr'o. Mi promes'is tio'n far'i tuj, kiam mi liber'iĝ'os, kaj post fal'o de la kurten'o mi el'ir'is al mi'a melankoli'a komisi'o.
“Est'is mal'fru'e, ĉar mi part'o'pren'is en la last'a program'er'o kaj ĉar tiu est'is benefic'a vesper'o, la prezent'o'j ne'kutim'e pli'long'iĝ'is. La nokt'o est'is mal'hel'a kaj mal'varm'a, kun frost'a mal'sek'a vent'o, kiu pel'is la pluv'o'n pez'e kontraŭ la fenestr'o'j'n kaj dom'front'o'j'n. Lag'et'o'j da akv'o kolekt'iĝ'is sur la mal'larĝ'a'j kaj mal'mult'e frekvent'at'a'j strat'o'j, kaj pro tio ke mult'a'j el la tre dis'a'j ole'lamp'o'j est'is esting'it'a'j per la fort'o de la vent'o, la promen'o est'is ne nur mal'komfort'a, sed ankaŭ plej mal'cert'a. Tamen feliĉ'e mi direkt'iĝ'is ĝust'e, kaj sukces'is post iom'a mal'facil'o trov'i la dom'o'n, al kiu oni direkt'is mi'n — karb'ej'o'n kun supr'a etaĝ'o, en kies mal'antaŭ'a ĉambr'o kuŝ'is mi'a serĉ'it'o.
“Mizer'aspekt'a vir'in'o, li'a edz'in'o, renkont'is mi'n sur la ŝtup'ar'o kaj, dir'int'e ke li ĵus en'ir'is spec'o'n de dorm'em'o, en'konduk'is mi'n mal'laŭt'e kaj met'is por mi seĝ'o'n apud la lit'o. La mal'san'ul'o kuŝ'is front'ant'e la mur'o'n; kaj pro tio, ke li tut'e mal'atent'is mi'a'n ĉe'est'o'n, mi dispon'is temp'o'n por ekzamen'i la lok'o'n, en kiu mi trov'iĝ'is.
“Li kuŝ'is sur mal'nov'a lit'o, kiu vertikal'iĝ'is dum la tag'o'j. Ĉif'it'a'j rest'aĵ'o'j de kvadrat'it'a kurten'o est'is tir'it'a'j ĉirkaŭ la lit'o'kap'o'n por bar'i la vent'o'n, kiu tamen en'ir'is la sen'komfort'a'n ĉambr'o'n tra la mult'a'j fend'et'o'j de la pord'o kaj ĉiu'moment'e blov'is tie'n kaj re'e'n. En rust'a ne'fiks'it'a kamen'o est'is mal'ard'a cindr'a fajr'o; kaj antaŭ ĝi est'is star'ig'it'a mal'nov'a tri'angul'a tabl'o, sur kiu trov'iĝ'is kelk'a'j medicin'uj'o'j, frakas'it'a glas'o, kaj kelk'a'j ali'a'j hejm'a'j objekt'o'j. Infan'et'o dorm'is sur provizor'a lit'o aranĝ'it'a por ĝi sur la plank'o, kaj la vir'in'o ek'sid'is sur seĝ'o apud'e. Trov'iĝ'is par'o da bret'o'j kun kelk'a'j teler'o'j, tas'o'j kaj sub'tas'o'j: kaj sub ili pend'is par'o da scen'ej'a'j ŝu'o'j kaj du rapir'o'j. Escept'e de amas'et'o'j da ĉifon'aĵ'o'j kaj bul'aĵ'o'j mal'zorg'e ĵet'it'a'j en angul'o'j'n de la ĉambr'o, tiu'j est'is la sol'a'j objekt'o'j en la loĝ'ej'o.
“Mi dispon'is temp'o'n por not'i tiu'j'n et'a'j'n detal'o'j'n kaj rimark'i la pez'a'n spir'ad'o'n kaj febr'a'j'n tik'eg'o'j'n de la mal'san'ul'o, antaŭ ol li konsci'iĝ'is pri mi'a ĉe'est'o. Dum si'a'j mal'trankvil'a'j klopod'o'j hav'ig'i komfort'a'n ripoz'ej'o'n por si'a kap'o, li puŝ'is si'a'n man'o'n ekster'lit'e'n, kaj ĝi fal'is sur la mi'a'n. Li abrupt'e sid'iĝ'is kaj avid'e gap'is al mi'a vizaĝ'o.
“ ‘Sinjor'o Hatleo, Johano’, dir'is li'a edz'in'o. ‘Sinjor'o Hatleo, kiu'n vi al'vok'is hodiaŭ vesper'e, sci'u’.
“ ‘Ha!’ dir'is la mal'san'ul'o, pas'ig'ant'e la man'o'n sur si'a frunt'o. ‘Hatleo… Hatleo… Mi pri'pens'u’. Li ŝajn'is prov'i koncentr'ig'o'n de la pens'o'j dum kelk'a'j sekund'o'j kaj post'e, strikt'e kapt'int'e mi'a'n pojn'o'n, dir'is: ‘Ne for'las'u mi'n… Ne for'las'u mi'n, bon'ul'o. Ŝi murd'os mi'n, mi sci'as tion’.
“ ‘Ĉu long'e li est'as tia?’ mi al'parol'is li'a'n plor'ant'a'n edz'in'o'n.
“ ‘Ek'de la pas'int'a nokt'o’, ŝi respond'is. ‘Johano, Johano, ĉu vi ne kon'as mi'n?’
“ ‘Ne permes'u, ke ŝi proksim'iĝ'u al mi’, dir'is la vir'o trem'eg'ant'e, kiam ŝi klin'iĝ'is super li. ‘For'pel'u ŝi'n, mi ne toler'as ŝi'n apud'e’. Li gap'is frenez'ec'e al ŝi kun mien'o terur'e tim'eg'a kaj post'e flustr'is en mi'a'n orel'o'n: ‘Mi bat'is ŝi'n, Jemĉjo, mi bat'is ŝi'n hieraŭ, kaj mult'foj'e pli fru'e. Mi mal'sat'ig'is ŝi'n kaj ankaŭ la knab'o'n; kaj nun, kiam mi est'as mal'fort'a kaj sen'rimed'a, Jemĉjo, ŝi murd'os mi'n pro tio; mi sci'as, ke jes. Se vi vid'us ŝi'n plor'ant'a, kiel mi vid'is, ankaŭ vi sci'us tio'n. For'ten'u ŝi'n’.
“Li mal'strikt'ig'is la kroĉ'o'n kaj sink'is el'ĉerp'it'e sur la kusen'o'n.
“Mi sci'is tre bon'e, kio'n signif'is ĉio ĉi. Se eĉ moment'e mi vol'us dub'i pri tio, unu ek'rigard'o al la pal'a vizaĝ'o kaj velk'int'a figur'o de la vir'in'o sufiĉ'us por klar'ig'i la real'a'n stat'o'n de la afer'o.
“ ‘Prefer'e vi star'u flank'e’, mi dir'is al la kompat'ind'ul'in'o. ‘Vi ne pov'as help'i li'n. Ebl'e li pli trankvil'os, se li vi'n ne vid'os’.
“Ŝi for'ir'is el la vid'kamp'o de la vir'o. Li mal'ferm'is si'a'j'n okul'o'j'n post kelk'a'j sekund'o'j kaj ĉirkaŭ'rigard'is perturb'it'e.
“ ‘Ĉu ŝi for'ir'is?’ li demand'is avid'e.
“ ‘Jes… Jes. Ŝi vi'n ne damaĝ'os’.
“ ‘Mi sci'ig'os al vi la ver'o'n, Jemĉjo”, dir'is la vir'o mal'alt'voĉ'e’, ŝi efektiv'e damaĝ'as mi'n. Io en ŝi'a'j okul'o'j vek'as en mi'a kor'o tia'n tim'eg'o'n, ke tio frenez'ig'as mi'n. La tut'a'n pas'int'a'n nokt'o'n ŝi'a'j grand'a'j gap'a'j okul'o'j kaj pal'a vizaĝ'o proksim'is al la mi'a'j; kie'n ajn mi turn'iĝ'is, turn'iĝ'is ili; kaj kiam ajn mi abrupt'e vek'iĝ'is, ŝi est'is apud la lit'o rigard'ant'e mi'n. Li tir'is mi'n pli proksim'e'n kaj dir'is per profund'a alarm'it'a flustr'o: ‘Jemĉjo, ŝi dev'as est'i fi'spirit'o… diabl'in'o! Ĉit! Mi sci'as, ke ŝi est'as. Se ŝi est'us vir'in'o, ŝi antaŭ'long'e est'us mort'int'a. Neni'u vir'in'o kapabl'us toler'i tio'n, kio'n ŝi el'port'is’.
“Mi naŭz'iĝ'is, pens'ant'e pri la long'a'j kruel'o kaj neglekt'o cert'e okaz'int'a'j por tiel impres'i tia'n vir'o'n. Mi neni'o'n pov'is dir'i respond'e, ĉar kiu pov'us propon'i esper'o'n aŭ konsol'o'n, al la mizer'ul'o antaŭ mi?
“Mi sid'is tia dum pli ol du hor'o'j, dum kiu'j li turn'iĝ'ad'is, murmur'e kri'ant'e pro dolor'o aŭ sen'pacienc'o, mal'trankvil'e ĵet'ant'e tie'n kaj re'e'n la brak'o'j'n, kaj volv'iĝ'ant'e de flank'o al flank'o. Fin'fin'e li en'ir'is tiu'n stat'o'n de part'a sen'konsci'o, dum kiu la mens'o vag'as sen'kontrol'e de scen'o al scen'o, de lok'o al lok'o, sen reg'ad'o far la raci'o, sed daŭr'e ne pov'ant'a sen'ig'i si'n de ne'pri'skrib'ebl'a sent'o de aktual'a sufer'ad'o. Konstat'int'e pro li'a'j sen'koher'a'j babil'ad'o'j, ke tiel nun est'as, kaj sci'ant'e ke plej probabl'e la febr'o ne tuj pli'grav'iĝ'os, mi for'las'is li'n, promes'ant'e al li'a mizer'a edz'in'o, ke mi ripet'os mi'a'n vizit'o'n dum la ven'ont'a vesper'o kaj, se neces'e, sid'os ĉe la pacient'o tra la tut'a nokt'o.
“Mi plen'um'is mi'a'n promes'o'n. La pas'int'a'j du'dek kvar hor'o'j real'ig'is terur'a'n ŝanĝ'iĝ'o'n. La okul'o'j, kvankam profund'e en'fal'int'a'j kaj pez'a'j, bril'is je lum'o tim'ig'a por la spekt'ant'o. La lip'o'j est'is sek'eg'a'j kaj mult'lok'e fend'et'iĝ'int'a'j: la sek'a mal'mol'a haŭt'o ard'is je brul'a varm'eg'o, kaj sur la vizaĝ'o de la vir'o est'is preskaŭ ekster'ter'a mien'o de sovaĝ'a mal'trankvil'o indik'ant'a eĉ pli fort'e la ruin'ig'o'n far la mal'san'o. La febr'o est'is zenit'a.
“Mi sid'iĝ'is sur la seĝ'o, kiu'n mi okup'is la antaŭ'a'n vesper'o'n, kaj tie mi sid'is dum hor'o'j aŭskult'ant'e tiu'j'n son'o'j'n, kiu'j nepr'e traf'as profund'e la kor'o'n de plej ne'sent'em'a el la hom'o'j — la frenez'a'n delir'o'n de mort'ont'o. Laŭ tio, kio'n mi aŭd'is pri la opini'o de la kurac'ist'o, mi sci'is, ke mank'as esper'o pri li: mi sid'is apud li'a mort'o'lit'o. Mi vid'is la velk'int'a'j'n membr'o'j'n, kiu'j antaŭ mal'mult'a'j hor'o'j distord'iĝ'is por amuz'i bru'em'a'j'n galeri'an'o'j'n, tord'iĝ'ant'a'j pro tortur'ad'o per brul'ant'a febr'o… mi aŭd'is la kriĉ'a'n rid'o'n de la klaŭn'o, kun'fand'iĝ'int'a'n kun la mal'alt'a'j murmur'o'j de la mort'ont'o.
“Est'as emoci'ig'e aŭskult'i mens'o'n re'turn'iĝ'ant'a'n al la normal'a'j okup'iĝ'o'j kaj cel'o'j de san'ul'o, kiam antaŭ'e kuŝ'as korp'o mal'fort'a kaj sen'rimed'a; sed kiam tiu'j okup'iĝ'o'j est'as natur'e kontraŭ'a'j al ĉio, kio'n ni kun'lig'as kun ide'o'j serioz'a'j aŭ solen'a'j, la ricev'it'a impres'o est'as sen'fin'e pli potenc'a. La teatr'o kaj la drink'ej'o est'is la ĉef'a'j tem'o'j en la babil'ad'o de tiu mizer'ul'o. Est'is vesper'e, li imag'is; li dev'is rol'i tiu'nokt'e; est'is mal'fru'e, kaj li dev'os tuj for'las'i la hejm'o'n. Kial oni ten'as li'n kaj mal'help'as li'a'n ir'o'n?.. Li perd'os la mon'o'n… Li dev'os for'ir'i. Ne! Oni ne permes'is tio'n. Li kaŝ'is la vizaĝ'o'n per si'a'j ard'ant'a'j man'o'j kaj febl'e pri'ĝem'is la propr'a'n mal'fort'ec'o'n kaj la kruel'o'n de si'a'j persekut'ant'o'j. Post mal'long'a paŭz'o li el'kri'is kelk'a'j'n krud'a'j'n rim'aĵ'o'j'n, kiu'j'n li last'e parker'is. Li lev'iĝ'is sur la lit'o, kurb'ig'is si'a'j'n velk'int'a'j'n krur'o'j'n kaj ĉirkaŭ'rul'iĝ'is laŭ mal'delikat'a'j pozici'o'j; li rol'is… li est'is en teatr'o. Post moment'a silent'o li murmur'is la re'kant'aĵ'o'n de iu bru'a kant'o. Fin'fin'e li ating'is la mal'nov'a'n dom'o'n: kiom varm'eg'a est'is la ĉambr'o. Li est'int'is mal'san'a, tre mal'san'a, sed jam li fart'is bon'e kaj est'is feliĉ'a. Plen'ig'u li'a'n glas'o'n. Kiu est'is tiu, kiu for'sku'is ĝi'n de li'a'j lip'o'j? Tem'is pri la sam'a persekut'ant'o, kiu pli fru'e post'sekv'is li'n. Li fal'is sur la kusen'o'n kaj laŭt'e ĝem'is. Mal'long'a interval'o de sen'konsci'o, kaj jen li tra'vag'is ted'a'n labirint'o'n de mal'alt'ark'a'j ĉambr'o'j — kelk'foj'e tiom mal'alt'a'j, ke por progres'i li dev'is ramp'i sur man'o'j kaj genu'o'j: tie est'is sen'aer'e kaj mal'lum'e, kaj en ĉiu direkt'o mal'help'is li'n divers'a'j obstakl'o'j. Trov'iĝ'is ankaŭ insekt'o'j, hid'a'j ramp'ul'o'j kun okul'o'j fiks'e rigard'ant'a'j li'n kaj plen'ig'is la tut'a'n ĉirkaŭ'a'n aer'o'n: bril'aĉ'ant'e terur'e en la dens'a mal'lum'o de tiu lok'o. La mur'o'j kaj la plafon'o est'is kovr'it'a'j de vigl'a'j reptili'o'j… la kupol'o vast'iĝ'is enorm'e… tim'ig'a'j figur'o'j flagr'ad'is tie'n-re'e'n… kaj vizaĝ'o'j de hom'o'j al li kon'at'a'j, abomen'ig'it'a'j per mok'ad'o kaj grimac'ad'o, gap'is el inter ili; oni brul'ig'is li'n per ard'ig'it'a'j fer'aĵ'o'j kaj lig'is li'a'n kap'o'n per ŝnur'o'j ĝis sang'o el'ŝpruc'is, kaj li barakt'is frenez'ec'e por si'a viv'o.
“Fin'e de unu el tiu'j paroksism'o'j, dum kiu mi mal'facil'eg'e re'ten'is li'n sur la lit'o, li sink'is ŝajn'e en dorm'o'n. Venk'it'a de gard'ad'o kaj pen'ad'o, mi ferm'is mi'a'j'n okul'o'j'n dum kelk'a'j minut'o'j, kiam mi sent'is ĉe mi'a ŝultr'o violent'a'n kroĉ'iĝ'o'n. Mi tuj vek'iĝ'is. Li jam lev'is si'n por sid'iĝ'i en la lit'o… Terur'a ŝanĝ'iĝ'o okaz'is al li'a vizaĝ'o, sed la konsci'o jam re'ven'is, ĉar evident'e li re'kon'is mi'n. La infan'o, kiu'n jam de'long'e perturb'is li'a'j delir'o'j, star'iĝ'is de sur si'a lit'et'o kaj al'kur'is si'a'n patr'o'n tim'ig'it'e kriĉ'ant'e… La patr'in'o hast'e brak'um'is ĝi'n, por ke li ne vund'u ĝi'n dum la violent'o de si'a frenez'ec'o, sed terur'it'e pro la ŝanĝ'o de li'a'j trajt'o'j star'is sen'mov'a apud la lit'o. Li kroĉ'is konvulsi'e mi'a'n ŝultr'o'n, kaj bat'ant'e si'a'n brust'o'n per la ali'a man'o sen'esper'e klopod'is parol'i. Est'is sen'util'e… li etend'is al ili la brak'o'n kaj de'nov'e violent'e klopod'is. Aŭd'iĝ'is klak'a son'o en li'a gorĝ'o… la okul'o'j furioz'is… mal'long'a sufok'it'a ĝem'o aŭd'iĝ'is… kaj li fal'is mal'antaŭ'e'n… mort'int'a!”
Eg'e kontent'ig'us ni'n, se ni pov'us registr'i la opini'o'n de sinjor'o Pikviko pri la supr'a anekdot'o. Ni ne dub'as, ke ni pov'us prezent'i ĝi'n al ni'a'j leg'ant'o'j, se ne inter'ven'us okaz'aĵ'o plej bedaŭr'ind'a.
Sinjor'o Pikviko ĵus re'met'is sur la tabl'o'n la glas'o'n, kiu'n dum la fin'a'j kelk'a'j fraz'o'j de la rakont'o li ten'is en si'a man'o, kaj ĝust'e decid'iĝ'is ek'parol'i — efektiv'e la atest'aĵ'o de la not'libr'o de sinjor'o Snodgraso rajt'ig'as ni'n deklar'i, ke li fakt'e mal'ferm'is si'a'n buŝ'o'n — kiam kelner'o en'ir'is la ĉambr'o'n, kaj dir'is:
“Kelk'a'j sinjor'o'j, sinjor'o”.
Oni konjekt'as, ke sinjor'o Pikviko est'is ĝust'e el'dir'ont'a kelk'a'j'n koment'o'j'n, kiu'j flam'ig'us la mond'o'n, se ne la river'o'n Tamiz'o, kiam li tiel inter'romp'iĝ'is: ĉar li rigard'is grav'mien'e la kelner'a'n vizaĝ'o'n, kaj post'e ĉirkaŭ'rigard'is al la ĝeneral'a societ'o, kvazaŭ serĉ'ant'e inform'o'j'n koncern'e la nov'a'j'n ven'int'o'j'n.
“Ho”, dir'is sinjor'o Vinklo, star'iĝ'ant'e, “kelk'a'j mi'a'j amik'o'j… al'konduk'u ili'n. Tre agrabl'a'j hom'o'j”, al'don'is sinjor'o Vinklo post re'tir'iĝ'o de la kelner'o. “Oficir'o'j de la 97a regiment'o, kun kiu'j mi kon'at'iĝ'is iom strang'manier'e hodiaŭ maten'e. Vi tre ŝat'os ili'n”.
La trankvil'anim'o de sinjor'o Pikviko est'is tuj re'star'ig'it'a. La kelner'o re'ven'is kaj en'ĉambr'ig'is tri sinjor'o'j'n.
“Leŭtenant'o Tapeltono”, dir'is sinjor'o Vinklo, “leŭtenant'o Tapeltono, sinjor'o Pikviko — doktor'o Pejno, sinjor'o Pikviko — sinjor'o'n Snodgraso vi vid'is pli fru'e: mi'a amik'o sinjor'o Tupmano, doktor'o Pejno — doktor'o Ŝovulo, sinjor'o Pikviko — sinjor'o Tupmano, doktor'o Ŝov…”
Tie sinjor'o Vinklo subit'e paŭz'is, ĉar fort'a emoci'o vid'iĝ'is sur la vizaĝ'o'j de sinjor'o Tupmano kaj la doktor'o.
“Tiu'n ĉi sinjor'o'n mi renkont'is pli fru'e”, dir'is la doktor'o kun rimark'ind'a emfaz'o.
“Efektiv'e!” dir'is sinjor'o Vinklo.
“Kaj… kaj ankaŭ tiu'n person'o'n, se mi ne erar'as”, dir'is la doktor'o, direkt'ant'e al la verd'vest'it'a fremd'ul'o esplor'a'n rigard'o'n. “Mi opini'as, ke mi don'is al tiu person'o tre urĝ'a'n invit'o'n hieraŭ nokt'e, kiu'n li taks'is konven'e mal'akcept'i”.
Tio'n dir'int'e la doktor'o brov'um'is grand'anim'e al la fremd'ul'o kaj flustr'is al si'a amik'o leŭtenant'o Tapeltono.
“Ĉu ver'e?” dir'is tiu last'a post ĉes'ig'o de la flustr'o.
“Ver'e, efektiv'e”, respond'is doktor'o Ŝovulo.
“Vi est'as dev'ig'at'a li'n pied'bat'i sur'lok'e”, murmur'is la posed'int'o de la fald'seĝ'o grand'emfaz'e.
“Silent'u, mi tre pet'as, Pejno”, inter'met'is la leŭtenant'o. “Ĉu vi permes'as, ke mi demand'u al vi, sinjor'o”, li dir'is al sinjor'o Pikviko, kiu est'is konsider'ind'e perpleks'it'a pro tiu tre ne'ĝentil'a flank'rol'ad'o, “ĉu vi permes'as, ke mi demand'u al vi, sinjor'o, ĉu tiu person'o est'as membr'o de vi'a grup'o?”
“Ne, sinjor'o”, respond'is sinjor'o Pikviko, “li est'as gast'o ni'a”.
“Li est'as an'o de vi'a klub'o, aŭ ĉu mi erar'as?” dir'is la leŭtenant'o enket'e.
“Cert'e ne”.
“Kaj neniam port'as vi'a'n klub'a'n buton'o'n, ĉu?”
“Ne… neniam!” respond'is la mir'ig'it'a sinjor'o Pikviko.
Leŭtenant'o Tapeltono turn'is si'n al si'a amik'o doktor'o Ŝovulo kun apenaŭ rimark'ebl'a ŝultr'o'tir'o, kvazaŭ sent'ig'ant'e iom da dub'em'o pri la preciz'ec'o de ties memor'o. La et'a doktor'o aspekt'is koler'a, sed mir'ig'it'a, kaj sinjor'o Pejno rigard'ad'is feroc'e al la rid'et'ant'a vizaĝ'o de la ne'konsci'a Pikviko.
“Sinjor'o”, dir'is la doktor'o, subit'e al'parol'ant'e sinjor'o'n Tupmano per voĉ'ton'o, kiu tik'et'ig'is tiu'n sinjor'o'n tiel vid'ebl'e, kvazaŭ pingl'o est'us ruz'e en'puŝ'it'a en la sur'o'n de li'a krur'o, “vi ĉe'est'is la bal'o'n ĉi tie hieraŭ nokt'e!”
Sinjor'o Tupmano el'spir'is mal'laŭt'a'n jes'o'n, tre fiks'e rigard'ant'e sinjor'o'n Pikviko la tut'a'n temp'o'n.
“Tiu person'o est'is vi'a kun'ul'o”, dir'is la doktor'o, indik'ant'e la ankoraŭ trankvil'a'n fremd'ul'o'n.
Sinjor'o Tupmano konsent'is tiu'n fakt'o'n.
“Nu, sinjor'o”, dir'is la doktor'o al la fremd'ul'o, “mi demand'as al vi ankoraŭ'foj'e, en ĉe'est'o de tiu'j ĉi sinjor'o'j, ĉu vi konsent'os don'i al mi vi'a'n nom'kart'o'n kaj ricev'i trakt'ad'o'n ĝentleman'a'n; aŭ ĉu vi trud'as al mi la neces'o'n person'e bat'ad'i vi'n sur'lok'e?”
“Atend'u, sinjor'o”, dir'is sinjor'o Pikviko, “mi ver'e ne pov'as permes'i daŭr'ig'o'n de ĉio ĉi sen iom da klar'ig'o. Tupmano, rakont'u pri la cirkonstanc'o'j”.
Sinjor'o Tupmano, tiel solen'e petit'a, rakont'is per kelk'a'j vort'o'j pri la situaci'o; li tuŝ'is leĝer'e la prunt'e'pren'o'n de la frak'o; li larĝ'e orator'is pri tio, ke ĝi okaz'is “post'vesper'manĝ'e”, kulmin'is per iom'et'e da pent'o propr'a'person'a, kaj las'is al la fremd'ul'o el'kaĉ'iĝ'i laŭ'ebl'e.
Tiu evident'e est'is far'ont'a tio'n, kiam leŭtenant'o Tapeltono, kiu esplor'e est'is rigard'int'a li'n tre atent'e, dir'is kun konsider'ind'a mal'estim'o:
“Ĉu mi ne vid'is vi'n en teatr'o, sinjor'o?”
“Cert'e”, respond'is la sen'hont'a fremd'ul'o.
“Li est'as vag'ant'a aktor'o”, dir'is la leŭtenant'o mal'estim'e, si'n turn'ant'e al doktor'o Ŝovulo. “Li rol'os en la teatr'aĵ'o aranĝ'ot'a por la oficir'o'j de la 52a regiment'o en la Roĉestera teatr'o morgaŭ vesper'e. Est'as ne'ebl'e al vi plu'ag'i en tiu ĉi afer'o, Ŝovulo… Ne'ebl'e!”
“Absolut'e!” dir'is la dign'a Pejno.
“Mi bedaŭr'as met'i vi'n en tiu'n ĉi mal'agrabl'a'n situaci'o'n”, dir'is leŭtenant'o Tapeltono, al'parol'ant'e sinjor'o'n Pikviko, “permes'u al mi sugest'i, ke la plej traf'a manier'o evit'i est'ont'ec'e re'okaz'o'n de tia'j scen'o'j, est'os pli selekt'em'e elekt'i vi'a'j'n societ'an'o'j'n. Bon'a'n vesper'o'n, sinjor'o!” kaj la leŭtenant'o salt'et'e for'las'is la ĉambr'o'n.
“Kaj permes'u, ke mi dir'u, sinjor'o”, dir'is la koler'iĝ'em'a doktor'o Pejno, “ke se mi est'us Tapeltono aŭ Ŝovulo, mi tir'us al vi la naz'o'n, sinjor'o, kaj la naz'o'n de ĉiu vir'o en tiu ĉi rond'o. Tio'n mi far'us, sinjor'o, ĉies. Pejno mi nom'iĝ'as, sinjor'o, doktor'o Pejno de la 43a regiment'o. Bon'a'n vesper'o'n, sinjor'o”.
Fin'int'e tiu'n parol'o'n, prononc'int'e la tri last'a'j'n vort'o'j'n laŭt'e, li solen'paŝ'is majest'e post si'a amik'o, tuj sekv'at'e de doktor'o Ŝovulo, kiu dir'is neni'o'n sed kontent'iĝ'is per velk'ig'a rigard'o al la grup'o.
Kresk'ant'a koler'o kaj ekstrem'a perpleks'iĝ'o ŝvel'ig'is la nobl'a'n brust'o'n de sinjor'o Pikviko, preskaŭ ĝis romp'iĝ'o de li'a veŝt'o, dum la prezent'ad'o de la supr'a defi'o. Li star'is fiks'it'e sur la lok'o, gap'ant'e en vaku'o'n. La ferm'o de la pord'o re'vek'is li'n. Li kur'is antaŭ'e'n furioz'aspekt'e kaj ard'okul'e. Li'a man'o kapt'is la klink'o'n de la pord'o; post unu moment'o ĝi kapt'us la gorĝ'o'n de doktor'o Pejno de la 43a, se sinjor'o Snodgraso ne kapt'us la bask'o'n de si'a admir'at'a ĉef'o kaj ne retro'tir'us li'n.
“Mal'help'u li'n”, kri'is sinjor'o Snodgraso, “Vinklo, Tupmano. Li dev'as ne en'danĝer'ig'i si'a'n viv'o'n pro tia motiv'o, kia la jen'a”.
“Liber'ig'u mi'n”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Ten'u li'n strikt'e”, kri'is sinjor'o Snodgraso, kaj per la kun'ig'it'a'j fort'o'j de la tut'a societ'o sinjor'o Pikviko est'is sid'ig'it'a en fotel'o'n.
“Las'u li'n liber'a”, dir'is la verd'vest'it'a fremd'ul'o, “brand'o kun akv'o — gaj'a mal'jun'a sinjor'o — mult'e da kuraĝ'o — glut'u jen'o'n — ha! — bon'eg'aĵ'o'n!”
Antaŭprovinte la valor'o'n de la glas'eg'o, kiu'n miks'is la morn'ul'o, la fremd'ul'o met'is ĝi'n al la buŝ'o de sinjor'o Pikviko, kaj la rest'aĵ'o de ĝi'a en'hav'o rapid'e mal'aper'is.
Sekv'is mal'long'a paŭz'o, la brand'o kun akv'o plen'um'is si'a'n task'o'n; la amik'ec'a vizaĝ'o de sinjor'o Pikviko rapid'e re'gajn'is si'a'n kutim'a'n mien'o'n.
“Tiu'j ne ind'as vi'a'n atent'o'n”, dir'is la morn'ul'o.
“Vi prav'as, sinjor'o”, respond'is sinjor'o Pikviko, “ili ne ind'as. Mi hont'as, ke mi perfid'iĝ'is al tia emoci'eg'o. Al'tabl'ig'u vi'a'n seĝ'o'n, sinjor'o”.
La morn'ul'o volont'e obe'is: rond'o form'iĝ'is de'nov'e ĉirkaŭ la tabl'o, kaj de'nov'e harmoni'o reg'is. Iom da rest'ant'a irit'iĝ'o ŝajn'is trov'i lok'o'n en la sin'o de sinjor'o Vinklo, ebl'e kaŭz'it'a de la provizor'a el'pren'o de li'a frak'o, kvankam apenaŭ est'as raci'e supoz'i, ke tia bagatel'a cirkonstanc'o pov'is vek'i eĉ pas'em'a'n koler'sent'o'n en brust'o Pikvikana. Escept'e de tio, ili'a bon'humor'o est'is komplet'e re'star'ig'it'a, kaj la vesper'o fin'iĝ'is tiel jovial'e, kiel ĝi komenc'iĝ'is.
Ĉapitr'o 4
Kermes'a tag'o kaj bivak'o. Pli'a'j nov'a'j amik'o'j. Invit'o en la kamp'ar'o'n.
Mult'a'j aŭtor'o'j vart'as ne nur stult'a'n sed efektiv'e mal'honest'a'n rifuz'em'o'n agnosk'i la font'o'j'n, el kiu'j ili ĉerp'is mult'a'j'n valor'a'j'n inform'o'j'n. Tia'n em'o'n ni tut'e ne hav'as. Ni simpl'e klopod'as plen'um'i, laŭ manier'o sen'riproĉ'a, la respond'ec'a'j'n dev'o'j'n de ni'a'j redaktor'a'j task'o'j; kaj kiom ajn da ambici'o ni ebl'e spert'us en ali'a konjunktur'o pretend'i aŭtor'ec'o'n de tiu'j ĉi aventur'o'j, estim'o al la ver'o mal'permes'as, ke ni far'u pli ol pretend'i merit'o'n pro ili'a oportun'a aranĝ'o kaj sen'parti'a rakont'ad'o. La Pikvikaj paper'o'j est'as ni'a Novrivera Akv'o'rezerv'uj'o, kaj ni est'as kompar'ebl'a'j al la Novrivera Kompani'o. Labor'ad'o de ali'ul'o'j kre'is por ni grand'eg'a'n rezerv'uj'o'n da grav'a'j fakt'o'j. Ni nur proviz'as ili'n, kaj ili'n komunik'as, per'e de ĉi tiu'j paĝ'o'j, al mond'o soif'ant'a al Pikvikaj inform'o'j.
Ag'ant'e tiu'spirit'e kaj persist'em'e daŭr'ig'ant'e laŭ ni'a decid'o agnosk'i ni'a'j'n ŝuld'o'j'n al la aŭtoritat'o'j konsult'it'a'j, ni mal'kaŝ'e dir'as, ke al la not'kajer'o de sinjor'o Snodgraso ni ŝuld'as la detal'o'j'n registr'it'a'j'n en tiu ĉi kaj la sekv'a'j ĉapitr'o'j — kiu'j'n detal'o'j'n, jam trankvil'ig'int'e ni'a'n konscienc'o'n, ni nun el'met'os sen pli'a komentari'o.
La tut'a loĝ'ant'ar'o de Roĉestero kaj de la apud'a'j urb'o'j el'lit'iĝ'is je fru'a hor'o en la post'a maten'o, en stat'o ekstrem'e aktiv'a kaj ekscit'it'a. Grand'a inspekt'ad'o est'is okaz'ont'a ĉe la Parad'ej'o. La manovr'ad'o far ses'o da regiment'o'j est'is inspekt'ot'a per la agl'a'j okul'o'j de la ĉef'komand'ant'o, provizor'a'j fortik'ej'o'j est'is konstru'it'a'j, la citadel'o est'is atak'ot'a kaj kapt'ot'a, kaj min'o est'is eksplod'ig'ot'a.
Sinjor'o Pikviko est'is, kiel ni'a'j leg'ant'o'j ebl'e konstat'is per la mal'long'a el'tir'aĵ'o proviz'it'a de ni el li'a pri'skrib'o de Ĉathamo, entuziasm'a admir'ant'o de la arme'o. Neni'o pov'us pli ĝoj'ig'i li'n, neni'o pov'us akord'iĝ'i tiel bon'e kun la apart'a sent'em'o de ĉiu li'a akompan'ant'o, ol tiu ĉi vid'aĵ'o. Sekv'e ili baldaŭ ek'promen'is, marŝ'ant'e direkt'e al la ag'ad'scen'ej'o, al kiu amas'o'j da hom'o'j jam verŝ'iĝ'is el divers'a'j direkt'o'j.
La aspekt'o de ĉio sur la Parad'ej'o sign'is, ke la baldaŭ'a ceremoni'o est'as ekstrem'e grandioz'a kaj grav'a. Sentinel'o'j est'is posten'ig'it'a'j por konserv'i al la soldat'o'j la teren'o'n, kaj serv'ist'o'j sur la kanon'ej'o'j konserv'is lok'o'j'n por la sinjor'in'o'j, kaj serĝent'o'j kur'ad'is de lok'o al lok'o kun velen'bind'it'a'j libr'o'j sub la brak'o'j, kaj kolonel'o Buldero en plen'a soldat'a uniform'o est'is galop'ant'a sur'ĉeval'e jen tie'n jen ali'e'n kaj retro'ig'ant'a si'a'n ĉeval'o'n inter la hom'o'j'n, kaj pranc'ant'a kaj salt'ant'a, kaj kri'ant'a plej alarm'ig'e, kaj tre raŭk'ig'ant'a si'a'n voĉ'o'n kaj tre ruĝ'ig'ant'a si'a'n vizaĝ'o'n, sen iu ajn konstat'ebl'a kial'o aŭ motiv'o. Oficir'o'j kur'ad'is antaŭ'e'n kaj mal'antaŭ'e'n, unu'e komunik'ant'e al kolonel'o Buldero, post'e ordon'ant'e al serĝent'o'j kaj post'e tut'e for'kur'ant'e. Eĉ sen'rang'ul'o'j mem rigard'is de post si'a'j glazur'it'a'j kol'tuk'o'j kun mien'o de mister'a solen'o, kiu sufiĉ'e anonc'is la special'ec'o'n de la okaz'aĵ'o.
Sinjor'o Pikviko kaj li'a'j tri kun'ul'o'j star'iĝ'is en la front'vic'o de la hom'amas'o kaj pacienc'e atend'is la komenc'iĝ'o'n de la program'o. La amas'eg'o pli'dens'iĝ'is ĉiu'moment'e, kaj ili'a'j dev'ig'it'a'j klopod'o'j re'ten'i si'a'n ating'it'a'n situ'o'n sufiĉ'e kroĉ'is ili'a'n atent'o'n dum la sekv'a'j du hor'o'j. Unu'foj'e okaz'is subit'a prem'ad'o de mal'antaŭ'e, kaj tiam sinjor'o Pikviko est'is abrupt'e puŝ'it'a antaŭ'e'n je kelk'a'j metr'o'j laŭ grad'o de rapid'o kaj elast'ec'o eg'e ne'konven'a'j al la kutim'a grav'ec'o de li'a kondut'o. Ali'foj'e aŭd'iĝ'is de antaŭ'e pet'o “star'i mal'antaŭ'e'n”, kaj tiam musk'et'a kolb'o est'is aŭ fal'ig'it'a sur pied'fingr'o'n de sinjor'o Pikviko por memor'ig'i li'n pri la pet'o, aŭ ŝov'it'a al li'a brust'o por cert'ig'i la plen'um'o'n. Post'e kelk'a'j ŝerc'em'ul'o'j mal'dekstr'e, prem'int'e flank'e'n grup'e kaj ŝov'int'e sinjor'o'n Snodgraso ĝis la last'a ekstrem'o de hom'a tortur'ad'o demand'is sci'i “kie'n li supoz'is ŝov'i si'n”; kaj kiam sinjor'o Vinklo fin'esprim'is si'a'n grand'a'n indign'iĝ'o'n pri tiu ne'provok'it'a atak'o, iu person'o mal'antaŭ'e frap'is li'a'n ĉapel'o'n sur li'a'j'n okul'o'j'n kaj pet'is la komplez'o'n, ke li en'poŝ'ig'u si'a'n kap'o'n. Tiu'j kaj ali'a'j praktik'a'j sprit'aĵ'o'j kun'e kun la ne'klar'ig'ebl'a for'est'o de sinjor'o Tupmano (kiu subit'e mal'aper'is kaj neni'e trov'ebl'is) ig'is ili'a'n situ'o'n en'tut'e iom pli mal'komfort'a ol plaĉ'a aŭ dezir'ind'a.
Fin'fin'e tra'kur'is la hom'amas'o'n tiu bas'a bru'o mult'voĉ'a, kiu kutim'e anonc'as al'ven'o'n de ajn'a atend'it'aĵ'o. Ĉies okul'o'j turn'iĝ'is al la el'ir'a pord'o. Post kelk'a'j moment'o'j da entuziasm'a antaŭ'plezur'o, est'is vid'at'a'j standard'o'j flirt'ant'a'j gaj'e en la aer'o, arm'il'o'j hel'e bril'et'is en la sun'lum'o, spalir'o post spalir'o verŝ'iĝ'is sur la eben'aĵ'o'n. La soldat'o'j halt'is kaj ord'ig'is si'n; komand'a vort'o tra'son'is la vic'o'j'n, aŭd'iĝ'is ĝeneral'a krak'eg'o de musked'o'j, kiam arm'il'o'j est'is salut'ig'it'a'j, kaj la ĉef'komand'ant'o, akompan'at'e de kolonel'o Buldero kaj mult'a'j oficir'o'j, galop'et'is antaŭ'e'n. La arme'a'j orkestr'o'j ek'muzik'is ĉiu'j kun'e; la ĉeval'o'j star'iĝ'is sur po du krur'o'j, galop'et'is retro'e'n kaj ĉiu'direkt'e'n flirt'ig'is si'a'j'n vost'o'j'n; la hund'o'j boj'is, la hom'amas'o kriĉ'is, la soldat'o'j re'normal'iĝ'is, kaj neni'o vid'ebl'is ambaŭ'flank'e en la tut'a vid'kamp'o krom long'a perspektiv'o de ruĝ'a'j jak'o'j kaj blank'a'j pantalon'o'j, fiks'it'a'j kaj sen'mov'a'j.
Sinjor'o Pikviko est'int'is tiom okup'it'a per ŝancel'iĝ'ad'o kaj mal'implik'iĝ'o el inter la krur'o'j de ĉeval'o'j, ke li ne dispon'is sufiĉ'a'n trankvil'o'n por observ'i la scen'o'n antaŭ si, ĝis ĝi ek'hav'is la aspekt'o'n ĵus pri'skrib'it'a'n. Kiam li fin'fin'e kapabl'is star'i firm'e, li'a'j kontent'o kaj ĝoj'o est'is sen'lim'a'j.
“Ĉu pov'as io est'i pli admir'ind'a aŭ plezur'ig'a?” li demand'is sinjor'o'n Vinklo.
“Neni'o”, respond'is tiu sinjor'o, kiu hav'is po mal'alt'ul'o'n star'ant'a'n sur ĉiu el li'a'j pied'o'j dum la ĵus'pas'int'a hor'kvar'on'o.
“Efektiv'e ĝi est'as nobl'a kaj bril'a vid'aĵ'o”, dir'is sinjor'o Snodgraso, en kies brust'o rapid'e ek'ard'is fajr'o de poezi'o, “vid'i la defend'ant'o'j'n de la land'o vic'ig'it'a'j en bril'a aranĝ'o antaŭ la pac'a'j civit'an'o'j; ili'a'j vizaĝ'o'j radi'ant'a'j — ne je milit'em'a feroc'o, sed je civiliz'it'a mild'ec'o, ili'a'j okul'o'j spark'ant'a'j — ne pro la krud'a fajr'o de rab'ad'o aŭ venĝ'o, sed pro mol'a lum'o de hom'am'o kaj inteligent'o”.
Sinjor'o Pikviko plen'e konsent'is kun la spirit'o de tiu laŭd'o, sed li ne pov'is sen'rezerv'e re'eĥ'i ties detal'o'j'n, ĉar la mol'a lum'o de inteligent'o brul'is iom febl'e en la okul'o'j de la soldat'o'j, pro tio ke la komand'o “okul'o'j front'e'n” est'is don'it'a, kaj antaŭ si la spekt'ant'o'j vid'is nur plur'a'j'n mil'o'j'n da rigard'il'o'j gap'ant'a'j rekt'e antaŭ'e'n, tut'e sen'ig'it'a'j de iu ajn esprim'o.
“Ni'a situ'o nun est'as bon'eg'a”, dir'is sinjor'o Pikviko, ĉirkaŭ'rigard'ant'e. La hom'amas'o en ili'a najbar'aĵ'o est'is iom post iom dis'ir'int'a, kaj ili est'is preskaŭ sol'a'j.
“Bon'eg'a!” eĥ'is ambaŭ sinjor'o Snodgraso kaj sinjor'o Vinklo.
“Kio'n ili far'as nun?” demand'is sinjor'o Pikviko ĝust'ig'ant'e si'a'j'n okul'vitr'o'j'n.
“Mi… mi… em'as pens'i”, dir'is sinjor'o Vinklo pal'iĝ'ant'e, “mi em'as pens'i, ke ili est'as paf'ont'a'j”.
“Sen'senc'aĵ'o”, hast'e dir'is sinjor'o Pikviko.
“Mi… mi… ver'e opini'as, ke ili paf'os”, urĝ'iĝ'is sinjor'o Snodgraso iom alarm'it'e.
“Ne'ebl'e”, respond'is sinjor'o Pikviko.
Apenaŭ li el'ig'is tiu'n vort'o'n, la tut'a ses'o da regiment'o'j direkt'is si'a'j'n musk'et'o'j'n, kvazaŭ ili hav'us nur unu cel'o'n, nom'e la pikvikanojn, kaj eksplod'is per la plej terur'a kaj enorm'a paf'eg'o, kiu iam sku'is ĝis'centr'e la ter'o'n aŭ mal'orient'is mal'jun'et'a'n sinjor'o'n.
Ĝust'e en tiu ĉi ĝen'a situaci'o, mal'ferm'it'a al irit'a paf'ad'o de blank'a'j kartoĉ'o'j kaj turment'it'a pro la manovr'o'j de la milit'ist'o'j, el kiu'j freŝ'a korpus'o jam komenc'is en'vic'iĝ'i je la kontraŭ'a flank'o, sinjor'o Pikviko vid'ig'is tiu'j'n perfekt'a'n mal'panik'o'n kaj si'n'reg'o'n, kiu'j est'as la ne'mal'hav'ebl'a'j akompan'ant'o'j de mens'o grandioz'a. Li kapt'is la brak'o'n de sinjor'o Vinklo, kaj lok'iĝ'int'e inter tiu sinjor'o kaj sinjor'o Snodgraso, serioz'e pet'is ili'n memor'i, ke krom la ebl'ec'o surd'iĝ'i pro la bru'o ne ekzist'is tuj'a danĝer'o tim'ind'a pro la paf'ad'o.
“Sed… sed… supoz'u, ke iu'j el la soldat'o'j erar'e hav'as kugl'o'kartoĉ'o'j'n”, protest'is sinjor'o Vinklo, pal'a pro la supoz'o, kiu'n li mem star'ig'is. “Mi aŭd'is i'o'n fajf'i ĝust'e ĵus en la aer'o… tre akr'e, proksim'e al mi'a orel'o”.
“Prefer'e ni stern'u ni'n sur'ter'e, ĉu ne?” dir'is sinjor'o Snodgraso.
“Ne, ne… tio jam fin'iĝ'is”, dir'is sinjor'o Pikviko.
Ebl'e li'a lip'o trem'is, kaj ebl'e li'a vang'o pal'iĝ'is, sed neni'u esprim'o de tim'o aŭ zorg'o el'ir'is el la buŝ'o de tiu sen'mort'ul'o.
Sinjor'o Pikviko prav'is: la paf'ad'o ĉes'is. Sed apenaŭ li dispon'is temp'o'n por si'n gratul'i pri la prav'ec'o de si'a opini'o, jen vid'iĝ'is rapid'a mov'iĝ'o en la vic'o'j: la raŭk'a kri'o de komand'o tra'kur'is ĝi'n, kaj antaŭ ol iu'j el la tri'op'o pov'is konjekt'i pri la signif'o de la nov'a manovr'o, la tut'o de la ses regiment'o'j kun fiks'it'a'j bajonet'o'j ek'kur'is je du'obl'a rapid'ec'o direkt'e al la lok'o, sur kiu star'is sinjor'o Pikviko kaj li'a'j amik'o'j.
La hom'o est'as nur mort'em'ul'o, kaj ekzist'as punkt'o post kiu la hom'a kuraĝ'o ne pov'as etend'iĝ'i. Sinjor'o Pikviko moment'e gap'is tra la okul'vitr'o'j al la antaŭ'e'n'ven'ant'a hom'amas'o, kaj post'e sen'hezit'e turn'is al ĝi si'a'n dors'o'n kaj — ni ne dir'os, ke li fuĝ'is; unu'e ĉar tio est'as termin'o mal'nobl'a, kaj du'e ĉar la korp'o de sinjor'o Pikviko est'is neniel adapt'it'a por tiu metod'o de mal'avanc'o — li for'trot'is, tiel rapid'e, kiel li'a'j krur'o'j pov'is port'i li'n; tiel rapid'e, efektiv'e, ke li ne percept'is plen'e mal'sekur'o'n de si'a situaci'o ĝis tro mal'fru'e.
La kontraŭ'a'j soldat'o'j, kies en'vic'iĝ'o perpleks'is sinjor'o'n Pikviko antaŭ kelk'a'j sekund'o'j, est'is star'ig'it'a'j por opon'i la kvazaŭ'a'n atak'o'n de la ŝajn'ig'a'j sieĝ'ant'o'j de la citadel'o, rezult'e sinjor'o Pikviko kaj li'a'j du kun'ul'o'j trov'is si'n subit'e en'ferm'it'a'j inter du vic'o'j long'eg'a'j, el kiu'j unu rapid'eg'e antaŭ'e'n'ir'is, kaj la ali'a firm'e atend'is la kun'frap'iĝ'o'n en kontraŭ'star'a etend'iĝ'o.
“Hoj!” kri'is la oficir'o'j de la ven'ant'a vic'o.
“For'ir'u!” kri'is la oficir'o'j de la sen'mov'a vic'o.
“Kie'n ni for'ir'u?” kriĉ'is la mal'trankvil'a'j pikvikanoj.
“Hoj… hoj… hoj!” est'is la sol'a respond'o.
Sekv'is moment'o de ekstrem'a perpleks'iĝ'o, pez'a ter'bat'o de bot'o'j, violent'a kun'frap'iĝ'o, sufok'it'a rid'o; la ses regiment'o'j for'is je du'on'mil'o da jard'o'j, kaj la bot'pland'o'j de sinjor'o Pikviko est'is lev'it'a'j en la aer'o'n.
Sinjor'o Snodgraso kaj sinjor'o Vinklo est'is far'int'a'j dev'ig'a'n trans'kap'iĝ'o'n tre vigl'e, kiam la unu'a objekt'o, kiu vid'iĝ'is al la okul'o'j de la du'a, kiu sid'is sur la ter'o ŝtop'ant'e per flav'a viŝ'tuk'o la viv'o'flu'o'n, kiu el'iĝ'is el li'a naz'o, est'is li'a ŝat'at'a estr'o iom mal'proksim'a post'kur'ant'a la propr'a'n ĉapel'o'n, kiu lud'em'e kapriol'is for en perspektiv'o.
Mal'mult'a'j est'as la moment'o'j dum la hom'a ekzist'o, kiam oni spert'as tiom da rid'ind'a aflikt'o, aŭ renkont'as tiom mal'mult'e da bon'vol'em'a kompat'o, kiom dum ĉas'ad'o de la propr'a ĉapel'o. Grand'a kvant'o da trankvil'o kaj apart'a prudent'o neces'as por re'kapt'i la ĉapel'o'n. La hom'o ne dev'as tro hast'i por ne preter'pas'i ĝi'n; li ne dev'as impet'i al la mal'a ekstrem'o por ne tut'e perd'i ĝi'n. La plej bon'a metod'o est'as: sam'rapid'i kiel la ĉas'aĵ'o, est'i si'n'gard'a kaj mal'risk'em'a, bon'e atent'i la okaz'o'n, iom post iom antaŭ'ir'i ĝi'n, tiam far'i rapid'a'n plonĝ'o'n, kapt'i ĝi'n je la supr'o kaj firm'e sur'kap'ig'i ĝi'n — la tut'a'n temp'o'n rid'et'ant'e, kvazaŭ tio'n vi taks'us amuz'aĵ'o tia, kia ĉiu ali'a.
Blov'is freŝ'a mild'a vent'o, kaj la ĉapel'o de sinjor'o Pikviko rul'iĝ'is petol'e antaŭ li. La vent'o spir'blov'is, kaj sinjor'o Pikviko spir'blov'is, kaj la ĉapel'o rul'iĝ'is tiel gaj'e kiel viv'a focen'o en fort'a tajd'o; kaj ĝi ebl'e rul'iĝ'us plu, tut'e ekster la kapt'iv'o'n de sinjor'o Pikviko, se ĝi'a kur'o ne est'us bon'sort'e halt'ig'it'a, ĝust'e kiam tiu sinjor'o est'is rezign'ont'a ĝi'n al ĝi'a fat'o.
Sinjor'o Pikviko, ni dir'as, est'is tut'e el'ĉerp'it'a kaj rezign'ont'a pri la ĉas'o, kiam la ĉapel'o blov'iĝ'is iom fort'e kontraŭ rad'o'n de ĉar'o, kiu est'is vic'ig'it'a kun ses'o da ali'a'j vetur'il'o'j sur la lok'o, al kiu direkt'iĝ'is li'a'j paŝ'o'j. Sinjor'o Pikviko, konstat'ant'e si'a'n avantaĝ'o'n, ĵet'is si'n brusk'e antaŭ'e'n, kapt'is si'a'n propr'aĵ'o'n, sur'kap'ig'is ĝi'n, kaj paŭz'is por en'spir'i. Li star'is dum apenaŭ du'on'a minut'o, kiam li aŭd'is si'a'n nom'o'n entuziasm'e prononc'it'a'n de voĉ'o, kiu'n li tuj re'kon'is kiel la voĉ'o'n de sinjor'o Tupmano, kaj rigard'ant'e supr'e'n li ek'vid'is i'o'n, kio plen'ig'is li'n je mir'o kaj plezur'o.
En apert'a kaleŝ'o, kies ĉeval'o'j est'is el'timon'ig'it'a'j por pli konven'ig'i ĝi'n al la mult'hom'a lok'o, star'is dik'a mal'jun'a sinjor'o en blu'a surtut'o kun bril'a'j buton'o'j, fusten'a pantalon'o kaj alt'bot'o'j, du jun'ul'in'o'j en skarp'o'j kaj plum'ar'o'j, jun'a sinjor'o ver'ŝajn'e en'am'iĝ'int'a al unu el la jun'ul'in'o'j en skarp'o'j kaj plum'ar'o'j, sinjor'in'o dub'e aĝ'a, probabl'e onkl'in'o de tiu'j last'a'j, kaj sinjor'o Tupmano, tiom sen'ĝen'a kaj indiferent'a, kvazaŭ li est'us ili'a famili'an'o ek'de la unu'a'j moment'o'j de si'a infan'ec'o. Mal'antaŭ la kaleŝ'o est'is al'lig'it'a korb'eg'o vast'dimensi'a — unu el tiu'j korb'eg'o'j, kiu'j ĉiam vek'as en kontempl'a mens'o lig'at'ec'o'n al mal'varm'a kok'id'aĵ'o, lang'aĵ'o kaj botel'o'j da vin'o — kaj sur la koĉer'a benk'o sid'is knab'o gras'a kaj ruĝ'vizaĝ'a en stat'o dorm'em'a, kiu'n neni'u konjekt'em'a observ'ant'o pov'us eĉ moment'o'n rigard'i sen re'kon'o, ke tem'as pri la oficial'a dis'don'ont'o de la en'hav'o de la menci'it'a korb'eg'o, kiam al'ven'os la ĝust'a hor'o por ties konsum'ad'o.
Sinjor'o Pikviko jam direkt'is rapid'a'n rigard'o'n al tiu'j interes'a'j afer'o'j, kiam li'n de'nov'e al'parol'is li'a fidel'a kun'ul'o.
“Pikviko… Pikviko!” dir'is sinjor'o Tupmano: “ven'u supr'e'n. Rapid'u”.
“Ven'u, sinjor'o. Mi pet'as, ven'u supr'e'n”, dir'is la dik'a sinjor'o. “Joĉjo!.. Damnatu tiu knab'o, li ek'dorm'is de'nov'e… Joĉjo, sub'e'n'ig'u la ŝtup'et'ar'o'n”.
La gras'a knab'o rul'iĝ'is mal'rapid'e de sur la sid'benk'o, sub'e'n'ig'is la ŝtup'et'ar'o'n kaj ten'is mal'ferm'it'a la kaleŝ'a'n pord'et'o'n invit'e. Sinjor'o Snodgraso kaj sinjor'o Vinklo tiu'moment'e al'ven'is.
“Spac'o est'as por vi ĉiu'j, sinjor'o'j”, dir'is la dik'ul'o. “Du intern'e kaj unu ekster'e. Joĉjo, liber'ig'u spac'o'n sur la benk'o por unu el la sinjor'o'j. Nu, sinjor'o, ek!” Kaj la dik'a sinjor'o etend'is si'a'n brak'o'n kaj tren'is unu'e sinjor'o'n Pikviko kaj post'e sinjor'o'n Snodgraso en la kaleŝ'o'n fort'o'streĉ'e. Sinjor'o Vinklo grimp'is al la benk'o, la gras'a knab'o anser'paŝ'e ating'is la sam'a'n sid'lok'o'n kaj tuj profund'e en'dorm'iĝ'is.
“Nu, sinjor'o'j”, dir'is la dik'ul'o, “mi tre ĝoj'as re'vid'i vi'n. Mi kon'as vi'n tre bon'e, sinjor'o'j, kvankam ebl'e vi ne memor'as mi'n. Mi pas'ig'is kelk'a'j'n vesper'o'j'n en vi'a klub'o pas'int'vintr'e… Renkont'is mi'a'n amik'o'n sinjor'o'n Tupmano ĉi tie hodiaŭ maten'e kaj tre ĝoj'e re'vid'is li'n. Nu, sinjor'o, kiel vi fart'as? Vi aspekt'as ekster'ordinar'e bon'san'a, ver'e”.
Sinjor'o Pikviko agnosk'is la kompliment'o'n kaj varm'e man'prem'is kun la dik'a sinjor'o en alt'bot'o'j.
“Nu, kiel vi fart'as, sinjor'o?” dir'is la dik'a sinjor'o, al'parol'ant'e sinjor'o'n Snodgraso kun patr'ec'a sci'vol'o. “Ĉarm'e, ĉu? Nu, tre bon'e… tre bon'e. Kaj kiel vi, sinjor'o (al sinjor'o Vinklo)? Nu, mi tre ĝoj'as aŭd'i, ke vi fart'as bon'e, tre ĝoj'as, nepr'e. Mi'a'j fil'in'o'j, sinjor'o'j: jen mi'a'j knab'in'o'j; kaj jen est'as mi'a frat'in'o, fraŭl'in'o Raĥaela Vardlo. Ŝi est'as sen'edz'a, ver'e, kaj tamen ŝi ne est'as sen'ec'a… Ĉu, sinjor'o, ĉu?” Kaj la dik'a sinjor'o en'ig'is si'a'n kubut'o'n inter la rip'o'j'n de sinjor'o Pikviko kaj rid'is tre kor'e.
“Fi, frat'o!” dir'is fraŭl'in'o Vardlo kun rifuz'a rid'et'o.
“Ver'e, ja ver'e”, dir'is la dik'a sinjor'o, “neni'u pov'as mal'konsent'i tio'n. Sinjor'o, mi pet'as pardon'o'n, jen est'as mi'a amik'o sinjor'o Trundlo. Kaj nun vi jam kon'as unu ali'a'n, ni est'us komfort'a'j kaj feliĉ'a'j kaj vid'u, kio okaz'as: jen mi'a opini'o”.
Do la dik'ul'o sur'met'is si'a'j'n okul'vitr'o'j'n, kaj sinjor'o Pikviko el'ig'is si'a'n lorn'o'n, kaj ĉiu'j star'iĝ'is en la kaleŝ'o kaj rigard'is trans la ŝultr'o'n de iu ali'a al la evolu'ad'o de la arme'an'o'j.
Evolu'ad'o mir'ig'a tio est'is: unu vic'o paf'is super la kap'o'j'n de ali'a vic'o kaj post'e for'kur'is; kaj post'e la ali'a vic'o si'a'vic'e paf'is super la kap'o'j'n de ankoraŭ ali'a vic'o kaj mem for'kur'is; post'e la soldat'o'j form'is kvadrat'o'j'n kun oficir'o'j en la centr'o; kaj post'e sub'e'n'ir'is en la fos'aĵ'o'n unu'flank'e per eskal'o'j, kaj ali'flank'e ascend'is ĝi'n sam'rimed'e; kaj post'e fal'ig'is barikad'o'j'n da korb'o'j, kondut'ant'e laŭ manier'o kiel ebl'e plej brav'a. Post'e okaz'is tia ramado de la en'hav'o de paf'il'eg'o'j sur la kanon'ej'o per il'o'j simil'a'j al grand'eg'a'j ŝvabr'il'o'j, tia prepar'ad'o antaŭ ol ili est'is paf'ig'it'a'j, kaj tia terur'a bru'eg'o, kiam ili paf'is, ke en la aer'o re'son'is kriĉ'o'j de la dam'o'j. Tiom tim'ig'it'a'j est'is la jun'a'j fraŭl'in'o'j Vardlo, ke sinjor'o Trundlo est'is efektiv'e dev'ig'it'a brak'ten'i unu el ili en la kaleŝ'o, dum sinjor'o Snodgraso apog'is la ali'a'n, kaj la frat'in'o de sinjor'o Vardlo sufer'is tia'n terur'a'n stat'o'n de nervoz'a tim'o, ke sinjor'o Tupmano trov'is nepr'e neces'a brak'um'i ŝi'a'n tali'o'n por en'tut'e mal'fal'ig'i ŝi'n. Ĉiu ekscit'iĝ'is, escept'e de la gras'a knab'o, kiu dorm'is tiom sen'perturb'e, kvazaŭ la blek'eg'o de kanon'o'j est'us li'a kutim'a lul'kant'o.
“Joĉjo, Joĉjo!” dir'is la dik'ul'o, kiam la citadel'o est'is konker'it'a, kaj la sieĝ'int'o'j kaj sieĝ'it'o'j sid'iĝ'is por tag'manĝ'i. “Damnatu tiu knab'o, li de'nov'e en'dorm'iĝ'is. Bon'vol'u pinĉ'i li'n, sinjor'o… la krur'o'n, mi pet'as, neni'o ali'a vek'as li'n… dank'o'n. Mal'lig'u la korb'eg'o'n, Joĉjo”.
La gras'a knab'o, kiu est'is sukces'e vigl'ig'it'a per prem'ad'o de part'o el li'a krur'o inter montr'o'fingr'o kaj dik'fingr'o de sinjor'o Vinklo, de'nov'e for'rul'iĝ'is de la benk'o kaj komenc'is mal'pak'i la korb'eg'o'n, pli rapid'e ol oni atend'us laŭ li'a antaŭ'a ag'ad'o.
“Nun ni dev'os sid'i kun'prem'it'e”, dir'is la dik'ul'o.
Post mult'a'j ŝerc'o'j pri prem'iĝ'o al la sinjor'in'a'j manik'o'j, kaj grand'a kvant'o de ruĝ'iĝ'o pro sprit'a'j propon'o'j, ke la dam'o'j sid'u sur la sin'o'j de la sinjor'o'j, la tut'a societ'o est'is stiv'it'a en la kaleŝ'o, kaj la dik'ul'o komenc'is dis'don'i en la kaleŝ'o'n la aĵ'o'j'n el la man'o'j de la gras'a knab'o, kiu tiu'cel'e supr'e'n'grimp'is mal'antaŭ'e.
“Nun, Joĉjo, tranĉ'il'o'j'n kaj fork'o'j'n”.
La tranĉ'il'o'j kaj fork'o'j est'is don'it'a'j, kaj la dam'o'j kaj sinjor'o'j intern'e kaj sinjor'o Vinklo sur la benk'o est'is proviz'it'a'j per tiu'j util'a'j manĝ'il'o'j.
“Teler'o'j'n, Joĉjo, teler'o'j'n”.
Sekv'is proced'o simil'a al dis'don'o de la ali'a'j manĝ'il'o'j.
“Nun, Joĉjo, la kok'id'o'j'n. Damnatu tiu knab'o, li de'nov'e en'dorm'iĝ'is. Joĉjo! Joĉjo! (Post kelk'a'j frap'et'o'j ĉe'kap'e per baston'o la gras'a knab'o est'is iom mal'facil'e vek'it'a el si'a letargi'o.) Ek, en'kaleŝ'ig'u la manĝ'aĵ'o'j'n”.
En la son'o de la last'a vort'o io vigl'ig'is la ole'ec'a'n knab'o'n. Li supr'e'n'salt'is, kaj la plumb'ec'a'j okul'o'j, kiu'j bril'et'is mal'antaŭ li'a'j mont'ec'a'j vang'o'j, rikan'is hid'e al la manĝ'aĵ'o, dum li el'korb'ig'is ĝi'n.
“Jam rapid'u”, dir'is sinjor'o Vardlo, ĉar la gras'a knab'o klin'iĝ'is super kapon'o, de kiu li ŝajn'is ne'kapabl'a liber'iĝ'i. La knab'o suspir'is profund'e kaj, direkt'ant'e ard'a'n rigard'o'n al ĝi'a ŝvel'rond'o, mal'volont'e trans'don'is ĝi'n al si'a mastr'o.
“Ĝust'e tiel… Rapid'u. Nun la lang'aĵ'o'n… Nun la kolomb'a'n pasteĉ'o'n. Zorg'u pri tiu'j bov'id'aĵ'o kaj ŝink'o… gard'u la omar'o'j'n… el'tuk'ig'u la salat'o'n… don'u al mi la saŭc'o'n”.
Tia'j hast'a'j ordon'o'j el'iĝ'is tra la lip'o'j de sinjor'o Vardlo, dum li en'kaleŝ'ig'is la divers'a'j'n frand'aĵ'o'j'n ĵus nom'it'a'j'n, kaj dis'don'is al ĉiu'j plad'o'j'n en la man'o'j'n kaj sur femur'o'j'n, laŭ sen'fin'a nombr'o.
“Nu, ĉu ne bon'eg'e?” demand'is tiu gaj'a person'o, kiam la detru'a labor'o komenc'iĝ'is.
“Bon'eg'e!” dir'is sinjor'o Vinklo, sur la benk'o dis'tranĉ'ant'e kok'id'o'n.
“Ĉu glas'o'n da vin'o?”
“Kun plej grand'a plezur'o”.
“Prefer'e vi hav'u propr'a'n botel'o'n tie supr'e, ĉu ne?”
“Vi tre afabl'as”.
“Joĉjo!”
“Jes, sinjor'o”. (Ĉi-foj'e li ne dorm'is, ĉar li ĵus sukces'is hav'ig'i al si bov'id'aĵ'a'n pasteĉ'o'n.)
“Botel'o'n da vin'o al la sinjor'o sur la benk'o. Mi ĝoj'as pri vi'a ĉe'est'o, sinjor'o”.
“Mi dank'as vi'n”. Sinjor'o Vinklo mal'plen'ig'is si'a'n glas'o'n kaj met'is la botel'o'n apud'e sur la benk'o.
“Ĉu vi konsent'as al mi la plezur'o'n, sinjor'o?” dir'is sinjor'o Trundlo al sinjor'o Vinklo.
“Kun grand'a plezur'o”, respond'is sinjor'o Vinklo al sinjor'o Trundlo, kaj post'e la du sinjor'o'j trink'is vin'o'n, post kio ili tost'is al ĉiu unu'op'e, inkluziv'e de la dam'o'j.
“Kiom kar'a Emili'a flirt'as kun la fremd'a sinjor'o”, flustr'is la fraŭl'in'a onkl'in'o al si'a frat'o sinjor'o Vardlo laŭ mal'fals'a fraŭl'in'onkl'in'ec'a envi'o.
“Ho, ne grav'as”, dir'is la gaj'a sinjor'o, “tut'e natur'e, mi opini'as… neni'o ne'kutim'a. Sinjor'o Pikviko, iom da vin'o, ĉu?”
Sinjor'o Pikviko, kiu profund'e esplor'is la intern'o'n de kolomb'a pasteĉ'o, volont'e akcept'is.
“Emili'a, mi'a kar'a”, dir'is la fraŭl'in'a onkl'in'o laŭ mien'o disdegn'a, “ne parol'u tiel laŭt'e, kar'ul'in'o”.
“Fi, onkl'in'o!”
“La onkl'in'o kaj la mal'jun'ul'et'o dezir'as monopol'i la afer'o'n, ŝajn'as al mi”, flustr'is fraŭl'in'o Izabel'a Vardlo al si'a frat'in'o Emili'a.
La du jun'ul'in'o'j rid'is tre energi'e, kaj la mal'jun'ul'in'o klopod'is aspekt'i afabl'a, sed ne sukces'is.
“La jun'ul'in'o'j est'as tiom anim'it'a'j”, dir'is fraŭl'in'o Vardlo al sinjor'o Tupmano kun mien'o mal'aprob'a, kvazaŭ anim'ec'o est'us kontraband'aĵ'o, kaj posed'i ĝi'n sen permes'il'o est'us serioz'a krim'o kaj delikt'o.
“Ho, ja ver'e”, respond'is sinjor'o Tupmano, ne preciz'e liver'ant'e la respond'o'n atend'it'a'n. “Est'as ver'e ĝoj'ig'e”.
“Hmm!” dir'is fraŭl'in'o Vardlo iom dub'em'e.
“Ĉu vi permes'os al mi”, dir'is sinjor'o Tupmano laŭ si'a plej sen'kulp'a manier'o, tuŝ'ant'e per unu man'o la man'radik'o'n de la sorĉ'a Raĥaela, kaj delikat'e lev'ant'e la botel'o'n per la ali'a. “Ĉu vi permes'os al mi?”
“Ho, sinjor'o!”
Sinjor'o Tupmano aspekt'is plej impres'e, kaj Raĥaela esprim'is tim'o'n, ke pli da kanon'o'j paf'eg'os, kiu'okaz'e, kompren'ebl'e, ŝi de'nov'e bezon'os sub'ten'o'n.
“Ĉu vi opini'as, ke mi'a'j kar'a'j nev'in'o'j est'as bel'a'j?” flustr'is ili'a am'em'a onkl'in'o al sinjor'o Tupmano.
“Mi tio'n opini'us, se ili'a onkl'in'o ne ĉe'est'us”, respond'is la pret'a pikvikano kun pasi'a ek'rigard'o.
“Ho, vi petol'ul'o… sed efektiv'e, se ili'a'j vizaĝ'kolor'o'j est'us iom'et'e pli al'log'a'j, ĉu vi ne kred'as, ke ili est'us bel'aspekt'a'j knab'in'o'j… en kandel'lum'o?”
“Jes, mi opini'as, ke ili est'us”, dir'is sinjor'o Tupmano kun mien'o indiferent'a.
“Ho, vi mok'em'ul'o… mi sci'as, kio'n vi est'is dir'ont'a”.
“Kio'n?” demand'is sinjor'o Tupmano, kiu ne preciz'e decid'is dir'i en'tut'e i'o'n”.
“Vi est'is dir'ont'a, ke Izabel'a kurb'iĝ'as… mi sci'as tio'n… vi vir'o'j est'as tia'j observ'em'ul'o'j. Nu, ŝi ja kurb'iĝ'as, tio'n oni ne pov'as ne'i, kaj cert'e, se io pli ol ali'o mal'bel'ig'as knab'in'o'n, tio est'as kurb'iĝ'o. Mi oft'e dir'is al ŝi, ke kiam ŝi pli'aĝ'iĝ'os, ŝi est'os tut'e for'puŝ'a. Nu, vi ja est'as mok'em'ul'o!”
Sinjor'o Tupmano ne kontraŭ'star'is akir'i reputaci'o'n tiel sen'kost'e: do li mien'is tre sci'o'plen'e kaj mister'e rid'et'is.
“Kia sarkasm'a rid'et'o”, dir'is la admir'a Raĥaela: “Mi deklar'as, ke mi tut'e tim'as vi'n”.
“Ĉu tim'as mi'n?”
“Ho, vi neni'o'n pov'as kaŝ'i antaŭ mi… mi sci'as tre bon'e, kio'n signif'as tiu rid'et'o”.
“Kio'n?” dir'is sinjor'o Tupmano, kiu mem ne hav'is eĉ et'a'n supoz'o'n.
“Vi vol'as dir'i”, dir'is la afabl'a onkl'in'o, eĉ pli mal'laŭt'ig'ant'e si'a'n voĉ'o'n, “vi vol'is dir'i, ke vi ne taks'as la kurb'iĝ'o'n de Izabel'a tiel bedaŭr'ind'a, kiel la mal'modest'o'n de Emili'a. Nu, ŝi ja mal'modest'as! Vi ne pov'as imag'i, kiom tio foj'e mal'feliĉ'ig'as mi'n. Mi cert'e pri'plor'as tio'n dum mult'a'j hor'o'j… mi'a kar'a frat'o est'as tiom bon'a kaj tiom sen'suspekt'a, ke li neniam vid'as tio'n; mi cert'as, ke, se li vid'us, tio romp'us al li la kor'o'n. Mi vol'us supoz'i, ke tio est'as nur'a manier'o… Mi esper'as, ke jes…” (Tie la am'em'a parenc'in'o el'puŝ'is profund'a'n suspir'o'n kaj sku'is si'a'n kap'o'n mal'ĝoj'e.)
“Mi cert'as, ke la onkl'in'o parol'as pri ni”, flustr'is fraŭl'in'o Emili'a Vardlo al si'a frat'in'o… “Mi tut'e cert'as pri tio… Ŝi aspekt'as tiel malic'e”.
“Ĉu ver'e?” respond'is Izabel'a. “Hmm! Onkl'in'o kar'a!”
“Jes, kar'ul'in'o mi'a!”
“Mi tre tim'as, ke vi mal'varm'um'os, onkl'in'o. Akcept'u silk'a'n poŝ'tuk'o'n por ĉirkaŭ'volv'i vi'a'n kar'a'n mal'jun'a'n kap'o'n… memor'u vi'a'n aĝ'o'n!”
Kiom ajn merit'it'a est'is tiu re'bat'o, ĝi est'is kiel ebl'e plej malic'a. Ne ebl'is diven'i laŭ kiu respond'a form'o la indign'iĝ'o de la onkl'in'o esprim'us si'n, se sinjor'o Vardlo ne est'us ne'konsci'e ŝanĝ'int'a la tem'o'n per emfaz'a al'vok'o de Joĉjo.
“Damnatu tiu knab'o”, dir'is la mal'jun'a sinjor'o, “li de'nov'e en'dorm'iĝ'is”.
“Tre ekster'ordinar'a knab'o”, dir'is sinjor'o Pikviko. “Ĉu li ĉiam tia'manier'e dorm'as?”
“Li dorm'as!” dir'is la mal'jun'a sinjor'o, “li ĉiam dorm'as. Plen'ig'as komisi'o'j'n dorm'ant'e kaj ronk'as dum li serv'as ĉe'tabl'e”.
“Tre strang'e!” dir'is sinjor'o Pikviko.
“Ha, ver'e strang'e”, respond'is la mal'jun'a sinjor'o. “Mi fier'as pri tiu knab'o… nenial mal'dung'us li'n… Li est'as natur'a kurioz'aĵ'o! Jen Joĉjo… Joĉjo… for'pren'u ĉi tiu'j'n afer'o'j'n kaj mal'ferm'u plu'a'n botel'o'n… Ĉu vi aŭd'as?”
La gras'a knab'o star'iĝ'is, mal'ferm'is si'a'j'n okul'o'j'n, glut'is pec'eg'o'n da pasteĉ'o, kiu'n li ĝust'e maĉ'ad'is en'dorm'iĝ'ant'e, kaj mal'rapid'e plen'um'is la ordon'o'n de si'a mastr'o, ĝoj'aĉ'ant'e pri la rest'aĵ'o'j de la fest'o, dum li for'ig'is la teler'o'j'n kaj en'met'is ili'n en la korb'eg'o'n. La freŝ'a botel'o est'is el'ig'it'a kaj rapid'e mal'plen'ig'it'a; la korb'eg'o est'is lig'it'a al si'a antaŭ'a lok'o, la gras'a knab'o de'nov'e sur'grimp'is la sid'benk'o'n, la okul'vitr'o'j kaj la lorn'o est'is de'nov'e al'ĝust'ig'it'a'j, kaj la manovr'o'j de la arme'an'o'j re'komenc'iĝ'is. Okaz'is grand'a sibl'ad'o, bru'eg'o de kanon'o'j kaj ek'tim'iĝ'o de la dam'o'j, kaj post'e min'o est'is eksplod'ig'it'a plezur'ig'e al ĉiu'j; kaj kiam la min'eksplod'o fin'iĝ'is, la arme'an'o'j kaj la ĉe'est'ant'o'j imit'is ĝi'a'n ekzempl'o'n kaj fin'iĝ'is al afer'o.
“Nu, memor'u”, dir'is la mal'jun'a sinjor'o man'prem'ant'e kun sinjor'o Pikviko je la fin'o de konversaci'o sporad'e daŭr'ig'it'a fin'e de la spektakl'o, “ni vid'os vi'n ĉiu'j'n morgaŭ”.
“Tre cert'e”, respond'is sinjor'o Pikviko.
“Vi kon'as la adres'o'n”.
“Manora Bien'o, Dingledelo”, dir'is sinjor'o Pikviko, konsult'ant'e si'a'n not'kajer'o'n.
“Ĝust'e tiel”, dir'is la mal'jun'a sinjor'o. “Mi ne liber'ig'os vi'n, sci'u, dum mal'pli ol unu semajn'o, kaj mi promes'as, ke vi vid'os ĉio'n vid'ind'a'n. Se vi cel'is trov'i kamp'ar'a'n viv'o'n, ven'u al mi, kaj mi hav'ig'os al vi abund'e da ĝi. Joĉjo… damnatu tiu knab'o, li de'nov'e en'dorm'iĝ'is… Joĉjo, help'u al Tom'o en'timon'ig'i la ĉeval'o'j'n”.
La ĉeval'o'j est'is en'timon'ig'it'a'j, la koĉer'o sur'grimp'is, la gras'a knab'o grimp'is ĝis li'a flank'o, adiaŭ'o'j est'is inter'ŝanĝ'it'a'j, kaj la kaleŝ'o for'klak'is. Kiam la pikvikanoj turn'is si'n por last'foj'e rigard'i ĝi'n, la sub'ir'ant'a sun'o riĉ'e ard'ig'is la vizaĝ'o'j'n de ili'a'j gast'ig'ant'o'j, kaj traf'is la figur'o'n de la gras'a knab'o. Li'a kap'o est'is klin'it'a al la brust'o, kaj li de'nov'e dorm'is.
Ĉapitr'o 5
Mal'long'a, montr'ant'a inter'ali'e kiel sinjor'o Pikviko entrepren'is vetur'ig'o'n, kaj sinjor'o Vinklo rajd'ad'o'n, kaj kiel ili ambaŭ plen'um'is tio'n
Hel'a kaj agrabl'a est'is la ĉiel'o, balzam'a la aer'o, kaj bel'a la aspekt'o de ĉiu objekt'o en la ĉirkaŭ'aĵ'o, dum sinjor'o Pikviko apog'iĝ'is al la balustrad'o'j de Roĉestera Pont'o, kontempl'ant'e la natur'o'n kaj atend'ant'e si'a'n maten'manĝ'o'n. La vid'aĵ'o efektiv'e est'is tia, kia ĉarm'us mens'o'n mult'e mal'pli medit'em'a'n ol tiu, al kiu ĝi prezent'iĝ'is.
Mal'dekstr'e de la spekt'ant'o kuŝ'is la ruin'a mur'o, romp'it'a mult'lok'e, kaj en kelk'a'j lok'o'j super'pend'ant'a per krud'a'j kaj pez'a'j mas'o'j la mal'larĝ'a'n strand'o'n. Grand'a'j fuk'o'nod'aĵ'o'j kroĉ'iĝ'is al la akr'angul'a'j kaj pint'a'j ŝton'o'j, trem'ant'e pro ĉiu vent'o'spir'o, kaj verd'a heder'o kroĉ'iĝ'is morn'e ĉirkaŭ la mal'hel'a'j kaj ruin'a'j krenel'o'j. Mal'antaŭ'e lev'iĝ'is la antikv'a kastel'o, kun sen'tegment'a'j tur'o'j kaj masiv'a'j mur'o'j for'er'iĝ'ant'a'j, sed fier'e rakont'ant'a al ni pri si'a'j propr'a'j potenc'o kaj fort'o, ekzempl'e kiam antaŭ sep'cent jar'o'j ĝi re'son'ig'is la bat'ad'o'n de arm'il'o'j aŭ la bru'o'n de fest'ad'o kaj diboĉ'ad'o. Ambaŭ'flank'e la bord'o'j de la river'o Medvejo, kovr'it'a'j de gren'kamp'o'j kaj paŝt'ej'o'j, kun jen kaj jen vent'muel'il'o aŭ mal'proksim'a preĝ'ej'o, etend'iĝ'is for ĝis lim'o'j de la vid'pov'o, prezent'ant'e riĉ'a'n kaj vari'a'n pejzaĝ'o'n, pli'bel'ig'it'a'n de la ŝanĝ'iĝ'ant'a'j ombr'o'j, kiu'j rapid'e tra'pas'is ĝi'n dum la mal'dens'a'j kaj du'on'form'it'a'j nub'o'j for'glit'is en la lum'o de la maten'a sun'o. La river'o, spegul'ant'a la klar'a'n blu'o'n de la ĉiel'o, ek'bril'is kaj spark'is, dum ĝi flu'is sen'bru'e plu; kaj la rem'il'o'j de fiŝ'kapt'ist'o'j tremp'iĝ'is en la akv'o'n kun klar'a kaj likv'a son'o, dum la pez'a'j sed pitoresk'a'j boat'o'j glis'is mal'rapid'e sur la flu'o.
Sinjor'o Pikviko est'is vek'it'a el la agrabl'a rev'o, en kiu'n li'n konduk'is la afer'o'j antaŭ li, per profund'a suspir'o kaj tuŝ'o sur li'a ŝultr'o. Li turn'is si'n: kaj la morn'a vir'o est'is ĉe li'a flank'o.
“Kontempl'as la vid'aĵ'o'n, ĉu?” demand'is la morn'a vir'o.
“Mi jes”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Kaj gratul'as vi'n pro la fru'a el'lit'iĝ'o, ĉu?”
Sinjor'o Pikviko kap'jes'is.
“Ha! La hom'o'j dev'as el'lit'iĝ'i fru'e, por vid'i la sun'o'n en ties tut'a glor'o, ĉar ĝi'a bel'ec'o mal'oft'e daŭr'as tra la tut'a tag'o. La tag'maten'o kaj la viv'maten'o nur tro bon'e simil'as unu ali'a'n”.
“Vi parol'as la ver'o'n, sinjor'o”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Kiel oft'e oni dir'as”, daŭr'ig'is la morn'ul'o, “‘la maten'o tro bel'as por daŭr'i tiel’. Kiel oft'e oni pov'us dir'i tio'n pri ni'a ĉiu'tag'a ekzist'ad'o. Di'o! Kiom mi rezign'us por re'hav'ig'i la tag'o'j'n de mi'a infan'ec'o, aŭ por pov'i forges'i ili'n etern'e!”
“Vi tra'viv'is mult'e da ĝen'o'j, sinjor'o”, dir'is sinjor'o Pikviko kompat'em'e.
“Mi tio'n ja”, dir'is la morn'ul'o hast'e, “mi tio'n ja. Pli ol tiu'j, kiu'j nun mi'n vid'as kred'us ebl'e”. Li paŭz'is moment'o'n kaj post'e dir'is abrupt'e: “Ĉu iam ven'is al vi en la kap'o'n dum tia ĉi maten'o, ke dron'ad'o est'us feliĉ'o kaj pac'o?”
“Di'o ben'u mi'n, ne!” respond'is sinjor'o Pikviko, iom'et'e si'n for'ig'ant'e de la balustrad'o, kiam ebl'ec'o, ke la morn'ul'o trans'puŝ'us li'n eksperiment'e, ven'is iom fort'e en li'a'n kap'o'n.
“Tio'n pens'is mi, oft'e”, dir'is la morn'ul'o, ne rimark'int'e la mov'iĝ'o'n. “La trankvil'a frisk'a akv'o ŝajn'as al mi murmur'i invit'o'n al ripoz'o kaj trankvil'o. Salt'o, plaŭd'o, mal'long'a barakt'o; vid'iĝ'as ond'et'o moment'e, iom post iom ĝi redukt'iĝ'as al mild'a agit'iĝ'o; la akv'o ferm'iĝ'is super vi'a kap'o, kaj la mond'o ferm'is por ĉiam vi'a'j'n mizer'o'j'n kaj mis'fortun'o'n”.
La en'fal'int'a'j okul'o'j de la morn'ul'o ek'ard'is hel'e dum la parol'o, sed la moment'a ekscit'o rapid'e for'pas'is, kaj li for'turn'iĝ'is trankvil'e, dir'ant'e:
“Jen… sufiĉ'e pri tio. Mi vol'as parol'i al vi pri ali'a tem'o. Vi invit'is mi'n leg'i tiu'n paper'o'n, la antaŭ'hieraŭ'a'n vesper'o'n, kaj aŭskult'is atent'e, dum mi tio'n far'is”.
“Ver'e”, respond'is sinjor'o Pikviko, “kaj mi cert'e pens'is…”
“Mi pet'is neniu'n opini'o'n, kaj neniu'n mi dezir'as. Vi vojaĝ'as cel'e amuz'o'n kaj instru'o'n. Supoz'e, se mi send'us al vi manuskript'o'n kurioz'a'n — vid'u, ne kurioz'a'n ĉar mal'raci'a'n aŭ ne'probabl'a'n, sed kurioz'a'n kiel foli'o el la roman'o de real'a viv'o, ĉu vi komunik'us ĝi'n al la klub'o, kiu'n vi menci'is tiel oft'e?”
“Cert'e”, respond'is sinjor'o Pikviko, “se tio'n vi vol'us, ĝi est'us en'skrib'it'a en ties protokol'o'n”.
“Vi ricev'os ĝi'n”, respond'is la morn'ul'o. “Vi'a'n adres'o'n”.
Kiam sinjor'o Pikviko komunik'is ili'a'n probabl'a'n voj'o'n, la morn'ul'o zorg'e not'is ĝi'n en gras'a kajer'o kaj, mal'akcept'int'e insist'a'n invit'o'n de sinjor'o Pikviko al maten'manĝ'o, li for'las'is tiu'n sinjor'o'n ĉe li'a hotel'o kaj for'marŝ'is mal'rapid'e.
Sinjor'o Pikviko trov'is, ke li'a'j tri kun'ul'o'j el'lit'iĝ'is kaj atend'is li'a'n al'ven'o'n por komenc'i la maten'manĝ'o'n, kiu est'is pret'e sur'tabl'ig'it'a en tent'a aranĝ'o. Ili sid'iĝ'is ĉe'tabl'e, kaj krad'rost'it'a ŝink'o, ov'o'j, te'o, kaf'o kaj divers'aĵ'o'j komenc'is mal'aper'i laŭ rapid'ec'o, kiu atest'is sam'temp'e la bon'eg'ec'o'n de la manĝ'aĵ'o'j kaj la apetit'o'n de la konsum'ant'o'j.
“Nu, pri Manora Bien'o”, dir'is sinjor'o Pikviko. “Kiel ni vojaĝ'u?”
“Ebl'e ni prefer'e diskut'u kun la kelner'o”, dir'is sinjor'o Tupmano, kaj la kelner'o est'is do al'vok'it'a.
“Dingledelo, sinjor'o'j… dek kvin mejl'o'j, sinjor'o'j… trans'land'a voj'o… ĉu poŝt'ist'a ĉar'o, sinjor'o?”
“Poŝt'ist'a ĉar'o hav'as lok'o'n nur por du”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Ver'e, sinjor'o… pardon'pet'as, sinjor'o… Tre agrabl'a kvar'rad'a ĉar'o, sinjor'o… du sid'lok'o'j mal'antaŭ'e… unu antaŭ'e por la sinjor'o vetur'ig'ant'a… ho, pardon'pet'e, sinjor'o… tio en'hav'as nur tri”.
“Kio'n far'i?” dir'is sinjor'o Snodgraso.
“Ebl'e unu el la sinjor'o'j ŝat'us rajd'i, sinjor'o?” propon'is la kelner'o, rigard'ant'e al sinjor'o Vinklo. “Tre bon'a'j rajd'ĉeval'o'j, sinjor'o… iu ajn serv'ant'o de sinjor'o Vardlo ven'ont'a al Roĉestero re'ven'ig'os ili'n, sinjor'o”.
“Bon'eg'a propon'o”, dir'is sinjor'o Pikviko. “Vinklo, ĉu vi vol'as ir'i sur'ĉeval'e?”
Sinjor'o Vinklo efektiv'e vart'is en la plej profund'a angul'o de si'a kor'o konsider'ind'a'j'n hezit'o'j'n pri si'a ĉeval'rajd'a lert'o; sed, ĉar li neniel vol'is, ke oni suspekt'u tio'n, li tuj respond'is kun grand'a kuraĝ'o:
“Cert'e. Tio'n mi ĝu'us pli ol i'o'n ali'a'n”.
Sinjor'o Vinklo est'is al'kur'int'a si'a'n sort'o'n, neni'a rimed'o ebl'is.
“Ili est'u antaŭ la pord'o je la dek-unu'a hor'o”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“En ord'o, sinjor'o”, respond'is la kelner'o.
La kelner'o for'ir'is, la maten'manĝ'o fin'iĝ'is, kaj la vojaĝ'ont'o'j supr'e'n'ir'is al si'a'j respektiv'a'j dorm'o'ĉambr'o'j, por pret'ig'i nov'a'j'n vest'aĵ'o'j'n kun'pren'ot'a'j'n dum la ven'ont'a vojaĝ'o.
Sinjor'o Pikviko est'is komplet'ig'int'a si'a'j'n antaŭ'prepar'o'j'n kaj rigard'is trans la kaf'o'ĉambr'a'j rul'kurten'o'j al la sur'strat'a'j pas'ant'o'j, kiam en'ven'is la kelner'o kaj anonc'is, ke la ĉar'o est'as pret'a — anonc'o konfirm'it'a de la vetur'il'o mem aper'ant'a antaŭ la dir'it'a'j rul'kurten'o'j.
Ĝi est'is iom strang'a et'a verd'a skatol'o kun kvar rad'o'j, kun mal'alt'a lok'o simil'a al vin'botel'uj'o por du person'o'j mal'antaŭ'e, kaj alt'ig'it'a sid'lok'o por unu person'o antaŭ'e, tir'at'a de grand'eg'a brun'a ĉeval'o montr'ant'a konsider'ind'a'n ost'a'n simetri'o'n. Hotel'a grum'o star'is proksim'e, ten'ant'e la brid'o'n de ali'a grand'eg'a ĉeval'o — ver'ŝajn'e proksim'a parenc'o de tiu ĉe la ĉar'o — jam sel'it'a por sinjor'o Vinklo.
“Ben'at'u mi'a anim'o!” dir'is sinjor'o Pikviko, kiam ili star'is sur la pavim'o dum la surtut'o'j est'is en'met'at'a'j. “Ben'at'u mi'a anim'o! Kiu vetur'ig'os? Pri tio mi ne pens'is”.
“Ho, kompren'ebl'e vi”, dir'is sinjor'o Tupmano.
“Kompren'ebl'e”, dir'is sinjor'o Snodgraso.
“Ĉu mi?” ek'kri'is sinjor'o Pikviko.
“Neni'o plej et'e tim'ind'a, sinjor'o”, en'met'is la ĉeval'zorg'ist'o. “Garanti'as ĝi'n kviet'a, sinjor'o; beb'o sur brak'o'j pov'us vetur'ig'i ĝi'n”.
“Ĝi ne salt'as flank'e'n, ĉu?” demand'is sinjor'o Pikviko.
“Ĉu salt'as flank'e'n, sinjor'o?.. Ĝi ne salt'us flank'e'n, se ĝi renkont'us furgon'o'n plen'a'n da simi'o'j kun for'brul'ig'it'a'j vost'o'j”.
Tiu last'a rekomend'o est'is ne'disput'ebl'a. Sinjor'o Tupmano kaj sinjor'o Snodgraso en'ir'is la vin'botel'uj'o'n, sinjor'o Pikviko supr'e'n'ir'is al si'a sid'lok'o, kaj met'is si'a'j'n pied'o'j'n sur tol'kovr'it'a'n bret'o'n sub'e konstru'it'a'n tiu'cel'e.
“Nu, bril'a Vilhelm'o”, dir'is la hotel'a grum'o al si'a help'ant'o, “don'u al la sinjor'o la konduk'il'o'j'n”.
“Bril'a Vilhelm'o” — ver'ŝajn'e nom'it'a tiel pro si'a'j glat'a'j har'o'j kaj ole'ec'a trajt'ar'o — met'is la konduk'il'o'j'n en la mal'dekstr'a'n man'o'n de sinjor'o Pikviko, kaj la grum'o puŝ'is vip'o'n en li'a'n dekstr'a'n.
“Tpr!” ek'kri'is sinjor'o Pikviko, kiam la alt'a kvar'pied'ul'o evident'ig'is firm'a'n em'o'n retro'ir'i tra la kaf'o'ĉambr'a fenestr'o.
“Sto-op!” eĥ'is sinjor'o Vinklo kaj sinjor'o Snodgraso el la vin'botel'uj'o.
“Nur ĝi'a lud'em'o, sinjor'o'j”, dir'is la ĉef'grum'o kuraĝ'ig'e. “Nur ten'u ĝi'n, Vilhelm'o”.
La vic'grum'o mal'help'is la impet'em'o'n de la best'o, kaj la ĉef'grum'o kur'is por help'i sinjor'o'n Vinklo sur'sel'iĝ'i.
“Ali'flank'e, sinjor'o, mi pet'as”.
“For'blov'u mi'n, se la sinjor'o ne intenc'is supr'e'n'ir'i mal'ĝust'a'flank'e”, flustr'is rikan'a postiljon'o al la ne'esprim'ebl'e kontent'a kelner'o.
Sinjor'o Vinklo, tiel instru'it'e, sur'sel'iĝ'is proksim'um'e tiel mal'facil'e, kiel se li grimp'us la flank'o'n de unu'a'rang'a milit'ŝip'o.
“Ĉu bon'e?” demand'is sinjor'o Pikviko kun intern'a antaŭ'sent'o, ke est'is mal'bon'e.
“Bon'e”, respond'is sinjor'o Vinklo mal'laŭt'e.
“For'las'u ili'n”, kri'is la ĉef'zorg'ist'o. “Re'ten'u ĝi'n, sinjor'o”.
Kaj ek'ir'is la ĉar'o kaj la rajd'ĉeval'o: kun sinjor'o Pikviko sur la gvid'benk'o de unu kaj sinjor'o Vinklo sur la dors'o de l’ ali'a, ĝoj'ig'ant'e kaj kontent'ig'ant'e la tut'a'n hotel'kort'o'n.
“Pro kio ĝi ir'as flank'e'n?” dir'is sinjor'o Snodgraso en la vin'botel'uj'o al sinjor'o Vinklo sur la sel'o.
“Mi tut'e ne sci'as”, respond'is sinjor'o Vinklo.
Li'a ĉeval'o driv'is laŭ la strat'o plej mister'manier'e: flank'antaŭ'e, dum la kap'o front'is unu voj'flank'o'n kaj la vost'o — la ali'a'n.
Al sinjor'o Pikviko mank'is okaz'o observ'i ĉu tiu'n aŭ ali'a'n detal'o'n, ĉar ĉiu'j li'a'j kapabl'o'j koncentr'iĝ'is al reg'ad'o de la best'o jung'it'a al la ĉar'o, kiu evident'ig'is divers'a'j'n karakteriz'o'j'n, tre interes'a'j'n por preter'pas'ant'o'j, sed tut'e ne egal'e amuz'a'j'n por iu ajn sid'ant'a mal'antaŭ ĝi. Krom konstant'a supr'e'n'ĵet'o de la kap'o laŭ manier'o tre mal'agrabl'a kaj mal'komfort'a, kaj tren'ad'o de la konduk'il'o'j ĝis grad'o, kiu eg'e mal'facil'ig'is al sinjor'o Pikviko la ten'ad'o'n, ĝi hav'is unik'a'n tendenc'o'n de temp'o al temp'o subit'e ek'kur'i al la kontraŭ'a flank'o de la voj'o, post'e abrupt'e halt'i, kaj post'e kur'ad'i antaŭ'e'n dum kelk'a'j minut'o'j, je rapid'ec'o kiu'n tut'e ne'ebl'is reg'i.
“Kio'n do ĝi cel'as, tio'n far'ant'e?” dir'is sinjor'o Snodgraso, kiam la ĉeval'o la du'dek'a'n foj'o'n plen'um'is tiu'n manovr'o'n.
“Mi ne sci'as”, respond'is sinjor'o Tupmano. “Tio ver'e aspekt'as kiel flank'e'n'salt'ad'o, ĉu ne?”
Sinjor'o Snodgraso est'is respond'ont'a, sed li'n inter'romp'is kri'o de sinjor'o Pikviko.
“Tpr!” dir'is tiu sinjor'o. “Mi fal'ig'is mi'a'n vip'o'n”.
“Vinklo”, dir'is sinjor'o Snodgraso, kiam la rajd'ant'o al'trot'is sur la alt'a ĉeval'o kun si'a ĉapel'o sur la orel'o'j kaj komplet'e sku'iĝ'ant'a, kvazaŭ li sku'iĝ'us dis'er'iĝ'e pro la per'fort'a ekzerc'ad'o. “Est'u bon'ul'o kaj lev'u la vip'o'n”.
Sinjor'o Vinklo tir'is la brid'o'n de la alt'a ĉeval'o ĝis li'a vizaĝ'o nigr'iĝ'is, kaj fin'fin'e halt'ig'int'e ĝi'n li sur'ter'iĝ'is, re'don'is la vip'o'n al sinjor'o Pikviko kaj, kapt'int'e la gvid'rimen'o'n, pret'iĝ'is re'sur'sel'iĝ'i.
Ĉu la alt'a ĉeval'o nur pro la natur'a lud'em'o de ĝi'a karakter'o dezir'is iom da sen'kulp'a lud'ad'o kun sinjor'o Vinklo, aŭ ĉu ven'is al ĝi en la kap'o'n, ke la vojaĝ'o'n ĝi pov'us plen'um'i tiom kontent'ig'e al si sen rajd'ant'o kiom kun rajd'ant'o — est'as punkt'o'j, pri kiu'j ni kompren'ebl'e ne pov'as nepr'e kaj definitiv'e decid'iĝ'i. Kia ajn est'is la kial'o, est'as cert'e, ke apenaŭ sinjor'o Vinklo tuŝ'is la brid'o'n jen ĝi trans'kap'ig'is ĝi'n kaj retro'kur'is tra ties plen'a long'o.
“Povr'ul'o”, dir'is sinjor'o Vinklo trankvil'ig'e, “povr'ul'o… bon'a ĉevalĉjo”.
Sed la “povr'ul'o” rifuz'is flat'ad'o'n: ju pli sinjor'o Vinklo prov'is proksim'iĝ'i al ĝi, des pli ĝi for'iĝ'is flank'e'n; kaj malgraŭ ĉia'spec'a kaĵol'ad'o sinjor'o Vinklo kaj la ĉeval'o ĉirkaŭ'ir'is unu ali'a'n dum dek minut'o'j, fin'e de kiu'j ĉiu el ili tiel sam'e distanc'is unu de l’ ali'a kiel en la komenc'o — afer'o ne'kontent'ig'a en ĉiu'j cirkonstanc'o'j, sed precip'e sur sol'ec'a voj'o, kie neni'u help'o est'as hav'ebl'a.
“Kio'n mi far'u?” kri'is sinjor'o Vinklo, kiam la evit'ad'o daŭr'is dum konsider'ind'a temp'o. “Kio'n mi far'u? Mi ne pov'as sur'sel'iĝ'i”.
“Prefer'e konduk'u ĝi'n ĝis ni al'ven'os voj'barier'o'n”, respond'is sinjor'o Pikviko el la ĉar'o.
“Sed ĝi rifuz'as ven'i!” kri'eg'is sinjor'o Vinklo. “Bon'vol'u ven'i kaj ten'i ĝi'n”.
Sinjor'o Pikviko est'is person'ig'o mem de bon'kor'a afabl'ec'o: li ĵet'is la konduk'il'o'j'n sur la dors'o'n de l’ ĉeval'o, kaj sub'e'n'iĝ'int'e de si'a sid'lok'o, zorg'e apud'ig'is la ĉar'o'n al la heĝ'o, por la okaz'o, ke io ven'os sur la voj'o, kaj for'paŝ'is help'e al si'a ĝen'at'a kun'ul'o, las'ant'e sinjor'o'n Tupmano kaj sinjor'o'n Snodgraso en la vetur'il'o.
Tuj kiam la ĉeval'o vid'is sinjor'o'n Pikviko al'ven'ant'a al ĝi kun la ĉar'a vip'o en la man'o, ĝi ŝanĝ'is la rond'ir'a'n mov'iĝ'o'n, kiu'n ĝi antaŭ'e util'ig'is, al retro'ir'a progres'o tiom impet'e, ke ĝi ek'tren'is sinjor'o'n Vinklo, kiu daŭr'e trov'iĝ'is je la ekstrem'o de la brid'o, laŭ grad'o de rapid'ec'o iom pli ol hast'a marŝ'o al la direkt'o, tra kiu ili ĵus tra'pas'is. Sinjor'o Pikviko kur'is por help'i, sed ju pli rapid'e sinjor'o Pikviko kur'is antaŭ'e'n, des pli rapid'e la ĉeval'o kur'is mal'antaŭ'e'n. Okaz'is grand'a skrap'ad'o de pied'o'j kaj agit'ad'o de polv'o; kaj fin'fin'e sinjor'o Vinklo, kies brak'o'j est'is preskaŭ el'artik'ig'it'a'j, komplet'e rezign'is la ten'ad'o'n. La ĉeval'o paŭz'is, gap'is, sku'is la kap'o'n, turn'is si'n kaj kviet'e trot'is hejm'e'n al Roĉestero, las'ant'e sinjor'o'n Vinklo kaj sinjor'o'n Pikviko al reciprok'a konstern'a sin'rigard'ad'o. Krak'a bru'o iom for'e al'tir'is ili'a'n atent'o'n. Ili supr'e'n'rigard'is.
“Ben'at'u mi'a anim'o!” kri'is la turment'at'a sinjor'o Pikviko. “Jen for'kur'as la ali'a ĉeval'o!”
Est'is ja tro ver'e. La best'o'n tim'ig'is la bru'o, kaj la konduk'il'o'j est'is sur ĝi'a dors'o. La rezult'o est'as diven'ebl'a. Ĝi for'kur'is kun la kvar'rad'a ĉar'o mal'antaŭ'e kaj kun sinjor'o Tupmano kaj sinjor'o Snodgraso en la kvar'rad'a ĉar'o. La distanc'o est'is mal'long'a. Sinjor'o Tupmano ĵet'is si'n en la heĝ'o'n, sinjor'o Snodgraso imit'is li'a'n ekzempl'o'n, la ĉeval'o frakas'is la kvar'rad'a'n ĉar'o'n kontraŭ lign'a pont'o, dis'ig'is la rad'o'j'n dis'de la ĉar'o kaj la vin'botel'uj'o'n dis'de la bret'o: kaj fin'e ek'star'is tut'e sen'mov'e rigard'ant'e la ruin'o'n, kiu'n ĝi kaŭz'is.
La unu'a zorg'o de la du ne'el'ĵet'it'a'j amik'o'j est'is el'ig'i si'a'j'n mis'fortun'a'j'n kun'ul'o'j'n el ties kratag'a bed'o — proced'o, kiu hav'ig'is al ili la ne'dir'ebl'a'n kontent'o'n mal'kovr'i, ke ili ricev'is neniu'n vund'o'n krom plur'a'j ŝir'aĵ'o'j en la vest'o'j kaj divers'a'j grat'o'j pro la dorn'o'j. La post'a far'end'aĵ'o est'is mal'jung'o de la ĉeval'o. Kiam tiu komplik'a proced'o est'is real'ig'it'a, la grup'o marŝ'is mal'rapid'e antaŭ'e'n, konduk'ant'e inter si la ĉeval'o'n kaj las'int'e la ĉar'o'n al ties sort'o.
Unu'hor'a marŝ'ad'o ven'ig'is la vojaĝ'ant'o'j'n al et'a apud'voj'a trink'ej'o kun du ulm'o'j, trog'o por ĉeval'o'j, kaj voj'sign'o antaŭ'e; unu-du de'form'it'a'j fojn'o'stak'o'j mal'antaŭ'e, legom'ĝarden'o flank'e, kaj kaduk'a'j bud'o'j kaj ŝim'a'j barak'o'j konfuz'it'e dis'met'it'a'j ĉirkaŭ'e. Ruĝ'har'a vir'o labor'is en la ĝarden'o; kaj al li sinjor'o Pikviko vigl'e vok'is:
“Salut'o'n, hom'o!”
La ruĝ'har'ul'o rekt'ig'is si'a'n korp'o'n, ombr'um'is per'man'e la okul'o'j'n kaj rigard'is long'e kaj sen'pasi'e sinjor'o'n Pikviko kaj ties kun'ul'o'j'n.
“Salut'o'n, hom'o!” ripet'is sinjor'o Pikviko.
“Salut'o'n!” est'is la respond'o de la ruĝ'har'ul'o.
“Kiom'a distanc'o ĝis Dingledelo?”
“Pli ol sep'mejl'a”.
“Ĉu tem'as pri voj'o bon'a?”
“Ne, tia ĝi ne est'as”.
El'ig'int'e tiu'n kurt'a'n respond'o'n, kaj ver'ŝajn'e kontent'ig'int'e si'n per ankoraŭ unu vid'esplor'o, la ruĝ'har'ul'o daŭr'ig'is si'a'n labor'o'n.
“Ni dezir'as en'stal'ig'i ĉi tie jen'a'n ĉeval'o'n”, dir'is sinjor'o Pikviko. “Supoz'ebl'e tio ebl'as, ĉu ne?”
“Dezir'as en'stal'ig'i jen'a'n ĉeval'o'n, ĉu?” ripet'is la ruĝ'har'ul'o, apog'ant'e si'n per si'a fos'il'o.
“Kompren'ebl'e”, respond'is sinjor'o Pikviko, kiu jam antaŭ'e'n'ir'is kun'e kun la ĉeval'o ĝis la ĝarden'a bar'il'o.
“S’jorino!” kri'eg'is la ruĝ'har'ul'o, el'ir'ant'e el la ĝarden'o kaj intens'e rigard'ant'e la ĉeval'o'n. “S’jorino!”
Alt'a ost'ec'a vir'in'o — sen'kurb'a tra la tut'a korp'o — en krud'a blu'a pelerin'o kun tali'o unu-du col'o'j'n sub la aksel'o'j re'ag'is al la al'vok'o.
“Ĉu ni pov'as en'stal'ig'i la ĉeval'o'n ĉi tie, bon'ul'in'o?” dir'is sinjor'o Tupmano antaŭ'e'n'ir'ant'e kaj parol'ant'e laŭ'ebl'e persvad'e.
La vir'in'o tre firm'e rigard'is la tut'a'n grup'o'n, kaj la ruĝ'har'ul'o flustr'is i'o'n al ŝi'a orel'o.
“Ne”, respond'is la vir'in'o post iom da pri'pens'ad'o. “Tio tim'ig'as mi'n”.
“Tim'ig'as!” ek'kri'is sinjor'o Pikviko. “Kio'n la vir'in'o tim'as?”
“Tio kaŭz'is al ni problem'o'j'n la pas'int'a'n foj'o'n”, dir'is la vir'in'o turn'ant'e si'n en la dom'o'n. “Neni'o'n mi vol'as dir'i al ili”.
“Plej ekster'ordinar'a afer'o en mi'a viv'o”, dir'is la mir'ig'it'a sinjor'o Pikviko.
“Mi… mi… ver'e opini'as”, flustr'is sinjor'o Vinklo, dum li'a'j amik'o'j ar'iĝ'is ĉirkaŭ li, “ke ili pens'as, ke ni akir'is ĉi tiu'n ĉeval'o'n iel mal'honest'e”.
“Kio?” ek'kri'is sinjor'o Pikviko en ŝtorm'a indign'iĝ'o.
Sinjor'o Vinklo modest'e ripet'is si'a'n opini'o'n.
“Hej, ul'o!” dir'is la koler'a sinjor'o Pikviko. “Ĉu vi opini'as, ke ni ŝtel'is ĉi tiu'n ĉeval'o'n?”
“Mi cert'as pri tio”, respond'is la ruĝ'har'ul'o kun rikan'o, kiu agit'is li'a'n vizaĝ'o'n de unu aŭskult'il'o ĝis la ali'a. Dir'int'e tio'n li turn'is si'n en la dom'o'n kaj bat'ferm'is la pord'o'n post si.
“Tio ĉi simil'as sonĝ'o'n”, el'sput'is sinjor'o Pikviko, “hid'a'n sonĝ'o'n. Imag'u, ke oni promen'ad'as la tut'a'n tag'o'n kun aĉ'a ĉeval'o, de kiu li ne pov'as liber'iĝ'i!”
La deprim'it'a'j pikvikanoj for'turn'is si'n mis'humor'e, dum la alt'a kvar'pied'ul'o, kiu'n ili ĉiu'j sen'lim'e abomen'is, sekv'is mal'rapid'e ili'a'j'n paŝ'o'j'n.
Est'is mal'fru'e en la post'tag'mez'o, kiam la kvar amik'o'j kaj ili'a kvar'pied'a kun'ul'o en'ir'is la voj'et'o'n konduk'ant'a'n al Manora Bien'o: kaj eĉ kiam ili tiel proksim'is al si'a cel'o, la plezur'o kiu'n ili spert'us en ali'a'j cirkonstanc'o'j est'is grav'e damp'it'a, kiam ili pri'pens'is la absurd'o'n de si'a aspekt'o kaj la rid'ind'ec'o'n de si'a situaci'o. Ĉif'it'a'j vest'aĵ'o'j, grat'it'a'j vizaĝ'o'j, polv'o'kovr'it'a'j ŝu'o'j, el'ĉerp'it'a'j mien'o'j, kaj, antaŭ ĉio, la ĉeval'o. Ho, kiom sinjor'o Pikviko mal'ben'is tiu'n ĉeval'o'n: li de temp'o al temp'o rigard'is la nobl'a'n best'o'n kun mien'o esprim'ant'a mal'am'o'n kaj venĝ'em'o'n. Pli ol unu'foj'e li kalkul'is la probabl'a'n kvant'o'n da el'spez'o ŝuld'ot'a se li tranĉ'us al ĝi la gorĝ'o'n; kaj nun la tent'o detru'i ĝi'n, aŭ las'i ĝi'n sen'mastr'e en la mond'o'n, inund'is li'a'n mens'o'n dek'obl'e fort'e. Li'n vek'is el medit'ad'o pri tiu'j terur'a'j fantazi'o'j la subit'a aper'o de du figur'o'j ĉe voj'turn'iĝ'o. Tiu'j est'is sinjor'o Vardlo kaj li'a fidel'a serv'ant'o — la gras'a knab'o.
“Nu, kie vi est'is efektiv'e?” dir'is la gast'am'a mal'jun'a sinjor'o. “Mi atend'is vi'n la tut'a'n tag'o'n. Nu, vi ja aspekt'as lac'a'j. Kio! Ĉu grat'o'j! Ne dolor'as, esper'ebl'e, ĉu?.. Nu, mi ver'e ĝoj'as aŭd'i tio'n. Tre. Do vi renvers'iĝ'is, ĉu? Ne ĉagren'iĝ'u. Oft'a akcident'o ĉi-region'e. Joĉjo… De'nov'e li dorm'as!.. Joĉjo, akcept'u tiu'n ĉeval'o'n de la sinjor'o kaj konduk'u ĝi'n en la stal'ar'o'n”.
La gras'a knab'o pez'e paŝ'is mal'antaŭ ili kun la best'o, kaj la mal'jun'a sinjor'o, kondolenc'ant'e per hejm'ec'a'j fraz'o'j la gast'o'j'n pri tiom el la tag'a'j aventur'o'j, kiom ili trov'is konven'e komunik'i, gvid'is ili'n en la kuir'ej'o'n.
“Ĉi tie ni ord'ig'os vi'n”, dir'is la mal'jun'a sinjor'o, “kaj post'e mi prezent'os vi'n al la hom'o'j en la salon'o. Emma, al'port'u la ĉeriz'a'n brand'o'n; jam, Janj'o, kudr'il'o'n kaj faden'o'n ĉi tie'n; viŝ'tuk'o'j'n kaj akv'o'n, Maria. Ek, knab'in'o'j, vigl'iĝ'u”.
Tri aŭ kvar bel'form'ul'in'o'j rapid'e dis'kur'is serĉ'ant'e la divers'a'j'n afer'o'j'n mend'it'a'j'n, dum par'o da grand'kap'a'j rond'vizaĝ'a'j vir'o'j star'iĝ'is de sur si'a'j seĝ'o'j apud'fajr'uj'a'j (ĉar kvankam tem'is pri maj'a vesper'o, ili'a lig'at'ec'o al la fajr'uj'o ŝajn'is tiom kor'a, kiom se est'us Krist'nask'o), kaj plonĝ'is en iu'j'n obskur'a'j'n alkov'o'j'n, el kiu'j ili sen'prokrast'e el'pren'is botel'o'n da cir'o kaj ebl'e ses'o'n da bros'o'j.
“Vigl'iĝ'u!” dir'is la mal'jun'a sinjor'o de'nov'e, sed la admon'o est'is tut'e ne neces'a, ĉar unu el la knab'in'o'j verŝ'is la ĉeriz'a'n brand'o'n, kaj ali'a en'port'is la viŝ'tuk'o'j'n, kaj unu el la vir'o'j, kapt'int'e krur'o'n de sinjor'o Pikviko je preskaŭ'a minac'o renvers'i li'n, frot'ad'is li'a'n bot'o'n ĝis li'a'j kal'o'j ruĝ'ard'is, dum la ali'a pur'ig'is sinjor'o'n Vinklo per pez'a vest'bros'o, permes'ant'e al si el'ig'i dum la plen'um'ad'o tiu'n sibl'a'n son'o'n, kiu'n grum'o'j kutim'e el'ig'as strigl'ant'e ĉeval'o'n.
Sinjor'o Snodgraso, fin'int'e si'a'n ord'iĝ'o'n, ĉirkaŭ'rigard'is en la ĉambr'o, dum li star'is dors'e al la fajr'o kaj sorb'et'is si'a'n ĉeriz'a'n brand'o'n kun kor'a kontent'iĝ'o. Li pri'skrib'is ĝi'n kiel ĉambr'eg'o'n kun ruĝ'brik'a plank'o kaj vast'a kamen'o; la plafon'o'n ornam'is ŝink'o'j, lard'o'j kaj ŝnur'o'j cep'a'j. La mur'o'j'n dekor'is plur'a'j ĉas'ist'a'j vip'o'j, du-tri brid'o'j, sel'o kaj mal'nov'a rust'int'a blunderbuz'o kun etiked'o sub ĝi, indik'ant'a ke ĝi est'as “ŝarg'it'a”, kia ĝi est'is laŭ la sam'a aŭtoritat'o dum almenaŭ du'on'jar'cent'o. Mal'nov'a ok'tag'a horloĝ'o, solen'aspekt'a kaj mal'frivol'a, tiktak'is serioz'ec'e en angul'o; kaj arĝent'a poŝ'horloĝ'o, egal'e antikv'a, pend'is de unu el la mult'a'j hok'o'j kiu'j ornam'is la servic'o'ŝrank'o'n.
“Ĉu pret'e?” dir'is la mal'jun'a sinjor'o enket'e, kiam la gast'o'j est'is lav'it'a'j, flik'it'a'j, bros'it'a'j kaj brand'it'a'j.
“Tut'e”, respond'is sinjor'o Pikviko.
“Ven'u do!”
La grup'o, tra'ir'int'e plur'a'j'n mal'hel'a'j'n koridor'o'j'n kaj kun'ven'int'e kun sinjor'o Tupmano, kiu post'rest'is por ŝtel'i kis'o'n de Emma, pro kio li est'is prav'e premi'it'a per divers'a'j puŝ'o'j kaj grat'o'j, al'ven'is la salon'a'n pord'o'n.
“Bon'ven'o'n”, dir'is ili'a afabl'a gast'ig'ant'o, ĵet'mal'ferm'ant'e ĝi'n kaj antaŭ'e'n'paŝ'ant'e por anonc'i ili'n. “Bon'ven'o'n, sinjor'o'j, al Manora Bien'o”.
Ĉapitr'o 6
Mal'nov'mod'a kart'lud'a fest'o. La vers'o'j de la pastr'o. La rakont'o pri la re'ven'o de pun'labor'ul'o
Plur'a'j gast'o'j jam kun'ven'int'a'j en la mal'nov'a salon'o star'iĝ'is por salut'i sinjor'o'n Pikviko kaj ties amik'o'j'n, kiam ili en'ven'is; kaj dum plen'um'ad'o de la en'konduk'a ceremoni'o sinjor'o Pikviko dispon'is temp'o'n observ'i la aspekt'o'j'n kaj medit'i pri la karakter'o'j kaj okup'iĝ'o'j de la person'o'j ĉirkaŭ'ant'a'j li'n — kutim'o, kiu'n li sam'kiel mult'a'j ali'a'j grandioz'ul'o'j ŝat'is dorlot'i.
Sinjor'in'o tre mal'jun'a en alt'a ĉap'o kaj fad'int'a silk'a rob'o — neni'u mal'pli grav'a ol la patr'in'o de sinjor'o Vardlo — okup'is la honor'a'n lok'o'n dekstr'angul'e de la kamen'o; kaj divers'a'j atest'il'o'j pri tio, ke ŝi est'is konven'e eduk'it'a dum la jun'aĝ'o, kaj ke ŝi ne devi'is de tio dum la mal'jun'aĝ'o, ornam'is la mur'o'j'n en form'o de brod'aĵ'o'j antikv'ad'at'a'j, faden'drap'a'j pejzaĝ'o'j sam'aĝ'a'j, kaj karmezin'a'j ten'il'o'j por te'uj'o'j el period'o pli modern'a. La onkl'in'o, la du jun'a'j fraŭl'in'o'j, kaj sinjor'o Vardlo, kiu'j konkurenc'is unu kontraŭ ali'a en zelot'a kaj sen'intermit'a serv'ad'o al la mal'jun'ul'in'o, dens'e ĉirkaŭ'is ŝi'a'n fotel'o'n, unu ten'ant'a ŝi'a'n orel'trumpet'o'n, ali'a oranĝ'o'n, kaj tri'a flar'botel'o'n, dum kvar'a vigl'e okup'iĝ'is frap'ant'e kaj pugn'o'bat'ant'e la kusen'o'j'n aranĝ'it'a'j'n por ŝi'a apog'o. Ĉe la kontraŭ'a flank'o sid'is kalv'a mal'jun'ul'o, kun vizaĝ'o bon'humor'a kaj bon'far'em'a — la pastr'o de Dingledelo; kaj apud li sid'is li'a edz'in'o, iom dik'a flor'ant'a mal'jun'a dam'o, kiu aspekt'is tre lert'a, ne nur pri la art'o kaj mister'o prepar'i hejm'a'j'n trink'aĵ'o'j'n kontent'ig'e al ali'a'j person'o'j, sed ankaŭ pri okaz'a gust'um'ad'o de ili eg'e kontent'ig'e al ŝi mem. Et'a prudent'a pom'vizaĝ'ul'o inter'parol'is kun gras'a mal'jun'a sinjor'o en unu angul'o, kaj du-tri pli'a'j mal'jun'a'j sinjor'o'j kaj du-tri pli'a'j mal'jun'a'j dam'o'j sid'is rekt'a'dors'e kaj sen'mov'e sur si'a'j seĝ'o'j, tre firm'e rigard'ant'e al sinjor'o Pikviko kaj ties kun'vojaĝ'ant'o'j.
“Sinjor'o Pikviko, pa'nj'o”, dir'is sinjor'o Vardlo per si'a plej fort'a voĉ'o.
“Ha”, dir'is la mal'jun'a dam'o, sku'ant'e si'a'n kap'o'n. “Mi ne aŭd'as vi'n”.
“Sinjor'o Pikviko, avi'nj'o!” kriĉ'is ambaŭ jun'ul'in'o'j kun'e.
“Ha!” ek'kri'is la mal'jun'a dam'o. “Nu, ne mult'e grav'as. Li ne ĝen'as si'n pri tia mal'jun'ul'in'o kia mi, supoz'ebl'e”.
“Mi cert'ig'as al vi, sinjor'in'o”, dir'is sinjor'o Pikviko kapt'ant'e man'o'n de la mal'jun'ul'in'o kaj parol'ant'e tiel laŭt'e, ke la energi'o kaŭz'is karmezin'iĝ'o'n de li'a bon'kor'a vizaĝ'o, “mi cert'ig'as al vi, sinjor'in'o, ke neni'o pli ĝoj'ig'as mi'n ol vid'i dam'o'n vi'a'aĝ'a'n ĉef'o de famili'o tiel brav'a kaj tiom jun'e kaj bon'fart'e aspekt'ant'a”.
“Ha!” dir'is la mal'jun'ul'in'o post mal'long'a paŭz'o, “est'as tre bel'e, mi supoz'as, sed mi ne aŭd'as li'n”.
“Avi'nj'o est'as iom konstern'it'a nun'temp'e”, dir'is fraŭl'in'o Izabel'a Vardlo per mal'laŭt'a voĉ'o, “sed baldaŭ ŝi inter'parol'os kun vi”.
Sinjor'o Pikviko kap'sign'is si'a'n pret'ec'o'n respekt'i la mal'fort'ec'o'j'n de la mal'jun'aĝ'o kaj komenc'is ĝeneral'a'n konversaci'o'n kun la ceter'a'j rond'an'o'j.
“Bel'a situ'o ĉi tie”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Bel'a!” eĥ'is sinjor'o'j Snodgraso, Tupmano kaj Vinklo.
“Nu, mi opini'as, ke jes”, dir'is sinjor'o Vardlo.
“Ne trov'iĝ'as pli bon'a ter'pec'o en la tut'o de Kent'o, sinjor'o”, dir'is la prudent'ul'o kun pom'vizaĝ'o, “nepr'e ne, sinjor'o… mi cert'as, ke ne, sinjor'o”.
Post'e la prudent'ul'o ĉirkaŭ'rigard'is triumf'e, kvazaŭ iu kontraŭ'dir'us al li, sed tiu'n li fin'fin'e venk'us.
“Ne trov'iĝ'as pli bon'a ter'pec'o en la tut'o de Kent'o”, dir'is de'nov'e la prudent'ul'o post paŭz'o.
“Krom la Paŝt'ej'o'j de Mulinzo”, koment'is la gras'ul'o solen'e.
“La Paŝt'ej'o'j de Mulinzo!” el'sput'is la ali'a en profund'a mal'estim'o.
“Ja la Paŝt'ej'o'j de Mulinzo”, ripet'is la dik'ul'o.
“Eg'e bon'a grund'o, tie”, inter'ven'is ali'a dik'ul'o.
“Kaj bon'a ĝi est'as, cert'e”, dir'is tri'a dik'ul'o.
“Ĉiu sci'as tio'n”, dir'is la korpulent'a gast'ig'ant'o.
La prudent'ul'o ĉirkaŭ'rigard'is dub'em'e, sed trov'int'e si'n minoritat'a, mien'is kompat'em'e kaj dir'is neni'o'n pli.
“Pri kio ili parol'as?” demand'is la mal'jun'ul'in'o per tre aŭd'ebl'a voĉ'o al unu el si'a'j nep'in'o'j, ĉar, kiel mult'a'j surd'a'j hom'o'j, ŝi ŝajn'is neniam konsider'i la ebl'ec'o'n, ke ali'a'j person'o'j aŭd'as tio'n, kio'n ŝi mem dir'as.
“Pri la ter'o, avi'nj'o”.
“Kio'n pri la ter'o?.. Neni'o mis'as, ĉu?”
“Ne, ne. Sinjor'o Milero dir'is, ke ni'a grund'o est'as pli bon'a ol tiu en la Paŝt'ej'o'j de Mulinzo”.
“Kio'n li sci'as pri la afer'o?” demand'is la mal'jun'ul'in'o indign'e. “Milero est'as mal'modest'a pajac'o, kaj vi rajt'as sci'ig'i li'n, ke tio'n mi dir'is”.
Tio'n dir'int'e la mal'jun'ul'in'o, tut'e ne sci'ant'e ke ŝi parol'is pli laŭt'e ol flustr'e, rekt'ig'is si'n kaj rigard'is tra'pik'em'e la kulp'a'n prudent'ul'o'n.
“Nu, nu”, dir'is la vigl'a gast'ig'ant'o, natur'e em'a ŝanĝ'i la tem'o'n. “Kiel plaĉ'us al vi robr'o, sinjor'o Pikviko?”
“Tio plaĉ'us pli ol io ajn”, respond'is tiu sinjor'o, “sed ne aranĝ'u tio'n, mi pet'as, nur pro mi”.
“Ho, mi cert'ig'as vi'n, ke pa'nj'o tre ŝat'as robr'o'j'n”, dir'is sinjor'o Vardlo. “Ĉu ne tiel, pa'nj'o?”
La mal'jun'ul'in'o, kiu mult'e mal'pli surd'is pri tiu tem'o ol pri la ali'a'j, respond'is jes'e.
“Joĉjo, Joĉjo!” dir'is la mal'jun'a sinjor'o. “Joĉjo… damnatu… ho, jen li. El'met'u la kart'lud'a'j'n tabl'et'o'j'n”.
La letargi'a jun'ul'o sukces'is sen plu'a vek'ad'o el'met'i du kart'lud'a'j'n tabl'et'o'j'n, unu por “Pap'o Johanino”, kaj la ali'a'n por vist'o. La vist'lud'ont'o'j est'is sinjor'o Pikviko kaj la mal'jun'ul'in'o, sinjor'o Milero kaj la gras'a sinjor'o. La rond'lud'o ampleks'is la ceter'a'j'n fest'ant'o'j'n.
La robr'o est'is plen'um'it'a kun la tut'a serioz'ec'o kaj kondut'a trankvil'ec'o konven'a'j al la okup'iĝ'o nom'at'a “vist'o” — solen'a okaz'aĵ'o, al kiu, laŭ ni'a opini'o, est'as aplik'it'a tre mal'respekt'e kaj bagatel'ig'e la termin'o “lud'o”. La rond'lud'o, ali'tabl'e, est'is tiel bru'e gaj'a, ke ĝi grav'e inter'romp'is la medit'o'j'n de sinjor'o Milero, kiu, ne tiom absorb'it'a kiom li dev'is est'i, sukces'is kulp'i divers'a'j'n krim'eg'o'j'n kaj mis'far'o'j'n, kiu'j ekstrem'e koler'ig'is la gras'a'n sinjor'o'n, kaj proporci'e bon'humor'ig'is la mal'jun'ul'in'o'n.
“Jen!” dir'is la krim'ul'o Milero triumf'e, kiam li en'man'ig'is unu'op'a'n pren'o'n fin'e de la parti'o. “Tio ne pov'is est'i pli traf'e lud'it'a, mi flat'as mi'n. Ne'ebl'e akir'i ali'a'n pren'o'n!”
“Milero dev'is atut'i la karo'o'n, ĉu ne ver'e, sinjor'o?” dir'is la mal'jun'ul'in'o.
Sinjor'o Pikviko kap'jes'is.
“Ĉu mi dev'is do?” dir'is la povr'ul'o, dub'e apelaci'ant'e si'a'n partner'o'n.
“Vi ja dev'is, sinjor'o”, dir'is la gras'a sinjor'o per trem'ig'a voĉ'o.
“Tre bedaŭr'as”, dir'is la sen'kuraĝ'ig'it'a Milero.
“Tio ne mult'e util'as”, graŭl'is la dik'a sinjor'o.
“Du figur'o'j far'as ok por mi”, dir'is sinjor'o Pikviko.
Ali'a parti'o.
“Ĉu vi pov'as unu?” demand'is la mal'jun'ul'in'o.
“Mi pov'as”, respond'is sinjor'o Pikviko. “Du'obl'o, unu'op'o kaj la robr'o”.
“Neniam oni tiom bon'ŝanc'is”, dir'is sinjor'o Milero.
“Neniam ven'is tia'j kart'o'j”, dir'is la gras'a sinjor'o.
Solen'a silent'o: sinjor'o Pikviko bon'humor'a, la mal'jun'ul'in'o serioz'a, la gras'a sinjor'o ĉikan'em'a, kaj sinjor'o Milero tim'em'a.
“Ali'a du'obl'o”, dir'is la mal'jun'ul'in'o, triumf'e not'ant'e la cirkonstanc'o'n per met'o de ses'penc'o kaj kaduk'a du'on'penc'o sub la kandel'ing'o'n.
“Du'obl'o, sinjor'o”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Tut'e sci'as pri tiu fakt'o, sinjor'o”, akr'e respond'is la gras'a sinjor'o.
Ali'a'n parti'o'n kun simil'a rezult'o sekv'is mis'sekv'o far la mal'feliĉ'a Milero, je kio la gras'a sinjor'o eksplod'is en stat'o de fort'a person'a ekscit'iĝ'o, kiu daŭr'is ĝis la fin'o de la lud'o, kiam li re'tir'iĝ'is en angul'o'n, kaj rest'is komplet'e mut'a dum unu hor'o kaj du'dek sep minut'o'j; post tiu temp'o li for'las'is si'a'n re'tir'iĝ'o'n kaj propon'is al sinjor'o Pikviko pinĉ'o'n da flar'tabak'o kun mien'o de hom'o decid'int'a krist'an'e pardon'i la ricev'it'a'j'n vund'o'j'n. La aŭd'kapabl'o de la mal'jun'ul'in'o rimark'ind'e pli'bon'iĝ'is, kaj la mal'feliĉ'a Milero sent'is si'n tiel ekster'element'a kiel delfen'o en sentinel'a posten'bud'o.
Dum'e la rond'lud'o progres'is tre gaj'e. Izabel'a Vardlo kaj sinjor'o Trundlo “partner'iĝ'is”, kaj Emili'a Vardlo kaj sinjor'o Snodgraso far'is sam'e; kaj eĉ sinjor'o Tupmano kaj la fraŭl'a onkl'in'o star'ig'is komun'akci'a'n kompani'o'n pri lud'mark'o'j kaj flat'ad'o. Mal'jun'a sinjor'o Vardlo est'is ĉe zenit'o de si'a gaj'ec'o; kaj li est'is tiel amuz'a direkt'ant'e la tabl'o'n, kaj la mal'jun'a'j dam'o'j est'is tiel energi'a'j pretend'ant'e si'a'j'n gajn'o'j'n, kaj la tut'a tabl'an'ar'o daŭr'e bru'is pro gaj'o kaj rid'ad'o. Ĉe'est'is unu mal'jun'a dam'o, kiu ĉiam dev'is pag'i kvin-ses kart'o'j'n, je kio ĉiu'j ek'rid'is regul'e en ĉiu parti'o; kaj kiam la mal'jun'a dam'o mien'is koler'e pro la neces'o pag'i, oni rid'is eĉ pli laŭt'e; je kio la vizaĝ'o de la mal'jun'a dam'o iom post iom hel'iĝ'is, ĝis fin'e ŝi rid'is pli laŭt'e ol la ali'a'j. Ankaŭ, kiam la fraŭl'a onkl'in'o ricev'is “ge'edz'iĝ'o'n”, la jun'ul'in'o'j de'nov'e ek'rid'is, kaj la fraŭl'a onkl'in'o ŝajn'e em'is ofend'iĝ'i; ĝis, sent'ant'e man'prem'o'n de sinjor'o Tupmano sub la tabl'o, ankaŭ ŝi gaj'iĝ'is kaj mien'is iom kontent'e, kvazaŭ ge'edz'iĝ'o efektiv'e ne est'us tiel for'a, kiel supoz'is kelk'a'j person'o'j; je kio de'nov'e rid'is ĉiu'j kaj precip'e mal'jun'a sinjor'o Vardlo, kiu frand'is sprit'aĵ'o'j'n tiel volont'e, kiel la plej jun'a'j. Koncern'e sinjor'o'n Snodgraso, tiu far'is neni'o'n krom flustr'i poezi'ec'a'j'n dir'aĵ'o'j'n en la orel'o'n de si'a partner'o, kio ig'is iu'n mal'jun'a'n sinjor'o'n facil'anim'e alud'em'a pri kart'lud'a'j partner'ec'o'j kaj dum'viv'a'j partner'ec'o'j, kaj kaŭz'is, ke la dir'it'a sinjor'o iom koment'u tiu'rilat'e akompan'e kun divers'a'j palpebr'um'o'j kaj sub'rid'o'j, kio tre gaj'ig'is la societ'o'n kaj el'star'e la edz'in'o'n de tiu mal'jun'a sinjor'o. Kaj sinjor'o Vinklo ripet'is ŝerc'o'j'n tre bon'e kon'at'a'j'n en urb'o'j, sed tut'e ne'kon'at'a'j'n en la kamp'ar'o: kaj ĉar ĉiu'j rid'is pro ili tre sen'lim'e kaj dir'is, ke ili est'as el'star'a'j, sinjor'o Vinklo est'is en stat'o tre honor'a kaj glor'a. Kaj la bon'far'em'a pastr'o afabl'e spekt'is, ĉar la feliĉ'a'j vizaĝ'o'j ĉirkaŭ la tabl'o feliĉ'ig'is ankaŭ la mal'jun'a'n bon'ul'o'n; kaj kvankam la gaj'ec'o est'is iom bru'a, tamen ĝi de'ven'is de kor'o'j kaj ne de lip'o'j; kaj tio fin'fin'e est'as la ĝust'a spec'o de gaj'ec'o.
La vesper'o for'glit'is rapid'e per tiu'j ĝoj'ig'a'j okup'iĝ'o'j; kaj post konsum'o de vesper'manĝ'o abund'a sed simpl'a, kaj kiam la societ'o soci'e form'is rond'o'n ĉirkaŭ la fajr'uj'o, sinjor'o Pikviko pens'is, ke li neniam en la viv'o sent'is si'n tiom feliĉ'a kaj neniam tiel em'is ĝu'i kaj el'uz'i la pas'em'a'j'n moment'o'j'n.
“Nu tio ĉi”, dir'is la afabl'a gast'ig'ant'o, kiu sid'is tre solen'e apud la apog'il'o de la mal'jun'ul'in'a fotel'o kun ŝi'a man'o firm'e ten'it'a en la li'a. “Tio ĉi est'as ĝust'e kio'n mi ŝat'as, la plej feliĉ'a'j moment'o'j en mi'a viv'o est'as pas'ig'it'a'j apud jen'a mal'nov'a kamen'o, kaj tiom mi am'as ĝi'n, ke ĉiu'vesper'e mi brul'ig'as ĉi tie flam'a'n fajr'o'n, ĝis efektiv'e ĝi ne'el'port'ebl'e varm'eg'iĝ'as. Vid'u, mi'a povr'a mal'jun'a patr'in'o kutim'is sid'i antaŭ tiu ĉi kamen'o sur tiu taburet'o, kiam ŝi est'is knab'in'o, ĉu ne ver'e, pa'nj'o?”
Tiu larm'o, kiu al'ven'as ne'vok'it'e la okul'o'n, kiam memor'o pri mal'nov'a'j temp'o'j kaj feliĉ'o antaŭ mult'a'j jar'o'j est'as subit'e re'vok'it'a'j, ŝtel'ir'is sur vang'o de la mal'jun'ul'in'o, dum ŝi sku'is la kap'o'n kun rid'et'o melankoli'a.
“Vi dev'as pardon'i, ke mi pri'parol'as ĉi tiu'n mal'nov'a'n lok'o'n, sinjor'o Pikviko”, daŭr'ig'is la gast'ig'ant'o post mal'long'a paŭz'o, “ĉar mi kor'e am'as ĝi'n, kaj kon'as neniu'n ali'a'n… La mal'nov'a'j dom'o'j kaj kamp'o'j ŝajn'as al mi viv'ant'a'j amik'o'j: kaj tiel ankaŭ ni'a preĝ'ej'et'o kun la heder'o, pri kiu, ceter'e, ni'a bon'eg'a amik'o tie verk'is kant'o'n, kiam li unu'e ven'is inter ni'n. Sinjor'o Snodgraso, ĉu vi hav'as i'o'n en la glas'o?”
“Pli ol sufiĉ'e, dank'o'n”, respond'is tiu sinjor'o, kies poezi'a sci'vol'o est'is eg'e stimul'it'a pro la last'a koment'o de li'a gast'ig'ant'o. “Mi pet'as vi'a'n pardon'o'n, sed vi alud'is la kant'o'n de la heder'o”.
“Pri tio vi dev'as demand'i jen'a'n ni'a'n amik'o'n”, dir'is la gast'ig'ant'o sci'plen'e, indik'ant'e la pastr'o'n per kap'sign'o.
“Ĉu mi rajt'as dir'i, ke plaĉ'us al mi aŭskult'i vi'n deklam'i ĝi'n, sinjor'o?” dir'is sinjor'o Snodgraso.
“Nu, efektiv'e”, respond'is la pastr'o, “ĝi est'as io tre bagatel'a, kaj mi'a sol'a prav'ig'o de ĝi'a far'o est'as, ke tiu'temp'e mi tre jun'is. Tamen, tia kia ĝi est'as, vi aŭd'os ĝi'n se vi vol'as”.
Murmur'o de kurioz'o est'is kompren'ebl'e la respond'o; kaj la mal'jun'a sinjor'o komenc'is deklam'i, help'at'e de divers'a'j suflor'aĵ'o'j de si'a edz'in'o, la menci'it'a'j'n vers'o'j'n.
“Mi titol'is ili'n”, li dir'is,
La Heder'o Verd'a
Ho, delikat'as verd'a Heder'o
sur ruin'aĵ’ mucid'a!
Riĉ'as la proviant’ en ver'o
en la ĉel'o izol'e frid'a.
Er'iĝ'as la mur'o'j, velk'as ŝton'o'j,
pro li'a gust'o frand'a:
kaj polv'o kre'it'a dum eon'o'j
por li est'as manĝ'o dand'a.
Ramp'ant'e kie viv’ mal'est'as,
verd'a Heder’ si'n manifest'as.
Li hast'as kvankam sen'flug'il'e
kun old'a kor’ fortik'a.
Kroĉ'iĝ'as li volv'aĵ'ten'il'e
al grand'a kverk’ amik'a!
Kaj li tren'iĝ'as sur la ter'o
kun mild'a foli-ond'um'o,
ĝoj'e ramp'ant'e kun tener'o
sur la tomb'ej'a hum'o.
Ramp'ant'e kie mort'o fest'as,
verd'a Heder’ si'n manifest'as.
Pas'as eon'o'j, kaj verk'o'j putr'ad'as,
naci'o'j ekzist'o'n perd'as;
sed fort'a Heder'o neniam fad'as
kaj nepr'e etern'e verd'as.
La plant’ en lok'o sen'frekvent'a
la pas'int'ec'o'n glut'as:
ĉar konstru'aĵ’ plej eminent'a
Heder'o'n fin'e nutr'as.
Ramp'ant'e kie mort’ ĉe'est'as,
verd'a Heder’ si'n manifest'as.
Dum la mal'jun'a sinjor'o ripet'is la du'a'n foj'o'n tiu'j'n vers'o'j'n por ke sinjor'o Snodgraso not'u ili'n kajer'e, sinjor'o Pikviko esplor'is la trajt'o'j'n de li'a vizaĝ'o kun mien'o tre interes'it'a. Kiam la mal'jun'a sinjor'o fin'is si'a'n dikt'ad'o'n, kaj sinjor'o Snodgraso en'poŝ'ig'is si'a'n kajer'o'n, sinjor'o Pikviko dir'is:
“Pardon'u mi'n, sinjor'o, ke mi jen'e koment'as post kon'at'iĝ'o tiel mal'long'a; sed tia sinjor'o kia vi nepr'e, laŭ mi'a opini'o, observ'is mult'a'j'n scen'o'j'n kaj okaz'aĵ'o'j'n registr'ind'a'j'n dum la daŭr'o de vi'a spert'o kiel evangeli'a pastr'o”.
“Mi vid'is kelk'a'j'n efektiv'e”, respond'is la mal'jun'a sinjor'o, “sed la okaz'aĵ'o'j kaj karakter'o'j est'is natur'e simpl'a'j kaj ordinar'a'j, pro tio, ke mi'a sfer'o de ag'ad'o est'as tre lim'ig'it'a”.
“Vi fakt'e pret'ig'is kelk'a'j'n not'o'j'n, ŝajn'as al mi, pri Johano Edmondo, ĉu ne?” demand'is sinjor'o Vardlo, kiu ŝajn'e tre em'is stimul'i si'a'n amik'o'n por edif'i si'a'j'n nov'a'j'n vizit'ant'o'j'n.
La mal'jun'a sinjor'o iom'et'e kap'jes'is sign'ant'e konsent'o'n kaj ŝanĝ'is la tem'o'n, kiam sinjor'o Pikviko dir'is:
“Pardon'pet'e, sinjor'o, sed bon'vol'u, se mi aŭdac'as demand'i, dir'i: kiu est'is Johano Edmondo?”
“Ĝust'e tio'n mi est'is demand'ont'a”, dir'is sinjor'o Snodgraso entuziasm'e.
“Vi est'as implik'ot'a”, dir'is la gaj'a gast'ig'ant'o. “Vi dev'os kontent'ig'i la sci'vol'o'n de jen'a'j sinjor'o'j pli aŭ mal'pli baldaŭ, do prefer'e profit'u la konjunktur'o'n favor'a'n kaj far'u tio'n sen'prokrast'e”.
La mal'jun'a sinjor'o rid'et'is bon'humor'e, dum li antaŭ'e'n'ig'is si'a'n seĝ'o'n; la ceter'a'j grup'an'o'j pli'proksim'ig'is si'a'j'n seĝ'o'j'n unu al la ali'a, precip'e sinjor'o Tupmano kaj la fraŭl'a onkl'in'o, kiu'j ebl'e iom mal'facil'e aŭd'us; kaj kiam la orel'trumpet'o de la mal'jun'a dam'o est'is taŭg'e ĝust'ig'it'a, kaj sinjor'o Milero (kiu ek'dorm'is dum la deklam'ad'o de la vers'o'j) vek'it'a el la dorm'o per admon'a pinĉ'o, la mal'jun'a sinjor'o sen pli'a antaŭ'prepar'o ek'rakont'is la sekv'a'n histori'o'n, al kiu ni permes'as por ni al'don'i la titol'o'n:
La Re'ven'o De L’ Bagn'ul'o
“Kiam mi unu'e ek'loĝ'is en tiu ĉi vilaĝ'o”, dir'is la mal'jun'a sinjor'o, “kio est'as jam antaŭ du'dek kvin jar'o'j, la plej fi'fam'a person'o inter ni'a'j paroĥ'an'o'j est'is vir'o, kiu nom'iĝ'is Edmondo, kiu lu'is mal'grand'a'n farm'bien'o'n proksim'e al tiu ĉi lok'o. Li est'is moroz'a, sovaĝ'kor'a mal'bon'ul'o: mal'diligent'a kaj diboĉ'em'a laŭ'mor'e; kruel'a kaj feroc'a laŭ'karakter'e. Krom tiu'j mal'mult'a'j pigr'a'j kaj mal'respond'ec'a'j vagabond'o'j, kun kiu'j li pas'ig'is mal'zorg'e si'a'n temp'o'n sur la kamp'o'j, aŭ drink'is en la tavern'o, li eĉ unu amik'o'n aŭ kon'at'o'n ne hav'is; neni'u em'is al'parol'i la vir'o'n, kiu'n mult'a'j tim'is kaj ĉiu'j abomen'is — kaj Edmondon for'puŝ'is ĉiu'j.
“Tiu vir'o hav'is edz'in'o'n kaj fil'o'n, kiu, kiam mi unu'e ven'is ĉi tie'n, hav'i proksim'um'e dek du jar'o'j'n. Pri la sever'o de l’ sufer'ad'o de tiu vir'in'o, pri la mild'o kaj toler'em'a manier'o de ŝi'a kondut'o, pri la nerv'o'streĉ'a zorg'o laŭ kiu ŝi eduk'is tiu'n knab'o'n, neni'u pov'as adekvat'e imag'i. Ĉiel'o pardon'u al mi la supoz'o'n, se ĝi est'as mal'karitat'a, sed mi ja firm'e kaj en mi'a anim'o kred'as, ke tiu vir'o prov'is sistem'e dum mult'a'j jar'o'j romp'i al ŝi la kor'o'n; sed ŝi toler'is ĉio'n pro si'a infan'o kaj, kiel ajn strang'a tio ŝajn'os al mult'a'j, ankaŭ pro la patr'o, ĉar malgraŭ ke li est'is brut'a kaj kruel'e trakt'is ŝi'n, ŝi iam li'n am'is, kaj memor'o pri tio, kio li est'int'is por ŝi, vek'is en ŝi'a brust'o sent'o'j'n de indulg'o kaj humil'o en sufer'o, al kiu'j fremd'as ĉiu'j di'kre'it'o'j, krom vir'in'o'j.
“Ili est'is mal'riĉ'a'j — ne pov'is est'i ali'e, kiam la vir'o tiel ag'ad'is; sed la sen'lac'a kaj sen'ĉes'a energi'o de la vir'in'o, fru'e aŭ mal'fru'e, maten'e, tag'mez'e kaj nokt'e, re'ten'is ili'n for de komplet'a mizer'o. Tiu energi'o est'is nur tre mis'e re'pag'it'a. Hom'o'j preter'pas'ant'a'j tiu'n lok'o'n vesper'e — kelk'foj'e je tre mal'fru'a nokt'a hor'o — raport'is, ke ili aŭd'is la ĝem'o'j'n kaj plor'singult'o'j'n de vir'in'o sufer'ant'a, kaj la son'o'j'n de bat'o'j; kaj pli ol unu'foj'e, post la nokt'o'mez'o, la knab'o mal'laŭt'e frap'is la ĉef'pord'o'n de najbar'a dom'o, kie'n li est'is send'it'a por eskap'i la ebri'a'n furioz'o'n de si'a monstr'a patr'o.
“Dum tiu tut'a temp'o, kaj kiam la kompat'ind'ul'in'o oft'e vid'ig'is post'sign'o'j'n de mis'trakt'ad'o kaj violent'o, kiu'j'n ŝi ne pov'is tut'e kaŝ'i, ŝi est'is konstant'a part'o'pren'ant'o en ni'a et'a preĝ'ej'o. Regul'e ĉiu'dimanĉ'e, maten'e kaj post'tag'mez'e, ŝi okup'is la sam'a'n sid'lok'o'n kun la knab'o apud'e; kaj kvankam ambaŭ est'is mal'riĉ'e vest'it'a'j — mult'e pli mal'riĉ'e ol mult'a'j el la najbar'o'j en soci'tavol'o mal'pli alt'a — ili est'is ĉiam net'a'j kaj pur'a'j. Ĉiu'j afabl'e salut'is kaj al'parol'is “kompat'ind'a'n sinjor'in'o'n Edmondo”, kaj kelk'foj'e, kiam ŝi halt'is por inter'ŝanĝ'i kelk'a'j'n vort'o'j'n kun najbar'in'o fin'e de la di'serv'o en et'a vic'o da ulm'o'j gvid'ant'a'j al la preĝ'ej'a portik'o, aŭ mal'hast'is por rigard'ad'i kun patr'in'a'j fier'o kaj am'o si'a'n san'a'n fil'o'n lud'ant'a'n antaŭ'e kun kelk'a'j kun'ul'et'o'j, ŝi'a zorg'o'plen'a vizaĝ'o pli'hel'iĝ'is pro esprim'o de kor'a dank'em'o, kaj ŝi aspekt'is, se ne gaj'a kaj feliĉ'a, almenaŭ trankvil'a kaj kontent'a.
“For'pas'is kvin aŭ ses jar'o'j. La knab'o iĝ'is jun'ul'o fortik'a kaj plen'kresk'a. La temp'o'pas'o fort'ig'int'a la svelt'a'n korp'o'n infan'a'n kaj fortik'ig'int'a vir'ec'e li'a'j'n febl'a'j'n membr'o'j'n jam kurb'ig'is la figur'o'n de li'a patr'in'o kaj febl'ig'is ŝi'a'j'n paŝ'o'j'n; sed tiu brak'o, kiu dev'is sub'ten'i ŝi'n, ne plu inter'kroĉ'iĝ'is kun la ŝi'a; tiu vizaĝ'o, kiu dev'is ĝoj'ig'i ŝi'n, ne plu rigard'is al la ŝi'a. Ŝi okup'is si'a'n antaŭ'a'n sid'lok'o'n, sed la apud'a sid'lok'o vak'is. La Bibli'o est'is kiel antaŭ'e pri'zorg'at'a, la leg'aĵ'o'j est'is trov'it'a'j kaj fald'mark'it'a'j sam'kiel pli fru'e; sed ĉe'est'is neni'u kun'leg'ant'a kun ŝi; kaj larm'o'j fal'is dens'e kaj rapid'e sur la libr'o'n kaj for'kaŝ'is al ŝi'a'j okul'o'j la vort'o'j'n. Najbar'in'o'j est'is afabl'a'j sam'kiel antaŭ'e, sed ŝi rifuz'is ili'a'j'n salut'o'j'n per for'turn'it'a kap'o. Ne plu okaz'is mal'hast'o inter la ulm'o'j — ne plu la feliĉ'ig'a'j antaŭ'vid'o'j de ven'ont'a'j ĝoj'o'j. La izol'it'a vir'in'o pli'proksim'ig'is si'a'n kuf'o'n al si'a vizaĝ'o, kaj for'marŝ'is rapid'e.
“Ĉu mi dir'u al vi, ke la jun'ul'o, kiu, re'rigard'ant'e ĝis la plej fru'a'j infan'a'j tag'o'j al kiu'j etend'iĝ'is memor'o kaj konsci'o kaj daŭr'ig'ant'e si'a'n memor'o'n ĝis la aktual'a moment'o, pov'is memor'i neni'o'n, kio ne est'us lig'it'a iel al long'a seri'o da mem'vol'a'j ĉagren'o'j de li'a patr'in'o tra'viv'it'a'j por ŝirm'i li'n, kun mis'trakt'ad'o, kaj insult'ad'o, kaj violent'o, ĉiu'j toler'at'a'j sub'ten'e al li, — ĉu mi dir'u al vi, ke li kun sen'brid'a mal'atent'o pri ŝi'a krev'ant'a kor'o kaj obstin'a ego'ism'a forges'em'o pri ĉio, kio'n ŝi far'is kaj el'port'is sub'ten'e al li, lig'is si'n al fi'a'j kaj sen'skrupul'a'j vir'o'j, kaj frenez'e laŭ'ir'is vigl'a'n karier'o'n, kiu nepr'e hav'ig'us al li mort'o'n, kaj hont'o'n al ŝi? Ve pro la hom'a natur'o! Vi jam de'long'e antaŭ'vid'is tio'n.
“La mizer'o kaj mis'fortun'o de la mal'feliĉ'ul'in'o est'is plen'mezur'e komplet'ig'ot'a'j. Mult'a'j krim'o'j est'is plen'um'it'a'j en la ĉirkaŭ'aĵ'o; la far'int'o'j rest'is ne'trov'it'a'j, kaj ili'a aŭdac'o pli'fort'iĝ'is. Rab'o el'star'e risk'a kaj pli'mis'ig'it'a kaŭz'is vigl'a'n persekut'o'n kaj rigor'a'n serĉ'ad'o'n, pri kiu'j ili ne antaŭ'kalkul'is. Jun'a Edmondo est'is suspekt'at'a kun tri kun'ul'o'j. Li est'is arest'it'a… en'juĝ'ej'ig'it'a… pri'juĝ'it'a… mort'kondamn'it'a.
“La sen'esper'a kaj tra'pik'a kriĉ'o de vir'in'a voĉ'o, kiu re'son'is tra la juĝ'ej'o, kiam la solen'a verdikt'o est'is prononc'it'a, sonor'as en mi'a'j orel'o'j ĉi-moment'e. Tiu kri'o traf'is la kor'o'n de la kulp'ul'o per terur'o, kia'n juĝ'o, kondamn'o kaj la proksim'iĝ'o de la mort'o mem mal'sukces'is vek'i. Tiu'j lip'o'j, kiu'j dum la tut'a temp'o kun'prem'iĝ'is en obstin'a mal'afabl'o, ek'trem'is kaj ne'volont'e dis'iĝ'is; la vizaĝ'o cindr'e pal'iĝ'is, dum mal'varm'a ŝvit'o eskap'is el ĉiu por'o; la fortik'a'j membr'o'j de la kulp'ul'o trem'is, kaj li ŝancel'iĝ'is en la akuz'it'ej'o.
“Dum la unu'a febr'o de si'a mens'a angor'o la sufer'ant'a patr'in'o ĵet'is si'n sur'genu'e'n antaŭ mi'a'j pied'o'j kaj fervor'e pet'eg'is la Etern'ul'o'n, kiu ĝis tiam sub'ten'is ŝi'n en ĉiu'j ŝi'a'j ĉagren'o'j, liber'ig'i ŝi'n el la mond'o trist'a kaj mizer'a kaj indulg'i la viv'o'n de ŝi'a sol'infan'o. Sekv'is eksplod'o de mal'ĝoj'o kaj violent'a barakt'o, kia'n esper'ebl'e mi neniam de'nov'e dev'os atest'i. Mi sci'is, ke ek'de tiu hor'o ŝi'a kor'o romp'iĝ'ad'is, sed eĉ unu foj'o'n mi ne aŭd'is plend'o'n aŭ murmur'o'n tra'pas'i ŝi'a'j'n lip'o'j'n.
“Vid'i tiu'n vir'in'o'n en la karcer'a kort'o tag'o'n post tag'o est'is kompat'o'vek'a scen'o, dum ŝi entuziasm'e kaj fervor'e klopod'is per am'o kaj pet'ad'o mild'ig'i la mal'mol'a'n kor'o'n de si'a obstin'a fil'o. Est'is van'e. Li rest'is mis'humor'a, sen'ced'a kaj ne'tuŝ'it'a. Eĉ la ne'atend'it'a mild'ig'o de li'a mort'pun'o al dek'kvar'jar'a trans'mar'a bagn'ad'o ne mild'ig'is eĉ moment'e la mal'afabl'a'n dur'ec'o'n de li'a si'n'ten'o.
“Sed la spirit'o de rezign'o kaj el'port'em'o, kiu tiom long'e sub'ten'is ŝi'n, ne pov'is lukt'i kontraŭ korp'a mal'fort'ec'o kaj kripl'iĝ'o. Ŝi mal'san'iĝ'is. Ŝi tren'is si'a'j'n ŝancel'iĝ'a'j'n membr'o'j'n el la lit'o por vizit'i ankoraŭ unu'foj'e si'a'n fil'o'n, sed ŝi'a fort'o velk'is, kaj sen'pov'e ŝi sink'is ter'e'n.
“Kaj nun la fanfaron'a frid'o kaj indiferent'o de la jun'ul'o est'is efektiv'e el'prov'it'a'j; kaj la pun'o pez'e traf'int'a li'n, preskaŭ frenez'ig'is li'n, pas'is unu tag'o, kaj li'a patr'in'o mal'est'is; ali'a for'flug'is, kaj ŝi ne proksim'iĝ'is al li; ven'is tri'a vesper'o, kaj de'nov'e li ne vid'is ŝi'n; kaj post du'dek kvar hor'o'j li est'os dis'ig'it'a de ŝi — ebl'e por ĉiam. Ho! kiel la long'e forges'it'a'j pens'o'j de antaŭ'a temp'o impet'is en li'a'n mens'o'n, dum li preskaŭ kur'e tra'ir'is tie'n re'e'n la mal'larĝ'a'n kort'o'n — kvazaŭ inform'o'j pli baldaŭ al'ven'us pro rapid'ad'o li'a — kaj kiel amar'e inund'is li'n sent'o pri li'a'j sen'pov'ec'o kaj izol'o, kiam li aŭd'is la ver'o'n! Li'a patr'in'o, la sol'a ge'patr'o, kiu iam ajn vart'is li'n, kuŝ'is mal'san'a — ebl'e mort'ant'a — je mal'pli ol unu mejl'o de la lok'o, sur kiu li star'is; se li est'us liber'a kaj sen'katen'a, post kelk'a'j minut'o'j li star'us apud ŝi. Li kur'eg'is al la krad'pord'o kaj kroĉ'int'e la fer'stang'o'j'n kun sen'esper'a energi'o li sku'is ĝi'n ĝis ĝi bru'e re'eĥ'is, kaj ĵet'is si'n al la dik'a mur'o kvazaŭ por tra'bor'i por si voj'o'n tra la ŝton'aĵ'o; sed la fortik'a konstru'aĵ'o mok'is li'a'j'n febl'a'j'n klopod'o'j'n, kaj li kun'bat'is si'a'j'n man'o'j'n kaj plor'is kvazaŭ infan'o.
“Mi port'is la pardon'o'n kaj ben'o'n de la patr'in'o al la en'karcer'ig'it'a fil'o, kaj mi port'is al ŝi'a lit'o li'a'n solen'a'n cert'ig'o'n pri pent'o kaj fervor'a'n pardon'pet'o'n al ŝi'a lit'o. Mi aŭd'is kun simpati'o kaj kompat'o la pent'int'o'n el'pens'i mil ebl'a'j'n plan'o'j'n por konsol'i kaj sub'ten'i ŝi'n post li'a re'ven'o; sed mi sci'is, ke mult'a'j'n monat'o'j'n antaŭ ol li pov'os al'ven'i si'a'n cel'ot'a'n lok'o'n, li'a patr'in'o ne plu est'os en la mond'o.
“Oni for'vetur'ig'is li'n nokt'e. Kelk'a'j'n semajn'o'j'n post'e la anim'o de la kompat'ind'ul'in'o for'flug'is, mi firm'e esper'as, al lok'o etern'e ĝoj'a kaj ripoz'ig'a. Mi konduk'is la funebr'a'n di'serv'o'n super ŝi'a korp'o. Ŝi kuŝ'as en ni'a et'a preĝ'ej'a kort'o. Mank'as tomb'o'ŝton'o ĉe ŝi'a tomb'o. Ŝi'a'j'n ĉagren'o'j'n kon'is la hom'o'j; ŝi'a'j'n virt'o'j'n Di'o.
“Est'is aranĝ'it'e antaŭ la for'ir'o de la bagn'ul'o, ke li skrib'os al si'a patr'in'o tuj kiam li pov'os ricev'i permes'o'n, kaj ke la leter'o est'os adres'it'a al mi. La patr'o firm'e rifuz'is vid'i si'a'n fil'o'n ek'de la moment'o de ties arest'o, kaj est'is al li indiferent'e: ĉu tiu viv'os aŭ mort'os. For'pas'is mult'a'j jar'o'j sen iu ajn inform'o pri li, kaj kiam pli ol du'on'o de li'a trans'mar'a temp'o est'is tra'pas'it'a, kaj neniu'n leter'o'n mi ricev'is, mi supoz'is li'n mort'int'a, kiel efektiv'e mi preskaŭ esper'is.
“Edmondo tamen est'is send'it'a konsider'ind'a'n distanc'o'n en'land'e'n, kiam li al'ven'is la koloni'o'n, kaj tio ebl'e klar'ig'as la fakt'o'n, ke kvankam plur'a'j leter'o'j est'is send'it'a'j, neni'u el ili ven'is en mi'a'j'n man'o'j'n. Li rest'is sam'lok'e dum la tut'o de dek kvar jar'o'j. Post la fin'o de la pun'temp'o, firm'e sekv'ant'e si'a'n mal'nov'a'n intenc'o'n kaj la promes'o'n al si'a patr'in'o, li re'ven'is al Angl'uj'o inter sen'nombr'a'j mal'facil'aĵ'o'j, kaj re'ating'is marŝ'ant'e si'a'n de'ven'lok'o'n.
“En bel'a dimanĉ'a vesper'o de la monat'o aŭgust'o, Johano Edmondo en'paŝ'is la vilaĝ'o'n, kiu'n li for'las'is en hont'o kaj mal'honor'o antaŭ dek sep jar'o'j. Li'a plej proksim'a voj'o tra'ir'is la preĝ'ej'a'n kort'o'n. La kor'o de la vir'o ŝvel'is, kiam li trans'ir'is la palis'o'ŝtup'o'n. La alt'a'j mal'jun'a'j ulm'o'j, tra kies branĉ'o'j la sub'e'n'ir'a sun'o ĵet'is ie-tie riĉ'a'n lum'radi'o'n sur la ombr'ec'a'n pad'o'n, vek'is memor'o'j'n pri li'a'j plej fru'a'j tag'o'j. Li bild'ig'is si'n al si tia, kia li est'is tiam, kroĉ'ant'a la patr'in'a'n man'o'n kaj marŝ'ant'a trankvil'e al la preĝ'ej'o. Li memor'is kiel li kutim'is supr'e'n'rigard'i al ŝi'a pal'a vizaĝ'o, kaj kiel ŝi'a'j okul'o'j kelk'foj'e larm'plen'iĝ'is, kiam ŝi rigard'is li'a'j'n trajt'o'j'n — larm'o'j kiu'j fal'is varm'a'j al li'a frunt'o, kiam ŝi klin'iĝ'is por kis'i li'n kaj larm'ig'is ankaŭ li'n, kvankam li ne sci'is tiam, kiel amar'a'j est'is ŝi'a'j larm'o'j. Li pens'is, kiel oft'e li laŭ'kur'is gaj'e tiu'n pad'o'n kun iu infan'a kun'lud'ul'o, ĉiam de'nov'e re'rigard'ant'e por vid'i rid'et'o'n de la patr'in'o, aŭ aŭd'i ŝi'a'n mild'a'n voĉ'o'n; kaj tiam vual'o ŝajn'is lev'iĝ'i de antaŭ la memor'o, kaj amas'iĝ'is al li ŝi'a'j bon'kor'a'j vort'o'j ne're'pag'it'a'j, kaj avert'o'j mal'estim'it'a'j, kaj promes'o'j ne'plen'um'it'a'j, ĝis li'a kuraĝ'o ek'mank'is kaj ne plu li pov'is toler'i tio'n.
“Li en'ir'is la preĝ'ej'o'n. La vesper'a di'serv'o jam fin'iĝ'is, kaj la paroĥ'an'o'j jam dis'ir'is, sed ĝi ankoraŭ ne est'is ferm'it'a. Li'a'j paŝ'o'j re'son'is kav'ec'e tra la mal'alt'a konstru'aĵ'o, kaj li preskaŭ tim'is sol'i, ĉar est'is tiom sen'mov'e kaj kviet'e. Li ĉirkaŭ'rigard'is. Neni'o ŝanĝ'iĝ'is. La lok'o ŝajn'is pli mal'grand'a ol antaŭ'e, sed jen est'is la mal'nov'a'j monument'o'j, kiu'j'n li rigard'is mil'foj'e en infan'a impon'iĝ'o: la et'a predik'ej'o kun ĝi'a pal'iĝ'int'a kusen'o, la komuni'a tabl'o, antaŭ kiu li tiel oft'e ripet'is tiu'j'n di'ordon'o'j'n, kiu'j'n li ador'is infan'aĝ'e kaj forges'is vir'aĝ'e. Li al'ir'is la mal'nov'a'n sid'lok'o'n; ĝi aspekt'is mal'varm'a kaj for'las'it'a. La kusen'o est'is for'ig'it'a, kaj la bibli'o ne trov'iĝ'is. Ebl'e li'a patr'in'o nun okup'as sid'lok'o'n mal'pli bon'stat'a'n, aŭ ebl'e ŝi febl'iĝ'is kaj ne pov'as ating'i la preĝ'ej'o'n sen'akompan'e. Li ne vol'is pens'i pri tio, kio'n li tim'is. Frid'a sent'o en'volv'is li'n, kaj li trem'is fort'e, dum li for'turn'is si'n.
“Sur la sojl'o'n en'ir'is mal'jun'ul'o, ĝust'e kiam li al'ven'is ĝi'n. Edmondo retro'ir'is abrupt'e, ĉar tiu'n li bon'e kon'is; oft'e li vid'is tiu'n fos'i tomb'o'j'n en la preĝ'ej'a kort'o. Kio'n dir'os li al la re'ven'int'a bagn'ul'o?
“La mal'jun'ul'o lev'is si'a'j'n okul'o'j'n al la vizaĝ'o de la fremd'ul'o, dezir'is al li “bon'a'n vesper'o'n” kaj mal'rapid'e plu'ir'is. Li jam forges'is li'n.
“Li marŝ'is sub'e'n kaj tra la vilaĝ'o. La veter'o est'is varm'a, kaj la hom'o'j sid'is antaŭ si'a'j dom'pord'o'j aŭ promen'is en si'a'j mal'grand'a'j ĝarden'o'j dum li'a preter'pas'o, ĝu'ant'e la vesper'a'n seren'o'n kaj la post'labor'a'n ripoz'o'n. Mult'a'j rigard'o'j turn'iĝ'is al li, kaj mult'a'j'n dub'em'a'j'n rigard'o'j'n li ĵet'is ambaŭ'flank'e'n por konstat'i, ĉu iu re'kon'as kaj for'puŝ'as li'n. En preskaŭ ĉiu'j dom'o'j est'is vizaĝ'o'j ne'kon'at'a'j; ĉe iu'j li re'kon'is la fortik'a'n figur'o'n de antaŭ'a kun'lern'ej'an'o — knab'o, kiam last'foj'e li vid'is tiu'n — ĉirkaŭ'it'a de grup'o de gaj'a'j infan'o'j; ĉe ali'a'j li vid'is, sid'ant'a'n en fotel'o antaŭ dom'et'a pord'o, febl'a'n kaj mal'fort'a'n mal'jun'ul'o'n, kiu'n li memor'is san'a kaj fortik'a labor'ist'o; sed ĉiu'j li'n jam forges'is, kaj li plu'ir'is ne'kon'at'e.
“La last'a mild'a lum'o de la sub'ir'ant'a sun'o jam traf'is la ter'o'n, ĵet'ant'e riĉ'a'n ard'o'n sur la flav'a'j'n gren'fask'o'j'n, kaj pli'long'ig'ant'e la ombr'o'j'n de la frukt'arb'o'j, dum li star'is antaŭ la mal'nov'a dom'o — la hejm'o de la infan'aĝ'o — al kiu sopir'is li'a kor'o kun intens'a am'o ne'pri'skrib'ebl'a tra long'a'j kaj lac'ig'a'j jar'o'j de la kapt'it'ec'o kaj mal'ĝoj'o. La palis'ar'o est'is mal'alt'a, kvankam li bon'e memor'is epok'o'n, en kiu ĝi ŝajn'is al li alt'a mur'o, kaj li trans'rigard'is en la mal'nov'a'n ĝarden'o'n. En'est'is mult'a'j sem'o'j kaj flor'o'j pli gaj'a'j ol antaŭ'e, sed plu en'est'is la mal'nov'a'j arb'o'j, ankaŭ tiu arb'o mem, sub kiu li mil'foj'e kuŝ'is, kiam li lac'iĝ'is pro lud'ad'o sub la sun'o, kaj sent'is mild'e ŝtel'iĝ'i al li la mol'a'n mal'sovaĝ'a'n dorm'o'n de feliĉ'a knab'ec'o. Aŭd'iĝ'is voĉ'o'j intern'e de la dom'o. Li aŭskult'is, sed ili traf'is fremd'ec'e li'a'j'n orel'o'j'n — li ne kon'is ili'n. Ili ceter'e gaj'is, kaj li bon'e sci'is, ke li'a kompat'ind'a mal'jun'a patr'in'o ne kapabl'is gaj'i, dum li for'est'is. La pord'o mal'ferm'iĝ'is, kaj grup'o da infan'et'o'j el'salt'is, kri'ant'e kaj lud'ant'e. Ili'a patr'o kun knab'et'o en si'a'j brak'o'j aper'is en la pord'ej'o, kaj ili amas'iĝ'is ĉirkaŭ li, kun'frap'ant'e si'a'j'n et'a'j'n man'o'j'n kaj el'tren'ant'e li'n por part'o'pren'i ili'a'j'n ĝoj'plen'a'j'n sport'o'j'n. La bagn'ul'o pens'is pri la mult'a'j okaz'o'j, kiam li for'ŝrump'is el la patr'a vid'kamp'o ĝust'e sur tiu lok'o. Li memor'is, kiom oft'e li kovr'is si'a'n trem'a'n kap'o'n per la lit'tol'aĵ'o kaj aŭd'is la dur'a'j'n vort'o'j'n, dolor'ig'a'j'n bat'o'j'n kaj plor'kri'o'j'n de la patr'in'o; kaj kvankam la vir'o laŭt'e ĝem'plor'is pro mens'a turment'iĝ'o for'las'ant'e tiu'n lok'o'n, li'a pugn'o est'is kun'prem'it'a, kaj li'a'j dent'o'j kun'prem'iĝ'is en feroc'a kaj mort'ig'em'a pasi'o.
“Tia est'is la re'ven'o, kiu'n li antaŭ'vid'is tra la lac'ig'a perspektiv'o de mult'a'j jar'o'j, kaj pro kiu li toler'is tiom da sufer'ad'o! Neni'u vizaĝ'o bon'ven'ig'a, neni'u rigard'o pardon'em'a, neni'u dom'o por ricev'i li'n, neni'u man'o por help'i li'n — kaj tio ceter'e en la mal'nov'a vilaĝ'o. Kio est'is li'a sol'ec'o en la dens'a'j sovaĝ'a'j arb'ar'o'j, kompar'e kun tio ĉi!
“Li sent'is, ke en la for'a land'o de si'a kapt'it'ec'o kaj fi'fam'o li pens'is pri si'a patr'uj'o tia, kia ĝi est'is, kiam li for'las'is ĝi'n, ne pri tia, kia ĝi est'os, kiam li re'ven'os al ĝi. La trist'a real'o traf'is mal'varm'e li'a'n kor'o'n, kaj li'a intern'a spirit'o ek'velk'is. Mank'is al li kuraĝ'o por enket'i aŭ prezent'i si'n al la sol'a person'o, kiu ver'ŝajn'e akcept'us li'n bon'kor'e kaj kompat'em'e. Li marŝ'is mal'rapid'e plu, kaj evit'ant'e kvazaŭ kulp'ul'o la voj'rand'o'n, li turn'iĝ'is en paŝt'ej'o'n, kiu'n li bon'e memor'is, kaj kovr'int'e per la man'o'j si'a'n vizaĝ'o'n li ĵet'is si'n sur la herb'o'n.
“Li ne rimark'is, ke sur la herb'ej'o apud li kuŝ'as vir'o, kies vest'aĵ'o'j susur'is, kiam li turn'is si'n por kaŝ'e rigard'i la nov'a'n ven'int'o'n, kaj Edmondo lev'is si'a'n kap'o'n.
“La vir'o est'is sid'iĝ'int'a. Li'a korp'o est'is tre kurb'a, kaj li'a vizaĝ'o est'is sulk'a kaj flav'a. Li'a'j vest'aĵ'o'j sign'is li'n loĝ'ant'o en la paroĥ'a azil'o: li aspekt'is tre mal'jun'a, sed tio ŝajn'e rezult'is pli pro diboĉ'o aŭ mal'san'o ol pro mult'a'j jar'o'j. Li gap'is atent'e al la fremd'ul'o, kaj kvankam li'a'j okul'o'j est'is en la komenc'o sen'vigl'a'j kaj pez'a'j, ili ŝajn'is ard'i per ne'natur'a kaj tim'ig'it'a esprim'o, kiam ili fiks'iĝ'is al li dum mal'long'a temp'o, ĝis ili ŝajn'is el'puŝ'iĝ'i el la orbit'o'j. Iom post iom Edmondo lev'is si'n sur'genu'e'n kaj rigard'is pli kaj pli atent'e la mal'jun'ul'a'n vizaĝ'o'n. Ili rigard'is unu la ali'a'n silent'e.
“La mal'jun'ul'o iĝ'is terur'e pal'a. Li trem'eg'is kaj pen'e star'iĝ'is. Edmondo salt'e star'iĝ'is. Li retro'paŝ'is iom'et'e. Edmondo paŝ'is antaŭ'e'n.
“ ‘Las'u ke mi aŭd'u vi'n parol'i’, dir'is la bagn'ul'o per raŭk'a romp'iĝ'em'a voĉ'o.
“ ‘Star'u for!’ kri'is la mal'jun'ul'o kun terur'a sakr'o.
La bagn'ul'o proksim'iĝ'is al li.
“ ‘Star'u for!’ kriĉ'is la mal'jun'ul'o. Furioz'e tim'ant'e li lev'is si'a'n baston'o'n kaj pez'e bat'is Edmondon sur la vizaĝ'o'n.
“ ‘Patr'o… diabl'o!’ murmur'is la bagn'ul'o inter la kun'prem'it'a'j dent'o'j. Li kur'is sovaĝ'e antaŭ'e'n kaj kapt'is la gorĝ'o'n de la mal'jun'ul'o — sed tiu ja est'is li'a patr'o, kaj li'a brak'o fal'is sen'pov'a al li'a flank'o.
“ La mal'jun'ul'o el'ig'is laŭt'a'n kri'o'n, kiu re'son'is tra la sol'ec'a'j kamp'o'j kvazaŭ hurl'o de fi'spirit'o. Li'a vizaĝ'o nigr'iĝ'is, la sang'o flu'eg'is el li'a'j buŝ'o kaj naz'o kaj skarlat'e kolor'ig'is la herb'o'n, dum li ŝancel'iĝ'is kaj fal'is. Romp'iĝ'is al li angi'o, kaj li est'is mort'int'a, antaŭ ol li'a fil'o pov'is lev'i li'n”.
“En tiu angul'o de la preĝ'ej'a kort'o”, dir'is la mal'jun'a sinjor'o post kelk'moment'a silent'o, “en tiu angul'o de la preĝ'ej'a kort'o, pri kiu mi pli fru'e parol'is, est'as en'tomb'ig'it'a vir'o, kiu est'is mi'a dung'it'o dum tri jar'o'j post tiu ĉi okaz'aĵ'o, kaj kiu est'is ver'e pent'em'a kaj humil'a, kiel neni'u ali'a hom'o. Neni'u krom mi sci'is dum la viv'o de tiu vir'o, kiu li est'is kaj de kie li ven'is — tem'is pri Johano Edmondo, la re'ven'int'a bagn'ul'o”.
Ĉapitr'o 7
Kiel sinjor'o Vinklo, anstataŭ cel'i la kolomb'o'n kaj mort'paf'i la korv'o'n, cel'is la korv'o'n kaj vund'is la kolomb'o'n; kiel la Dingledela kriket'a klub'o lud'is kontraŭ Tut-mag'el'ton'o, kaj kiel Tut-mag'el'ton'o vesper'manĝ'is je kost'o de Dingledelo; kun ali'a'j afer'o'j interes'a'j kaj instru'a'j.
La lac'ig'a'j aventur'o'j de la tag'o aŭ la dorm'ig'a influ'o de la pastr'a rakont'o tiel fort'e efik'is al la dorm'em'a'j tendenc'o'j de sinjor'o Pikviko ke, mal'pli ol kvin minut'o'j'n post kiam oni gvid'is li'n al li'a komfort'a dorm'o'ĉambr'o, li profund'e kaj sen'sonĝ'e en'dorm'iĝ'is, el kio li'n vek'is nur la maten'a sun'o ĵet'ant'a si'a'j'n hel'a'j'n radi'o'j'n riproĉ'em'e en la ĉambr'o'n. Sinjor'o Pikviko neniel est'is mal'energi'ul'o; kaj li salt'is el la lit'o kvazaŭ ard'a batal'ist'o el si'a tend'o.
“Agrabl'a, agrabl'a region'o”, suspir'is la entuziasm'ul'o mal'ferm'ant'e si'a'n latis'a'n fenestr'o'n. “Kiu vol'us viv'i rigard'ant'e de tag'o al tag'o brik'o'j'n kaj ardez'o'j'n, post kiam li spert'is la influ'o'n de scen'o kia la jen'a? Kiu vol'us daŭr'ig'i ekzist'o'n tie, kie la sol'a'j bov'o'j est'as bovl'o'j kamen'a'j; neni'o pens'ig'as pri Pan krom pandemoni'o; oni rikolt'as ne gren'o'n sed ŝton'o'j'n? Kiu toler'us viv'tren'iĝ'o'n en tia lok'o? Kiu, mi demand'as, toler'us tio'n?” kaj enket'int'e sol'ec'o'n laŭ la plej aprob'at'a'j precedenc'o'j, iom long'e, sinjor'o Pikviko el'ŝov'is si'a'n kap'o'n tra la fenestr'o kaj ĉirkaŭ'rigard'is.
La riĉ'a dolĉ'a odor'o de fojn'stak'o'j lev'iĝ'is al li'a ĉambr'a fenestr'o; la cent parfum'o'j de la et'a flor'ĝarden'o sub'e bon'odor'ig'is la ĉirkaŭ'a'n aer'o'n; la profund'e verd'a'j paŝt'ej'o'j bril'is je la maten'a ros'o hel'ant'a sur ĉiu foli'o trem'ant'a en la mild'a aer'o: kaj la bird'o'j kant'is kvazaŭ ĉiu bril'a ros'er'o est'us por ili font'o de inspir'o. Sinjor'o Pikviko fal'is en sorĉ'a'n kaj frand'ind'a'n rev'o'n.
“Salut'o'n!” est'is la son'o, kiu el'rev'ig'is li'n.
Li rigard'is dekstr'e'n, sed li vid'is neniu'n; li'a'j okul'o'j vag'is mal'dekstr'e'n, kaj tra'pik'is la vid'kamp'o'n; li gap'is en la ĉiel'o'n, sed ne tie oni vok'is li'n; kaj post'e li far'is tio'n, kio'n ordinar'a mens'o tuj far'us — li rigard'is al la ĝarden'o, kaj tie li vid'is sinjor'o'n Vardlo.
“Kiel vi fart'as?” dir'is tiu bon'humor'a individu'o, sen'spir'a pro si'a propr'a antaŭ'vid'o de plezur'o. “Maten'o bel'a, ĉu ne ver'e? Mi ĝoj'as vid'i vi'n tiom fru'e vek'iĝ'int'a. Descend'u rapid'e kaj el'ven'u. Mi atend'os vi'n ĉi tie”.
Du'a invit'o ne neces'is al sinjor'o Pikviko. Dek minut'o'j sufiĉ'is por la komplet'ig'o de li'a si'n'vest'ad'o, kaj fin'e de tiu temp'o li star'is apud la mal'jun'a sinjor'o.
“Ha!” dir'is sinjor'o Pikviko si'a'vic'e, vid'ant'e ke li'a kun'ul'o est'is arm'it'a per paf'il'o, kaj ke ali'a kuŝ'is pret'a sur la herb'o. “Kio est'as okaz'ont'a?”
“Nu, vi'a amik'o kaj mi”, respond'is la gast'ig'ant'o, “ir'os paf'i frugileg'o'j'n antaŭ la maten'manĝ'o. Li est'as tre kompetent'a paf'e'mul'o, ĉu ne?”
“Mi aŭd'is li'n dir'i, ke li tre kompetent'as”, respond'is sinjor'o Pikviko, “sed mi neniam vid'is li'n cel'i al io”.
“Nu”, dir'is la gast'ig'ant'o, “mi ŝat'us, ke li ven'u. Joĉjo… Joĉjo!”
La gras'a knab'o, kiu influ'it'e de la maten'a ekscit'o ne aspekt'is pli ol tri'kvar'on'e dorm'ant'a, el'ven'is el la dom'o.
“Supr'e'n'ir'u vok'i la sinjor'o'n, kaj dir'u al li, ke li trov'os mi'n kaj sinjor'o'n Pikviko en la frugileg'ej'o. Gvid'u la sinjor'o'n tie'n; ĉu vi aŭd'as?”
La knab'o for'ir'is por plen'um'i si'a'n komisi'o'n; kaj la gast'ig'ant'o, port'ant'e ambaŭ paf'il'o'j'n kvazaŭ du'a Robinson'o Kruso, ir'is la antaŭ'a el la ĝarden'o.
“Jen la lok'o”, dir'is la mal'jun'a sinjor'o, paŭz'ant'e post kelk'minut'a promen'o en arb'a avenu'o. La inform'o ne neces'is, ĉar la sen'ĉes'a grak'ad'o de la sen'sci'a'j frugileg'o'j sufiĉ'e indik'is ili'a'n ĉe'est'o'n.
La mal'jun'a sinjor'o kuŝ'ig'is unu paf'il'o'n sur la ter'o'n, kaj ŝarg'is la ali'a'n.
“Jen ili ven'as”, dir'is sinjor'o Pikviko; kaj dum li parol'is la figur'o'j de sinjor'o Tupmano, sinjor'o Snodgraso kaj sinjor'o Vinklo aper'is en la for'o. La gras'a knab'o, ne tut'e cert'a pri kiu sinjor'o oni pet'is li'n al'vok'i, kun apart'a sagac'o kaj por mal'help'i ebl'ec'o'n de erar'o, al'vok'is ili'n ĉiu'j'n.
“Ven'u rapid'e”, kri'is la mal'jun'a sinjor'o, al'parol'ant'e sinjor'o'n Vinklo. “Tia entuziasm'ul'o kia vi dev'is antaŭ'long'e el'lit'iĝ'i, eĉ por bagatel'a afer'o, kia la nun'a”.
Sinjor'o Vinklo respond'is per trud'it'a rid'et'o, kaj lev'is la liber'a'n paf'il'o'n kun vizaĝ'esprim'o kia'n supoz'ebl'e vid'ig'us metafizik'a frugileg'o, influ'it'a de antaŭ'sent'o pri si'a okaz'ont'a mort'o violent'a. Tio ebl'e est'is entuziasm'o, sed ĝi rimark'ind'e simil'is mizer'o'n.
La mal'jun'a sinjor'o kap'sign'is; kaj du ĉifon'a'j knab'o'j, kiu'j est'is posten'ig'it'a'j tie sub komand'o de l’ jun'a Lamberto*, sen'prokrast'e komenc'is sur'grimp'i du el la arb'o'j.
“Kio'n cel'as tiu'j jun'ul'o'j?” demand'is sinjor'o Pikviko abrupt'e.
Li est'is iom alarm'it'a, ĉar li ne tut'e cert'is pri ebl'ec'o, ke la mal'prosper'o de la agrikultur'a fak'o, pri kiu li oft'e aŭd'is sufiĉ'e mult'e, dev'ig'is knab'et'o'j'n de l’ kamp'ar'o viv'ten'i si'n danĝer'e kaj hazard'e prezent'ant'e si'n kiel cel'o'j'n por sen'spert'a'j sport'ant'o'j.
“Nur komenc'i la lud'o'n”, respond'is sinjor'o Vardlo, rid'ant'e.
“Nur kio'n?” demand'is sinjor'o Pikviko.
“Nu, klar'lingv'e, tim'ig'i la frugileg'o'j'n”.
“Ho, ĉu nur tio'n?”
“Vi est'as kontent'a, ĉu?”
“Tut'e”.
“Bon'e. Ĉu mi komenc'u?”
“Bon'vol'u”, dir'is sinjor'o Vinklo, ĝoj'a pri ajn'a prokrast'o.
“Star'u flank'e'n do. Nun ek al”.
La knab'o kri'is, kaj sku'is branĉ'o'n sur'hav'ant'a'n nest'o'n. Ses'o da jun'a'j frugileg'o'j laŭt'e konversaci'int'a'j el'flug'is por demand'i, kio okaz'as. Respond'e paf'is la mal'jun'a sinjor'o. Sub'e'n fal'is unu bird'o, kaj la ceter'a'j for'flug'is.
“Lev'u ĝi'n, Joĉjo”, dir'is la mal'jun'a sinjor'o.
Vid'iĝ'is rid'et'o sur la vizaĝ'o de la jun'ul'o, dum li antaŭ'e'n'ir'is. Mal'preciz'a'j imag'o'j pri frugileg'a pasteĉ'o tra'flos'is li'a'n fantazi'o'n. Li rid'is, kiam li retro'ir'is kun la bird'o — tiu est'is gras'a specimen'o.
“Nu, sinjor'o Vinklo”, dir'is la gast'ig'ant'o, re'ŝarg'ant'e la propr'a'n paf'il'o'n. “Paf'u liber'e”.
Sinjor'o Vinklo antaŭ'e'n'ir'is kaj cel'is si'a'n paf'il'o'n. Sinjor'o Pikviko kaj ties amik'o'j kaŭr'is sen'intenc'e por evit'i damaĝ'o'n pro la pez'a fal'aĵ'o da frugileg'o'j, kiu'n ili nepr'e atend'is okaz'ont'a pro la detru'a paf'tub'o de si'a amik'o. Sekv'is solen'a paŭz'o… kri'o… flug'il'bat'ad'o… mal'laŭt'a klak'o.
“Ha!” dir'is la mal'jun'a sinjor'o.
“Ĉu ĝi ne paf'as?” demand'is sinjor'o Pikviko.
“Mis'paf'o”, dir'is sinjor'o Vinklo, kiu est'is tre pal'a: probabl'e pro desapont'iĝ'o.
“Strang'e”, dir'is la mal'jun'a sinjor'o, pren'ant'e la paf'il'o'n. “Neniam antaŭ'e spert'is mis'paf'o'n iu el ili. He, mi tut'e ne vid'as la prajm'o'n”.
“Ben'at'u mi'a anim'o”, dir'is sinjor'o Vinklo. “Konfes'ind'e mi forges'is pri la prajm'o!”
La et'a'n mank'o'n oni korekt'is. Sinjor'o Pikviko de'nov'e kaŭr'is. Sinjor'o Vinklo antaŭ'e'n'paŝ'is kun mien'o firm'a kaj rezolut'a; kaj sinjor'o Tupmano rigard'is de mal'antaŭ arb'o. La knab'o kri'is; kvar bird'o'j el'flug'is. Sinjor'o Vinklo paf'is. Aŭd'iĝ'is kriĉ'o de hom'o — ne de frugileg'o — en korp'a dolor'eg'o. Sinjor'o Tupmano est'is sav'int'a la viv'o'j'n de mult'nombr'a'j sen'ofend'a'j bird'o'j, ricev'int'e porci'o'n de la munici'o en si'a brak'o mal'dekstr'a.
Est'us ne'ebl'e pri'skrib'i la konfuz'o'n kiu sekv'is. Rakont'i kiel sinjor'o Pikviko en la unu'a'j ond'iĝ'o'j de si'a emoci'o nom'is sinjor'o'n Vinklo “Sen'taŭg'ul'o!”; kiel sinjor'o Tupmano kuŝ'is plat'a sur la ter'o; kaj kiel sinjor'o Vinklo genu'is terur'it'e apud li; kiel sinjor'o Tupmano vok'is distr'it'e per iu in'a antaŭ'nom'o, kaj post'e mal'ferm'is unu okul'o'n, kaj post'e la du'a'n, kaj post'e re'fal'is mal'antaŭ'e'n kaj ferm'is ambaŭ; — ĉio ĉi est'us tiel mal'facil'e pri'skrib'ebl'a detal'e, kiel est'us pentr'i la po'iom'a'n re'konsci'iĝ'o'n de la mis'fortun'a person'o, la bandaĝ'ad'o'n de li'a brak'o per poŝ'tuk'o'j, kaj li'a'n mal'rapid'a'n re'konduk'o'n sub'ten'at'e de la brak'o'j de li'a'j mal'trankvil'a'j amik'o'j.
Ili proksim'iĝ'is al la dom'o. La sinjor'in'o'j trov'iĝ'is ĉe la ĝarden'pord'o, atend'ant'e ili'a'n al'ven'o'n kaj si'a'n maten'manĝ'o'n. La fraŭl'in'a onkl'in'o aper'is; ŝi rid'et'is kaj gest'is, ke ili marŝ'u pli rapid'e. Est'is evident'e, ke ŝi sci'as neni'o'n pri la mal'feliĉ'a okaz'aĵ'o. La kompat'ind'a! Ver'e est'as moment'o'j, kiam ne'sci'o est'as efektiv'a kontent'o.
Ili pli'proksim'iĝ'is.
“Nu, kio ja ĝen'as la mal'jun'a'n sinjor'et'o'n?” dir'is Izabel'a Vardlo. La fraŭl'in'a onkl'in'o mal'atent'is la koment'o'n; ŝi supoz'is ĝi'n alud'o al sinjor'o Pikviko. Al ŝi'a'j okul'o'j Tresio Tupmano est'as jun'ul'o; ŝi rigard'is li'a'j'n jar'o'j'n per lupe'o mal'grand'ig'a.
“Ne tim'u”, al'vok'is la mal'jun'a gast'ig'ant'o, tim'ant'e alarm'i si'a'j'n fil'in'o'j'n. La et'a societ'o tiel komplet'e ĉirkaŭ'is sinjor'o'n Tupmano, ke tiu'j ankoraŭ ne pov'is klar'e vid'i la natur'o'n de la akcident'o.
“Ne tim'u”, dir'is la gast'ig'ant'o.
“Kio okaz'is?” kriĉ'is la sinjor'in'o'j.
“Al sinjor'o Tupmano okaz'is et'a akcident'o; jen ĉio”.
La fraŭl'in'a onkl'in'o el'ig'is pik'a'n kriĉ'o'n, histeri'e ek'rid'is, kaj fal'is mal'antaŭ'e'n sur la brak'o'j'n de si'a'j nev'in'o'j.
“Ĵet'u sur ŝi'n iom da mal'varm'a akv'o”, dir'is la mal'jun'a sinjor'o.
“Ne, ne”, murmur'is la fraŭl'in'a onkl'in'o, “mi jam pli bon'fart'as. Bel'a, Emili'a — kurac'ist'o'n! Ĉu li vund'iĝ'is?.. Ĉu li est'as mort'int'a?.. Ĉu li… ha, ha, ha!”
La fraŭl'in'a onkl'in'o eksplod'is je konvulsi'o numer'o du de histeri'a rid'ad'o kun intermit'a'j kriĉ'o'j.
“Trankvil'iĝ'u”, dir'is sinjor'o Tupmano, emoci'it'a preskaŭ ĝis'larm'e de tiu simpati'esprim'o pro li'a'j sufer'o'j. “Kar'a, kar'a sinjor'in'o, trankvil'iĝ'u”.
“Tiu voĉ'o est'as li'a!” ek'kri'is la fraŭl'in'a onkl'in'o; kaj fort'a'j simptom'o'j de konvulsi'o numer'o tri sen'prokrast'e evolu'ig'is si'n.
“Ne agit'iĝ'u, mi pet'eg'as vi'n, plej kar'a sinjor'in'o”, dir'is sinjor'o Tupmano kalm'ig'e. “Mi tre mal'mult'e vund'iĝ'is, mi cert'ig'as vi'n”.
“Do vi ne est'as mort'int'a!” el'ig'is la histeri'ul'in'o. “Ho, dir'u, ke vi ne est'as mort'int'a!”
“Ne stult'um'u, Raĥaela”, en'met'is sinjor'o Vardlo, iom pli krud'e ol konven'is al la poezi'ec'a natur'o de la scen'o. “Kiom diabl'e util'as, ke li dir'u si'n ne'mort'int'a?”
“Ne, ne, mi ne est'as mort'int'a”, dir'is sinjor'o Tupmano. “Mi bezon'as nenies help'o'n krom la vi'a. Permes'u, ke mi apog'u mi'n per vi'a brak'o”. Li al'don'is flustr'e: “Ho, Fraŭl'in'o Raĥaela!”
La agit'it'a dam'o proksim'iĝ'is, kaj propon'is si'a'n brak'o'n. Ili turn'is si'n en la maten'manĝ'a'n ĉambr'et'o'n. Sinjor'o Tresio Tupmano mal'feroc'e prem'is ŝi'a'n man'o'n al si'a'j lip'o'j, kaj sink'is sur la kanap'o'n.
“Ĉu vi sven'em'as?” demand'is la mal'trankvil'a Raĥaela.
“Ne”, dir'is sinjor'o Tupmano. “Est'as neni'o. Mi pli bon'e fart'os baldaŭ”. Li ferm'is si'a'j'n okul'o'j'n.
“Li dorm'as”, murmur'is la fraŭl'in'a onkl'in'o. (Li'a'j vid'organ'o'j jam est'is ferm'it'a'j preskaŭ du'dek sekund'o'j'n.) “Kar'a… kar'a… sinjor'o Tupmano!”
Sinjor'o Tupmano salt'e star'iĝ'is.
“Ho, dir'u de'nov'e tiu'j'n vort'o'j'n!” li ek'kri'is.
La dam'o ek'tik'is.
“Esper'ebl'e vi ne aŭd'is ili'n?” ŝi dir'is embaras'it'e.
“Ho jes, mi aŭd'is!” respond'is sinjor'o Tupmano, “ripet'u ili'n. Se vi dezir'as, ke mi re'konsci'iĝ'u, ripet'u ili'n”.
“Ĉit!” dir'is la dam'o. “Mi'a frat'o”.
Sinjor'o Tresio Tupmano re'okup'is si'a'n antaŭ'a'n pozici'o'n; kaj sinjor'o Vardlo, kun'e kun kurac'ist'o, en'ven'is la ĉambr'o'n.
La brak'o est'is ekzamen'it'a, la vund'o est'is bandaĝ'it'a kaj difin'it'a kiel tre mal'grav'a; kaj kiam la mens'o'j de la societ'o est'is tiel trankvil'ig'it'a'j, oni ek'sat'ig'is si'a'j'n apetit'o'j'n kun mien'o'j, al kiu'j est'is re'don'it'a'j esprim'o'j de feliĉ'o. Nur sinjor'o Pikviko est'is silent'a kaj si'n're'ten'a. Dub'o'n kaj mal'fid'o'n vid'ig'is li'a vizaĝ'o. Li'a fid'o pri sinjor'o Vinklo est'is sku'it'a — sku'eg'it'a — per la maten'a'j okaz'aĵ'o'j.
“Ĉu vi lud'as kriket'o'n?” demand'is sinjor'o Vardlo al la tiraljor'o.
Ali'a'n foj'o'n sinjor'o Vinklo respond'us jes'e. Li konsci'is la delikat'ec'o'n de si'a situaci'o, kaj modest'e respond'is:
“Ne”.
“Ĉu vi, sinjor'o?” demand'is sinjor'o Snodgraso.
“Iam mi est'is lud'ant'o”, respond'is la gast'ig'ant'o; “sed mi jam rezign'is pri tio. Mi pag'as kotiz'o'n al la ĉi-tie'a klub'o, sed mi ne lud'as”.
“Grav'a matĉ'o okaz'os hodiaŭ, ĉu ne ver'e”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Jes”, respond'is la gast'ig'ant'o. “Kompren'ebl'e vi ŝat'us spekt'i ĝi'n”.
“Mi, sinjor'o”, respond'is sinjor'o Pikviko, “ŝat'as spekt'i ĉiu'j'n sport'o'j'n, kiu'j'n oni pov'as sen'danĝer'e part'o'pren'i, kaj ĉe kiu'j la mal'traf'a'j rezult'o'j de mal'spert'ul'o'j ne en'danĝer'ig'as hom'a'j'n viv'o'j'n”.
Sinjor'o Pikviko paŭz'is, kaj rigard'ad'is sen'ĉes'e sinjor'o'n Vinklo, kiu kun'tir'iĝ'is pro la serĉ'em'a atent'o de si'a estr'o. Post kelk'a'j minut'o'j la grandioz'ul'o for'turn'is si'a'j'n okul'o'j'n, kaj al'don'is:
“Ĉu ni prav'e las'us ni'a'n vund'it'a'n amik'o'n al pri'zorg'o de la dam'o'j?”
“Ne ebl'us las'i mi'n en man'o'j pli kapabl'a'j”, dir'is sinjor'o Tupmano.
“Tut'e ne ebl'us”, dir'is sinjor'o Snodgraso.
Do est'is decid'it'e, ke sinjor'o'n Tupmano oni las'os hejm'e pri'zorg'at'a'n de la vir'in'o'j; kaj ke la ceter'a'j gast'o'j, gvid'at'e de sinjor'o Vardlo, al'ir'os la lok'o'n kie okaz'os tiu lert'o'montr'ad'o, kiu vek'is la tut'a'n Mag'el'ton'o'n el ĝi'a torpor'o kaj inokul'is Dingledelon per febr'a ekscit'iĝ'o.
Pro tio ke ili'a promen'ej'o, kiu long'is ne pli ol du mejl'o'j'n, tra'pas'is ombr'um'it'a'j'n voj'et'o'j'n kaj izol'a'j'n pad'o'j'n, kaj ĉar ili'a inter'parol'ad'o tem'is pri la ĉarm'a scen'ar'o, kiu ĉirkaŭ'is ili'n ĉiu'flank'e, sinjor'o Pikviko preskaŭ bedaŭr'is la uz'it'a'n rapid'ec'o'n, kiam li trov'is si'n sur la ĉef'strat'o de la urb'o Mag'el'ton'o.
Ĉiu hav'ant'a topografi'a'n em'o'n tre bon'e sci'as, ke Mag'el'ton'o est'as urb'o jur'e re'kon'at'a, kun urb'estr'o, burĝ'o'j kaj honor'a'j civit'an'o'j; kaj ĉiu stud'int'o de la al'parol'o'j de la urb'estr'o al la honor'a'j civit'an'o'j, aŭ de la honor'a'j civit'an'o'j al la urb'estr'o, aŭ de ambaŭ al la burĝ'o'j, aŭ de ĉiu'j tri al la parlament'o, el tio lern'is kio'n ili dev'is sci'i anticip'e, ke Mag'el'ton'o est'as antikv'a kaj lojal'a burg'o, kun'ig'ant'a energi'a'n sub'ten'o'n de krist'an'a'j princip'o'j kun sen'lac'a lig'at'ec'o al la rajt'o'j komerc'a'j. Por tiu'j'n vid'ig'i, la urb'estr'o, burĝ'ar'o kaj ceter'a'j civit'an'o'j prezent'is divers'okaz'e ne mal'pli ol mil kvar'cent du'dek pet'skrib'o'j'n kontraŭ daŭr'ig'o de nigr'ul'a sklav'ec'o en ekster'land'o, — kaj sam'a'n nombr'o'n kontraŭ ajn'a en'trud'iĝ'o en la en'land'a'n fabrik'sistem'o'n; ses'dek ok favor'e al vend'ad'o de posten'o'j en la eklezi'o, kaj ok'dek ses favor'e al mal'permes'o de dimanĉ'a komerc'ad'o sur'strat'e.
Sinjor'o Pikviko star'is sur la ĉef'strat'o de tiu merit'o'plen'a urb'o kaj rigard'is kun sci'vol'em'a mien'o, al kiu ne mank'is interes'o, la ĉirkaŭ'a'j'n objekt'o'j'n. Vid'iĝ'is apert'a plac'o por la foir'o; kaj mez'e de ĝi grand'a gast'ej'o kun ŝild'o'fost'o montr'ant'a objekt'o'n tre oft'a'n en art'o sed mal'oft'e renkont'at'a'n en la natur'o — nom'e, blu'a'n leon'o'n kun tri kurb'a'j krur'o'j en la aer'o, si'n ekvilibr'ig'ant'a'n sur la ekstrem'a pint'o de la mez'a ung'eg'o sur la kvar'a pied'o. En la vid'kamp'o trov'iĝ'is ofic'ej'o de aŭkci'ist'o-fajr'asekur'ist'o, gren'vende'j'o, tol'aĵ'vend'ej'o, sel'far'ej'o, distil'ej'o, spic'ist'ej'o, kaj ŝu'vend'ej'o — tiu last'a var'ej'o est'is util'ig'at'a ankaŭ por distribu'ad'o de ĉap'o'j, ĉapel'o'j, vest'aĵ'o'j, katun'a'j ombrel'o'j kaj util'a'j inform'o'j. Vid'iĝ'is ruĝ'brik'a dom'o kun mal'grand'a pavim'it'a kort'o antaŭ'e, kiu re'kon'ebl'e aparten'is al la advokat'o; kaj vid'iĝ'is, ceter'e, alt'a ruĝ'brik'a dom'o kun ĵaluzi'o'j kaj grand'a latun'a nom'tabul'o sur kiu est'is bon'e leg'ebl'a anonc'o, ke ĝi aparten'as al la kurac'ist'o. Kelk'a'j knab'o'j si'n direkt'is al la kriket'lud'ej'o: kaj du-tri butik'ist'o'j star'ant'a'j en la butik'a'j en'ir'ej'o'j aspekt'is kvazaŭ ili tre volont'e si'n direkt'us sam'lok'e'n, kio'n ili efektiv'e pov'int'us far'i ne perd'ant'e tial tre mult'e da komerc'o. Sinjor'o Pikviko, paŭz'int'e por far'i tiu'j'n observ'o'j'n, pri'not'ot'a'j'n je okaz'o pli konven'a, rapid'is re'ating'i si'a'j'n amik'o'j'n, kiu'j jam for'turn'iĝ'is de la ĉef'strat'o kaj vid'is la batal'kamp'o'n.
La gol'ej'o'j est'is star'ig'it'a'j, kaj ankaŭ tend'eg'a du'op'o kie la konkur'ant'ar'o'j ripoz'u kaj re'freŝ'iĝ'u. La lud'o ankoraŭ ne komenc'iĝ'is. Du-tri dingledelanoj, kaj tut-mag'el'ton'an'o'j, amuz'iĝ'is majest'mien'e ĵet'ant'e pilk'o'n sen'zorg'e de man'o al man'o; kaj plur'a'j ali'a'j sinjor'o'j vest'it'a'j sam'e kiel ili en pajl'a'j ĉapel'o'j, flanel'a'j jak'o'j, kaj blank'a'j pantalon'o'j — kostum'o en kiu ili tre aspekt'is kiel amator'a'j ŝton'mason'ist'o'j — lok'iĝ'is ĉirkaŭ la tend'o'j, al unu el kiu'j konduk'is la parti'o'n sinjor'o Vardlo.
Plur'dek'o'j da “Kiel-vi-fart'as?” salut'is la al'ven'o'n de la mal'jun'a sinjor'o; kaj ĝeneral'a lev'ad'o de pajl'a'j ĉapel'o'j kaj antaŭ'e'n'klin'iĝ'o de flanel'a'j jak'o'j sekv'is la prezent'ad'o'n de li'a'j gast'o'j kiel sinjor'o'j el Londono, kiu'j tre dezir'as spekt'i la okaz'aĵ'o'j'n de la tag'o, kiu'j'n, — li ne dub'as, — ili tre'eg'e ĝu'os.
“Prefer'e en'paŝ'u la tend'eg'o'n, ŝajn'as al mi, sinjor'o”, dir'is unu tre korpulent'a sinjor'o, kies korp'o kaj krur'o'j aspekt'is kiel du'on'o de gigant'a rul'aĵ'o da flanel'o star'ig'it'a sur du'op'o da plen'blov'it'a'j kusen'kovr'il'o'j.
“Tio'n vi trov'os pli agrabl'a, sinjor'o”, urĝ'is ali'a korpulent'ul'o, kiu fort'e simil'is la ali'a'n du'on'o'n de la menci'it'a flanel'rul'aĵ'o.
“Vi tre afabl'as”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Ĉi tie'n”, dir'is la unu'a parol'int'o. “Ĉi tie oni noĉ'as* — tem'as pri la plej taŭg'a lok'o sur la tut'a kamp'o”; kaj la kriket'lud'ont'o, anhel'ant'e antaŭ'e'n, konduk'is ili'n al la tend'o.
“Bon'eg'a lud'o — vigl'a sport'o — bel'a ekzerc'iĝ'o — tre”, est'is la vort'o'j, kiu'j traf'is la orel'o'j'n de sinjor'o Pikviko kiam li en'ir'is la tend'o'n; kaj la unu'a vid'iĝ'is al li'a'j okul'o'j li'a verd'vest'it'a amik'o de la Roĉestera diliĝenc'o kiu parol'ad'is, ne mal'mult'e ĝoj'ig'ant'e kaj edif'ant'e elekt'it'a'n rond'o'n da elekt'it'o'j el Tut-mag'el'ton'o. Li'a'j vest'aĵ'o'j est'is iom pli'taŭg'ig'it'a'j, kaj li sur'hav'is bot'o'j'n; sed li est'is ne'mis'kon'ebl'a.
Tiu fremd'ul'o tuj re'kon'is si'a'j'n amik'o'j'n, impet'is antaŭ'e'n kaj kapt'int'e la man'o'n de sinjor'o Pikviko, tren'is li'n al seĝ'o laŭ si'a kutim'a sen'hezit'o, la tut'a'n temp'o'n parol'ant'e kvazaŭ la tut'a organiz'ad'o okaz'is sub li'a apart'a patron'ad'o kaj instrukci'o'j.
“Ĉi tie'n — ĉi tie'n — bon'eg'a amuz'iĝ'o — mult'e da bier'o — okshoft'o'j da; tranĉ'aĵ'o'j da bov'aĵ'o — kastr'it'a'j bov'o'j; mustard'o — laŭ furgon'ŝarĝ'o'j; glor'a tag'o — sid'iĝ'u — sent'u vi'n hejm'e — ĝoj'as re'vid'i vi'n — tre”.
Sinjor'o Pikviko laŭ'ordon'e sid'iĝ'is, kaj ankaŭ sinjor'o Vinklo kaj sinjor'o Snodgraso obe'is la instrukci'o'j'n de si'a mister'a amik'o. Sinjor'o Vardlo spekt'is tio'n, silent'e mir'ant'e.
“Jen sinjor'o Vardlo — unu el mi'a'j amik'o'j”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Amik'o vi'a! — Kar'a sinjor'o, kiel vi fart'as? — Amik'o de amik'o mi'a — don'u al mi la man'o'n, sinjor'o”.
La fremd'ul'o kapt'is la man'o'n de sinjor'o Vardlo kun la tut'a fervor'o de proksim'a intim'ec'o mult'jar'a, kaj post'e retro'ir'is unu-du paŝ'o'j'n kvazaŭ por plen'e tra'rigard'i li'a'n vizaĝ'o'n kaj li'a'n figur'o'n, kaj post'e man'prem'is li'n de'nov'e, se ebl'e pli varm'e ol antaŭ'e.
“Nu, kaj kia'manier'e vi traf'is ĉi tie'n?” dir'is sinjor'o Pikviko, kun rid'et'o en kiu bon'kor'ec'o barakt'is kontraŭ surpriz'iĝ'o.
“Vid'u”, respond'is la fremd'ul'o, “gast'ant'e en la Kron'o — Kron'o en Mag'el'ton'o — renkont'is societ'o'n — flanel'a'j jak'o'j — blank'a'j pantalon'o'j — anĉov'a'j sandviĉ'o'j — rost'it'a'j ren'o'j — bon'eg'a'j hom'o'j — glor'a'j”.
Sinjor'o Pikviko sufiĉ'e bon'e sci'is la stenografi'a'n sistem'o'n de la fremd'ul'o por kompren'i laŭ tiu rapid'a kaj sporad'a komunik'o, ke li iel star'ig'is kon'at'ec'o'n kun la tut-mag'el'ton'an'o'j, kiu'n li evolu'ig'is, laŭ manier'o propr'a al si, ĝis tiu kvant'o da kamarad'ec'o je kiu pov'as est'i facil'e fond'it'a ĝeneral'a invit'o. Li'a sci'vol'o est'is tial kontent'ig'it'a, kaj sur'met'int'e la okul'vitr'o'j'n li pret'ig'is si'n por spekt'i la lud'o'n, kiu ĵus komenc'iĝ'is.
Tut-mag'el'ton'o est'is la unu'a'j bat'ont'o'j; kaj la interes'o intens'iĝ'is kiam sinjor'o Damkinzo kaj sinjor'o Podro, du el la plej fam'a'j an'o'j de tiu tre disting'ind'a klub'o, marŝ'is bat'il-en-man'e al si'a'j respektiv'a'j gol'ej'o'j. Sinjor'o Lufeo, la plej el'star'a ornam'aĵ'o de Dingledelo, est'is elekt'it'a por pilk'i kontraŭ la tim'ind'a Damkinzo, kaj sinjor'o Stragelzo est'is elekt'it'a por plen'um'i la sam'a'n bon'kor'aĵ'o'n kontraŭ la ĝis tiam ne'venk'it'a Podro. Plur'a'j lud'ant'o'j est'is star'ig'it'a'j por “gard'i” en divers'a'j lok'o'j sur la kamp'o, kaj ĉiu el ili kre'is al si la ĝust'a'n si'n'ten'o'n per met'ad'o de po unu man'o sur ĉiu genu'o kaj per profund'a klin'iĝ'o kvazaŭ li pret'ig'us si'a'n dors'o'n por komenc'ant'o en ŝaf'salt'ad'o. Ĉiu'j regul'a'j lud'ant'o'j far'as simil'e; — efektiv'e est'as ĝeneral'e supoz'at'e, ke tut'e mal'ebl'as gard'i ĝust'e en ajn'a ali'a pozici'o.
La lud'gvid'ist'o'j est'is posten'it'a'j mal'antaŭ la gol'ej'o'j; la registr'ant'o'j pret'iĝ'is por noĉ'i la poent'o'j'n; sen'spir'a silent'o sekv'is. Sinjor'o Lufeo retro'ir'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n mal'antaŭ la gol'ej'o de la pasiv'a Podro, kaj prem'is la pilk'o'n al si'a dekstr'a okul'o dum kelk'a'j sekund'o'j. Damkinzo mem'fid'e atend'is ĝi'a'n al'ven'o'n kun okul'o'j fiks'it'a'j al la mov'iĝ'o'j de Lufeo.
“Lud’!” subit'e kri'is la bat'ant'o.
La pilk'o flug'is el li'a man'o rekt'e kaj rapid'e al la mez'a palis'et'o de la gol'ej'o. La si'n'gard'a Damkinzo est'is atent'a; ĝi fal'is sur la ekstrem'o'n de la bat'il'o, kaj for'salt'is for'e'n super la kap'o'j de la gard'ant'o'j, kiu'j ĵus klin'iĝ'is sufiĉ'e mal'alt'e'n por ebl'ig'i ke ĝi super'flug'u ili'n.
“Kur'u… kur'u… ali'a'n. — Nu, jam al'ĵet'u ĝi'n — al'e ĝi'n — halt'u tie — ali'a'n — ne — jes — ne — al'e ĝi'n, al'e ĝi'n!”
Tia'j kri'o'j sekv'is la bat'o'n; kaj ĉe ties fin'o Tut-mag'el'ton'o jam gajn'is du poent'o'j'n. Ankaŭ Podro ne post'rest'is en merit'ad'o de laŭr'o'j por garn'i si'n kaj Mag'el'ton'o'n. Li bar'is la dub'ind'a'j'n ĵet'o'j'n, mal'traf'is la mal'bon'a'j'n, traf'is la bon'a'j'n kaj send'is ili'n flug'e al ĉiu'j part'o'j de la kamp'o. La gard'ant'o'j varm'iĝ'is kaj lac'iĝ'is; la bat'ant'o'j'n oni ŝanĝ'is kaj ili bat'ad'is ĝis dolor'is la brak'o'j; sed Damkinzo kaj Podro rest'is ne'venk'it'a'j. Se iu mal'jun'et'a sinjor'o prov'is halt'ig'i la pilk'o'n, ĝi rul'iĝ'is inter li'a'j krur'o'j aŭ for'glit'is inter la fingr'o'j. Se iu svelt'ul'o prov'is kapt'i ĝi'n, ĝi frap'is li'n sur la naz'o'n kaj agrabl'e re'salt'is du'obl'e impet'e, dum la okul'o'j de la svelt'ul'o larm'plen'iĝ'is kaj li'a korp'o tord'iĝ'is angor'e. Se ĝi est'is ĵet'it'a rekt'e al gol'ej'o, Damkinzo jam al'ven'is tie'n antaŭ la pilk'o. Resum'e, kiam Damkinzo est'is kapt'e eks'ig'it'a, kaj Podro bat'il-traf'e eks'ig'it'a, Tut-mag'el'ton'o jam noĉ'is kvin'dek kvar, dum la poent'ar'o de la Dingledelanoj est'is tiel mank'a kiel ili'a'j vizaĝ'esprim'o'j. La total'o est'is tro grand'a por est'i re'ating'it'a. Van'e far'is la avid'a Lufeo kaj la entuziasm'a Stragelzo ĉio'n sugest'it'a'n de la lert'o kaj spert'o por re'gajn'i la perd'aĵ'o'n de Dingledelo en la batal'o; — est'is sen'util'e; kaj fru'e dum la decid'ig'a lud'o ced'is, kaj Dingledelo konfes'is la super'a'n brav'ec'o'n de Tut-mag'el'ton'o.
Inter'temp'e la fremd'ul'o manĝ'is, trink'is kaj parol'is sen'ĉes'e. Post ĉiu lert'a bat'o li esprim'is si'a'n kontent'o'n kaj aprob'o'n de la bat'int'o laŭ manier'o tre degn'a kaj super'ec'a, kiu sen'dub'e tre plaĉ'is al la koncern'a person'o; kaj pri ĉiu fuŝ'a kapt'o'prov'o kaj ĉiu mal'sukces'a prov'o halt'ig'i la pilk'o'n, li lanĉ'is al la kap'o de la koncern'a individu'o si'a'n person'a'n mal'aprob'o'n per tia'j akuz'o'j kia'j “Ha, ha! Stup'id'ul'o”, “Aj, buter'fingr'ul'o”, “Fuŝ'ul'o”, “Blag'o” kaj tiel plu'a'j ek'kri'o'j kiu'j ŝajn'is difin'i li'n laŭ la opini'o de ĉiu'j ĉirkaŭ'star'ant'o'j plej el'star'a kaj ne'dub'ebl'a taks'ist'o pri la tut'a art'o kaj mister'o de la nobl'a kriket'a lud'o.
“Bon'eg'a lud'o — brav'e lud'it'e — kelk'a'j bat'o'j admir'ind'a'j”, dir'is la fremd'ul'o, kiam ambaŭ lud'ant'ar'o'j amas'e en'ir'is la tend'o'n fin'e de la lud'o.
“Vi lud'is kriket'o'n, ĉu ne, sinjor'o?” demand'is sinjor'o Vardlo, kiu'n eg'e amuz'is li'a parol'em'o.
“Ĉu lud'is? Nepr'e far'is — mil'foj'e — ne ĉi tie — Okcident'a'j Indioj — ekscit'a afer'o — ard'a task'o — tre”.
“Cert'e en tia klimat'o tio est'is labor'o varm'a”, koment'is sinjor'o Pikviko.
“Ĉu varm'a?” ruĝ'ard'a — brul'a — braĝ'a. Iam lud'is lud'o'n — unu'op'a gol'ej'o — amik'o de la kolonel'o — Kavalir'o Tomas'o Blaz'o — kiu akir'is la plej mult'nombr'a'n poent'ar'o'n. — Gajn'is la rajt'o'n — la unu'a bat'ad'o — je l’ sep'a maten'e — ses indiĝen'o'j por gard'i — ek'bat'is, rest'is bat'ant'a — fort'eg'a varm'o — indiĝen'o'j ĉiu'j sven'is — for'port'it'a'j — mend'is ali'a'n ses'op'o'n — ankaŭ sven'is — for'port'is la kolonel'o'n — ne konsent'is ced'i — fidel'a serv'ant'o — Kvanko Samb'a — last'a rest'ant'o — sun'o tiom varm'eg'a, bat'il'o vezik'et'iĝ'is, pilk'o haŭt'brul'ig'it'a brun'iĝ'e — kvin'cent sep'dek poent'o'j — iom el'ĉerp'it'a — Kvanko kolekt'is last'a'n fort'o'n — traf'is gol'ej'o'n — for'bat'is mi'n — mi ban'is mi'n kaj el'ir'is, por vesper'manĝ'i”.
“Kaj kio okaz'is pri kiel-li-nom'iĝ'is, sinjor'o?” demand'is iu mal'jun'a sinjor'o.
“Ĉu Blaz'o?”
“Ne — la ali'a sinjor'o.
“Ĉu Kvanko Samb'a?”
“Jes, sinjor'o”.
“Kompat'ind'a Kvanko — neniam re'fort'iĝ'is — por mi daŭr'e lud'is — por si si'n for'trud'is — mort'is, sinjor'o”.
Tiam la fremd'ul'o ŝov'is si'a'n vizaĝ'o'n en brun'a'n kruĉ'o'n, sed ĉu por kaŝ'i si'a'n emoci'o'n, ĉu por sorb'i ĝi'a'n en'hav'o'n, tio'n ni ne pov'as sen'hezit'e asert'i. Ni sci'as nur, ke li subit'e paŭz'is, en'spir'is long'e kaj profund'e, kaj spekt'is mal'aplomb'e kiam du el la ĉef'a'j membr'o'j de la Dingledela klub'o proksim'iĝ'is al sinjor'o Pikviko kaj dir'is:
“Ni intenc'as part'o'pren'i ordinar'a'n vesper'manĝ'o'n en la Blu'a Leon'o, sinjor'o; ni esper'as, ke vi kaj vi'a'j amik'o'j al'iĝ'os”.
“Kompren'ebl'e”, dir'is sinjor'o Vardlo, “inter ni'a'j amik'o'j ni inkluziv'as sinjor'o'n…” li rigard'is al la fremd'ul'o”.
“Tint'o”, dir'is tiu mult'talent'ul'o, tuj kapt'int'e la alud'o'n. “Tint'o, Alfred'o Tint'o, sinjor'o, el Neni'u Hal'o, Neni'e”.
“Mi nepr'e tre volont'e”, dir'is sinjor'o Pikviko.
“Ankaŭ mi”, dir'is sinjor'o Alfred'o Tint'o, kroĉ'ant'e unu brak'o'n de sinjor'o Pikviko kaj ali'a'n de sinjor'o Vardlo, dum li flustr'is konfidenc'e en la orel'o'n de la unu'a sinjor'o.
“Diabl'e bon'a vesper'manĝ'o — mal'varm'a, sed bon'eg'a — en'gvat'is ĉi-maten'e la ĉambr'o'n — kok'id'o'j kaj pasteĉ'o'j, kaj ĉio tia — agrabl'a'j hom'o'j, jen'a'j — ankaŭ bon'kondut'a'j — tre”.
Ĉar neni'o pli est'is aranĝ'end'a, la parti'o dis'e po du aŭ tri ek'vag'is en la urb'o'n; kaj post mal'pli ol kvar'on'hor'o ili est'is sid'iĝ'int'a'j en la grand'a salon'o de la gast'ej'o Blu'a Leon'o, Mag'el'ton'o — kie sinjor'o Damkinzo prezid'is kaj sinjor'o Lufeo vic'prezid'is.
Okaz'is mult'eg'e da parol'ad'o kaj klak'ad'o de tranĉ'il'o'j kaj fork'o'j kaj teler'o'j: mult'e da ĉirkaŭ'kur'ad'o far tri pez'kap'a'j kelner'o'j, kaj rapid'a mal'aper'o de la solid'a'j nutr'aĵ'o'j sur la tabl'o; al ĉiu unu'op'a er'o de la konfuz'o la sprit'a sinjor'o Tint'o anstataŭ'is min'imun'e ses ordinar'a'j'n person'o'j'n. Kiam ĉiu'j kiel ebl'e plej fin'manĝ'is, la tabl'o'tuk'o'n oni for'ig'is, botel'o'j, glas'o'j kaj desert'o'j est'is sur'tabl'ig'it'a'j; kaj la kelner'o'j el'ir'is por “ord'ig'i”, aŭ ali'vort'e por akir'i por propr'a privat'a util'ig'o kaj profit'o ĉiu'j'n ajn rest'aĵ'o'j'n de la manĝ'aĵ'o'j kaj trink'aĵ'o'j kiu'j'n ili sukces'is en'man'ig'i al si.
Inter la ĝeneral'a zum'o de ĝu'o kaj konversaci'o kiu sekv'is, trov'iĝ'is et'a vir'o kun puf'a Dir'u-neni'o'n-al-mi, aŭ-mi-kontraŭ'dir'os-vi'n spec'o de la mien'o, kiu rest'is tre kviet'a. De temp'o al temp'o li ĉirkaŭ'rigard'is, kiam la konversaci'o'j mal'streĉ'iĝ'is, kvazaŭ li pri'pens'us en'ŝov'i i'o'n tre grav'a'n, kaj okaz'e el'ig'ant'e mal'long'a'n tus'o'n ne'esprim'ebl'e grandioz'a'n. Fin'fin'e, dum moment'o relativ'e silent'a, la et'ul'o vok'is per tre laŭt'a solen'a voĉ'o:
“Sinjor'o Lufeo!”
Ĉiu'j silent'iĝ'is profund'e sen'mov'e dum la al'parol'it'o respond'is:
“Sinjor'o!”
“Mi dezir'as direkt'i al vi kelk'a'j'n vort'o'j'n, sinjor'o, se vi pet'os, ke la sinjor'o'j plen'ig'u si'a'j'n glas'o'j'n”.
Sinjor'o Tint'o el'ig'is patron'ec'a'n “Aŭskult'u, aŭskult'u!”, kiu'n re'eĥ'is la ceter'a'j ĉe'est'ant'o'j; kaj post plen'ig'o de la glas'o'j la Vic'prezid'ant'o vid'ig'is mien'o'n de saĝ'ec'o mez'e de komplet'a atent'o, kaj dir'is:
“Sinjor'o Stapl'o”.
“Sinjor'o”, dir'is la et'ul'o star'iĝ'ant'e, “mi dezir'as direkt'i tio'n, kio'n mi dir'os, al vi kaj ne al ni'a ind'a prezid'ant'o, ĉar ni'a ind'a prezid'ant'o est'as cert'a'grad'e — efektiv'e grand'grad'e — la tem'o de tio, kio'n mi intenc'as dir'i, aŭ, mi dir'u prefer'e…”
“Asert'i”, propon'is sinjor'o Tint'o.
“Jes, asert'i”, dir'is la et'ul'o. “Mi dank'as mi'a'n honor'ind'a'n amik'o'n, se li permes'as, ke tiel mi nom'u li'n — (kvar'o da ‘bon'e’, el kiu'j unu cert'e de sinjor'o Tint'o) — pro la propon'o. Sinjor'o, mi est'as Delano — Dingledelano (hura'o'j). Mi ne rajt'as pretend'i la honor'o'n est'i an'o de la loĝ'ant'ar'o de Mag'el'ton'o; kiel mi ankaŭ, sinjor'o, mal'kaŝ'e konfes'as, ke mi ne avid'as tiu'n honor'o'n; kaj mi klar'ig'os la kial'o'n, sinjor'o — (‘Aŭskult'u!’); al Mag'el'ton'o mi volont'e agnosk'as ĉiu'j'n honor'o'j'n kaj disting'o'j'n, kiu'j'n ĝi just'e rajt'as pretend'i — tiu'j est'as tro mult'nombr'a'j kaj tro bon'kon'at'a'j, ke ili postul'u de mi help'o'n aŭ list'ig'o'n. Sed, sinjor'o, dum ni memor'as, ke Mag'el'ton'o nask'is iu'n Damkinzon kaj iu'n Podron, ni neniam forges'u, ke Dingledelo rajt'as fanfaron'i pri iu Lufeo kaj iu Stragelzo. (Laŭt'a'j hura'o'j.) Oni ne supoz'u, ke mi dezir'as mal'pli'ig'i la merit'o'j'n de la unu'a'j sinjor'o'j. Sinjor'o, mi envi'as la riĉ'aĵ'o'n de ili'a'j propr'a'j sent'o'j ĉi-okaz'e. (Hura'o'j.) Ĉiu el mi'a'j aŭskult'ant'o'j ver'ŝajn'e kon'as la respond'o'n el'ig'it'a'n de person'o, kiu loĝ'is en barel'o, al Imperi'estr'o Aleksandro: ‘Se mi ne est'us Diogen'o’, li dir'is, ‘mi vol'us est'i Aleksandro’. Mi ebl'e rajt'as imag'i, ke tiu'j sinjor'o'j dir'as, ‘Se mi ne est'us Damkinzo, mi vol'us est'i Lufeo; se mi ne est'us Podro, mi vol'us est'i Stragelzo’. (Entuziasm'o.) Sed, sinjor'o'j de Mag'el'ton'o, ĉu nur pro kriket'o vi'a'j sam'urb'an'o'j est'as el'star'a'j? Ĉu vi ne lern'is pri Damkinzo kaj decid'em'o? Ĉu vi neniam lern'is pri Podro kaj propr'aĵ'o? (Grand'a aplaŭd'ad'o.) Ĉu vi neniam, lukt'ant'e por vi'a'j rajt'o'j, liber'o'j kaj privilegi'o'j, redukt'iĝ'is, se nur moment'e, al hezit'ad'o kaj mal'esper'o? Kaj kiam vi est'is tiel deprim'it'a, ĉu la nom'o Damkinzo ne re'flam'ig'is en vi'a brust'o la ĵus esting'it'a'n fajr'o'n; kaj ĉu vort'o de tiu hom'o ne flam'ig'is ĝi'n tiel ard'e, kvazaŭ ĝi neniam esting'iĝ'us? (Grand'a hura'ad'o). Sinjor'o'j, mi pet'as ĉirkaŭ'ig'i per riĉ'a nimbus'o da entuziasm'a'j hura'o'j la kun'ig'it'a'j'n nom'o'j'n: ‘Damkinzo kaj Podro’”.
Tie la et'ul'o silent'iĝ'is, kaj tiam la ĉe'est'ant'ar'o komenc'is laŭt'ig'o'n de voĉ'o'j kaj pugn'o'bat'o'n de tabl'o'j, kiu'j daŭr'is pli-mal'pli sen'intermit'e dum la ceter'o de la vesper'o. Ali'a'j tost'o'j est'is propon'it'a'j. Sinjor'o Lufeo kaj sinjor'o Stragelzo, sinjor'o Pikviko kaj sinjor'o Tint'o, ĉiu si'a'vic'e est'is la tem'o de sen'rezerv'a laŭd'ad'o; kaj ĉiu si'a'vic'e re'don'is dank'o'n pro la honor'o.
Pro ni'a entuziasm'o pri la nobl'a task'o al kiu ni dediĉ'is ni'n, ni spert'us sent'o'n de fier'o ne'esprim'ebl'a, kaj konsci'o'n pri far'it'aĵ'o merit'ant'a sen'mort'ec'o'n, de kiu'j ni nun est'as sen'ig'it'a'j, se ni pov'us el'met'i antaŭ ni'a'j ard'a'j leg'ant'o'j et'a'n resum'o'n de tiu'j parol'ad'o'j. Sinjor'o Snodgraso, kiel kutim'e, skrib'is amas'eg'o'n da not'o'j, kiu'j sen'dub'e liver'us inform'o'j'n plej util'a'j'n kaj valor'a'j'n, se la brul'a elokvent'o de la vort'o'j aŭ la febr'a influ'o de la vin'o ne est'us mal'firm'ig'int'a'j la man'o'n de tiu sinjor'o, tiel ke li'a skrib'o iĝ'is preskaŭ ne'leg'ebl'a, kaj li'a stil'o tut'e ne'kompren'ebl'a. Per'e de pacienc'a esplor'ad'o ni sukces'e deĉifr'is kelk'a'j'n sign'o'j'n, kiu'j svag'e simil'as la nom'o'j'n de la parol'int'o'j; kaj ni ankaŭ pov'as rimark'i en'skrib'o'n de kant'o (supoz'ebl'e kant'it'a de sinjor'o Tint'o), en kiu la vort'o'j “bovl'o”, “bril'ant'a”, “ruben'a”, “hel'a” kaj “vin'o” ripet'iĝ'as oft'e kaj intermit'e. Ŝajn'as al ni ankaŭ, ke ni pov'as deĉifr'i ĉe fin'o mem de la not'o'j iu'n mal'klar'a'n alud'o'n al “rost'it'a'j ost'o'j”; post'e la vort'o'j “mal'varm'e” kaj “ekster'e” vid'iĝ'as; sed, pro tio ke eventual'a hipotez'o baz'it'a sur ili neces'e apog'iĝ'us al nur'a konjekt'ad'o, ni ne em'as okup'iĝ'i pri ajn'a'j konjekt'o'j, kiu'j'n ili ebl'e nask'us.
Ni re'ir'u do al sinjor'o Tupmano; al'don'ant'e nur ke je kelk'a'j minut'o'j antaŭ la tiu'nokt'a mez'o oni aŭd'is la kun'ven'o'n de nobl'a'j loĝ'ant'o'j el Dingledelo kaj Mag'el'ton'o kant'i, tre sent'em'e kaj emfaz'e, jen'a'n bel'a'n kaj patos'a'n naci'a'n melodi'o'n:
Ne hejm'e'n ĝis maten'o,
Ne hejm'e'n ĝis maten'o,
Ne hejm'e'n ĝis maten'o,
ĝis ven'o de l’ tag'lum’.
Not'o'j
E.V.P.M.K.P. Etern'a Vic'prezid'ant'o, Membr'o de Klub'o Pikvika.
Ĝ.P.M.K.P. Ĝeneral'a Prezid'ant'o, Membr'o de Klub'o Pikvika.
La laŭd'o de l’ hom'ar'o est'is li'a balanc'il'o … La angl'a vort'o swing en la original'a fraz'o (The praise of mankind was his swing…) tiu'temp'e asoci'iĝ'is kun incendi'o, ĉar per la nom'o “Kapitan'o Swing” est'is sub'skrib'at'a'j leter'o'j minac'ant'a'j aranĝ'i incendi'o'n al riĉ'a'j bien'mastr'o'j. Ceter'e, tem'as pri mis'da'tig'o, ĉar la minac'a'j leter'o'j de Swing est'is dis'send'at'a'j en la 1830aj jar'o'j, dum la koncern'a fragment'o pri'skrib'as event'o'j'n de printemp'o 1827.
Staci'a serv'ist'o (waterman). Tiu serv'ist'o pri'zorg'is en la diliĝenc'a'j kaj poŝt'a'j staci'o'j trink'ig'o'n de la ĉeval'o'j kaj laŭ'vic'ig'o'n de la vetur'ont'o'j.
Pentonvilo (Pentonwil). Periferi'a Londona distrikt'o, ĉe kiu fin'iĝ'is Gosvelostrato, en kiu sinjor'o Pikviko loĝ'is.
Inform'ist'o (inform'er). Familiar'a nom'o por civil'ul'o inform'ant'a la polic'o'n pri el'dir'o'j kaj konvink'o'j de popol'an'o'j.
Birminghamaj buton'o'j. Fals'a'j mon'er'o'j, nom'it'a'j laŭ Birminghamo, kiu est'is tiu'temp'e centr'o de mon'er'fals'ad'o.
Vajthalo (Whitehall). Grav'a strat'o centr'e de la Civit'o de Londono, ricev'int'a si'a'n nom'o'n laŭ la palac'o Whitehall, el kies fenestr'o reĝ'o Karlo la Unu'a est'is konduk'it'a al eŝafod'o kaj ekzekut'it'a en 1649. En 1698 la palac'o for'brul'is, kaj rest'is nur unu konstru'aĵ'o.
Ĉe'est'is, nepr'e. Atent'ind'a ekzempl'o de la profet'a pov'o de la imag'kapabl'o de sinjor'o Tint'o; tiu ĉi dialog'o okaz'is en 1827, sed la revoluci'o en 1830. (Not'o de la aŭtor'o)
Saksaj pord'et'o'j. Pord'o'j en la “saksa stil'o”, kiu karakteriz'is la arkitektur'o'n de Angl'uj'o antaŭ ties konker'o far'e de la normand'o'j en 1066.
Du'on'kron'o. Du'on'o de la kron'o. Kron'o 5-ŝiling'a mon'er'o kvar'on'o de la brit'a pund'o.
Kent'o (Kent). Administr'a unu'o sud-orient'e de Londono.
Du'on'gine'o. Du'on'o de la gine'o. Gine'o (guinea) 21-ŝiling'a mon'er'o.
Drak'o. Bild'o de la Drak'o, venk'it'a de la Sankt'a Georg'o, sur la revers'o de la suveren'o (or'a mon'er'o kun la valor'o 1 pund'o = 20 ŝiling'o'j). Oni ne sci'as preciz'e, kial ĉe la ĵet'lud'o ĝi est'is slang'e nom'at'a vir'in'o, ebl'e tial Dikenso supoz'is, ke sinjor'o Tint'o nom'is la drak'o'n vir'in'o pro ĝentil'ec'o.
Aleksandro Selkirko. (Alexander Selkirk, 1676–1721). Skot'a mar'ist'o, el'ŝip'ig'it'a al ne'loĝ'at'a insul'o Más a Tierra (674 km de Ĉilio) kaj loĝ'int'a tie sol'a en 1704–1709. Li'a viv'histori'o inspir'is Danielon Defoe verk'i la roman'o'n pri Robinson'o Kruso (1719).
Negus'o (neg'us). Alkohol'a trink'aĵ'o el port'vin'o aŭ ŝere'o, miks'it'a kun varm'a akv'o, suker'o kaj spic'aĵ'o'j; ĝi est'as nom'it'a laŭ la unu'a kun'miks'int'o, kolonel'o Franc'is Neg'us (?–1732)
Nigr'okul'a Suzana. Protagonist'o de balad'o de la angl'a poet'o kaj dramaturg'o John Gay (1685–1732).
Surea flank'o. Londona distrikt'o sud'e de Tamiz'o.
Novrivera Akv'o'rezerv'uj'o … Novrivera Kompani'o. La akv'o'rezerv'ej'o kaj kompani'o por liver'i akv'o'n al la nord'a Londono.
Pap'o Johanino. Vir'in'o, kiu, laŭ mez'epok'a legend'o, iĝ'is pap'o Johano VIII en la 855a jar'o, post la mort'o de Leon'o Iv. La real'a pap'o Johano VIII gvid'is la rom'katolik'a'n eklezi'o'n iom pli mal'fru'e: dum 872-882.
Ge'edz'iĝ'o (matrimony). Reĝ'o kaj reĝ'in'o de la sam'a emblem'o ĉe unu el la lud'ant'o'j.
Paroĥ'a azil'o (workhouse). Labor'dom'o, t. e. dom'o en kiu mal'riĉ'ul'o'j loĝ'is kaj labor'is. Post'e ili trans'form'iĝ'is al kaduk'ul'ej'o'j.
Libr'o'j de Willian Auld, el'don'it'a'j de Sezon'o'j
James Leslie Mitchell.
Spartako (1993)
Harry Harrison.
La strat'o'j de Aŝkelono (1994)
John Ronald Reuel Tolkien.
La Kun'ul'ar'o de l’Ring'o (1995, 1997, 2007)
John Ronald Reuel Tolkien.
La du tur'eg'o'j (1996, 2007)
John Ronald Reuel Tolkin.
La re'ven'o de la Reĝ'o (1997, 2007)
Arthur Conan Doyle.
La ĉas'hund'o de la Baskerviloj (1998, 2010)
William Auld.
75 jar'o'j: Aŭtobiografi'o, poem'o'j, bibliografi'o (1999)
John Ronald Reuel Tolkien.
La Hobito (Poem'o'j. 2000, 2005)
James Branch Cabell.
Jurgen (2001)
Ĉi tiu'j libr'o'j est'as aĉet'ebl'a'j en la libr'o'serv'o de UEA kaj en ali'a'j libr'o'serv'o'j.
Pri ĉi tiu libr'o
Charles Dickens.
La post'las'it'a'j paper'o'j de la Klub'o Pikvika.
Ĉapitr'o'j 1–7.
Traduk'is el la angl'a William Auld.
Ilustr'aĵ'o'j de Robert Seymour.
Editor'is Aleksander Korĵenkov.
Kaliningrado: Sezon'o'j, 2012.
Virtual'a Bibliotek'o; №9.
© Sezon'o'j, 2012.
Ĉi tiu sen'pag'a el'don'aĵ'o est'as nur por privat'a leg'ad'o, ne por plu'distribu'o.
Oni ne rajt'as sen permes'o de la editor'o (Aleksander Korĵenkov) publik'ig'i ĉi tiu'n libr'o'n plen'e aŭ fragment'e en iu ajn paper'a kaj elektron'ik'a form'o.
Kontakt-adres'o: sezon'o'j@yahoo.com
Virtual'a Bibliotek'o de Sezon'o'j
№1. Aleksandr Puŝkin. La pik'a dam'o.
Traduk'is Aleksander Korĵenkov.
Kaliningrado: Sezon'o'j, 2010. 30 paĝ'o'j.
№2. Ant'o'n Ĉeĥov. Sved'a alumet'o.
Traduk'is Aleksander Korĵenkov.
Kaliningrado: Sezon'o'j, 2010. 24 paĝ'o'j.
№3. Edgar Allan Po'e. La fal'o de la dom'o Usher.
Traduk'is Edmund Grimley Evans.
Kaliningrado: Sezon'o'j, 2010. 24 paĝ'o'j.
№4. Fjodor Dostojevskij. Blank'a'j nokt'o'j.
Traduk'is Grigorij Arosev.
Kaliningrado: Sezon'o'j, 2010. 48 paĝ'o'j.
№5. Arthur Conan Doyle. La ĉas'hund'o de la Baskerviloj.
Traduk'is William Auld.
Kaliningrado: Sezon'o'j, 2010. 168 paĝ'o'j.
№6. Harrison, Harry. Nask'iĝ'o de la Rust'imun'a Ŝtal'rat'o.
Traduk'is Reinhard Fössmeier, Edmund Grimley Evans,
Rob Helm, Konrad Hinsen, Pierre Jelenc, Jorge Llambías,
Kevin Schoedel, Mark Weddell.
Kaliningrado: Sezon'o'j, 2011. 195 paĝ'o'j.
№7. Nikol'a'j Gogol. Palt'o.
Traduk'is Aleksander Korĵenkov.
Kaliningrado: Sezon'o'j, 2011. 35 paĝ'o'j.
№8. Aleksander Korĵenkov. Fjodor Dostojevskij en Esperant'o.
Kaliningrado: Sezon'o'j, 2011. 33 paĝ'o'j.
№9. Charles Dickens. La post'las'it'a'j paper'o'j de la Klub'o Pikvika.
Ĉapitr'o'j 1–7.
Traduk'is el la angl'a William Auld.
Kaliningrado: Sezon'o'j, 2012. 121 paĝ'o'j.